"Od Marusarza do Małysza", Wojciech Szatkowski (2002)
Z Historia Wisły
|
Autor: Wojciech Szatkowski |
Charakterystyka książki
Jest to pierwsza w kraju monografia o polskich skoczkach, kombinatorach klasycznych i ich uczestnictwie w najpoważniejszych imprezach światowego narciarstwa - Zimowych Igrzyskach Olimpijskich, Mistrzostwach Świata i Pucharach Świata. Skoki narciarskie to konkurencja najbardziej loteryjna spośród wszystkich dyscyplin zimowych. Dlatego bohaterom tej książki zdarzały się skoki piękne, gdy latali nad zeskokiem podobni orłom, ale i ciężkie upadki, z których jeden zakończył karierę wspaniałego zawodnika i człowieka. Rozpoczyna ją rys historii skoków narciarskich w Polsce, a więc początki tej konkurencji, pierwsze skoki, rozegrane jeszcze zimą w 1908 r. w Parku Stryjskim we Lwowie, pierwsze skocznie, konkursy i rekordy. Kolejnymi etapami w rozwoju narciarskich skoków było powstanie skoczni w Jaworzynce, Wielkiej Krokwi, skoczni na Śląsku w Wiśle-Głebcach (Łabajowie) i Wiśle-Malince oraz "fisy" - mistrzostwa świata w 1929 i 1939 r., rozegrane w Zakopanem, gdzie reprezentanci Polski zajmowali miejsca w pierwszej "dziesiątce".
Książka odtwarza pasjonujące pojedynki Polaków z innymi narciarzami na skoczniach całego świata: Marusarza z Norwegami - Andersenem i Sorensenem w Planicy 17 marca 1935 r., Antoniego Wieczorka z Marusarzem i innymi skoczkami zakopiańskimi na Krokwi w Zakopanem (1948 r.). Zakopiański "fis" w lutym 1962 r. to bardzo wysoka dyspozycja sportowa murarza ze Szczyrku - Antoniego Łaciaka oraz innych wychowanków trenera Mieczysława Kozdrunia - Gustawa Bujoka i Piotra Wali, którzy uratowali na tej imprezie honor polskiego narciarstwa, zajmując aż cztery miejsca w pierwszej dziesiątce, podczas konkursu na średniej i dużej skoczni. Antoni Łaciak sięgnął na średniej skoczni po srebrny medal.(...)
Szczęście na Okurayamie - to rozdział poświęcony Wojciechowi Fortunie, złotemu medaliście olimpijskiemu z Sapporo (1972). Jego skok na 111 m stał się symbolem polskiego sukcesu. Sukcesu tym bardziej cennego, co niespodziewanego. W latach 70. posiadaliśmy w kraju silną grupę skoczków, którzy należeli do światowej czołówki: Stanisława Gąsienicę-Daniela, wspaniałego technika - Tadeusza Pawlusiaka, Fortunę, Adama Krzysztofiaka, Stanisława Bobaka i wielu innych. Także dobry poziom reprezentowała kadra trenerska. (...)
Osobnym rozdziałem są dzieje innych polskich skoczków, którzy może nie odnieśli tak spektakularnych sukcesów, jak wyżej wymienieni, lecz ich nazwiska zostały zanotowane w historii światowego narciarstwa. Są nimi: Bronisław Czech, Izydor Gąsienica-Łuszczek, Marian Woyna-Orlewicz, Jan Kula, powojenni skoczkowie z Zakopanego: Andrzej Gąsienica-Daniel, Andrzej Sztolf, Adam Krzysztofiak, Jan Kowal, Zbigniew Klimowski, Wojciech Skupień i Robert Mateja. Nazywano ich beskidzkimi jastrzębiami, gdyż pochodzili z Beskidów. Skoczkowie z Wisły, Szczyrku, Goleszowa, Bielska-Białej zapisali się chlubnie w historii polskiego sportu. W książce umieszczono życiorysy najlepszych: Antoniego Wieczorka, Zdzisława Hryniewieckiego, narciarzy z dynastii Tajnerów: Leopolda, Władysława, Henryka, Józefa, Tadeusza, Apoloniusza i Tomisława Tajnerów, Antoniego Łaciaka, Józefa Przybyły, Józefa Huczka, Ryszarda Witke, Józefa i Andrzeja Kocjanów, Tadeusza Pawlusiaka i jego braci: Józefa i Stanisława, Janusza Walusia i Janusza Malika.
Umieściliśmy także biografie kombinatorów klasycznych, jako konkurencji pokrewnej narciarskim skokom. Dwuboiści klasyczni: Franciszek Gąsienica-Groń, Józef Daniel-Krzeptowski, Aleksander Kowalski, Jan Raszka, Jan Kawulok, Józef Gasienica-Daniel, Józef Gąsienica z Cyrhli, Erwin Fiedor, Stanisław Kawulok, Zbigniew Hola, Stefan Hula, Marek Pach, Kazimierz Długopolski i Jan Legierski byli blisko podium i startowali w Zimowych Igrzyskach olimpijskich i Mistrzostw Świata. Zakopiańczyk Franciszek Gąsienica-Groń i mieszkaniec Szczyrku - Stefan Hula stanęli na podium najważniejszych imprez światowego narciarstwa zdobywając brązowe medale. (...)
Osobne miejsce w tej książce zajmują trenerzy. Bez ich pracy nie było by sportowych sukcesów. Pokazujemy życiorysy trenerów: Mariana Woyny-Orlewicza, Mieczysława Kozdrunia, Janusza Forteckiego, Tadeusza Kaczmarczyka, Jana Gąsiorowskiego, Tadeusza Kołdera, Jana Szturca i Apoloniusza Tajnera.
Wojciech Szatkowski archiwum.watra.pl
O autorze
Wojciech Szatkowski, historyk, dziennikarz, pracownik Muzeum Tatrzańskiego, redaktor serwisu www.skijumping.pl; wybitna osobowość Zakopanego, przewodnik i autor przewodników (m.in. "Tatry - przewodnik skiturowy"), organizator wystaw, a nade wszystko niestrudzony strażnik pamięci o początkach polskiego narciarstwa, w tym również filii TS Wisła w Zakopanem.
Szatkowski jest też współorganizatorem zawodów im. Józefa Oppenheima w skiaplizniźmie w Dol. Chochołowskiej. Sam uprawia skalpinizm od 20 lat, dokonał ok. 450 różnych zjazdów narciarskich w Tatrach.
Prywatnie Wojciech Szatkowski jest synem trzykrotnej olimpijki, zawodniczki TS Wisła, Marii Gąsienicy-Daniel-Szatkowskiej.
