Adam Obrubański

Z Historia Wisły

Wersja z dnia 09:18, 14 gru 2008

Wiślackie biografie: Adam Obrubański

Za: http://www.wislakrakow.pl/

Adam Józef Obrubański urodził się 18 grudnia 1892 roku w Kopyczyńcach w obwodzie tarnopolskim.

Adam Obrubański to postać ponadczasowa, wszechstronnie uzdolniony, pasjonat i pracoholik, człowiek o wielkich i odważnych wizjach, kształtujący epokę, w której żył, w tym pewien etap historii Wisły. Z niewiadomych przyczyn niemal kompletnie zapomniany.

Adam Obrubański.Portret pędzla Vlastimila Hoffmana, 1929 rok.

Obrubański był wyróżniającym się uczniem Gimnazjum IV w Krakowie (przy ul. Podwale w kamienicy browarnika Goetza-Okocimskiego, znane jako "u Goetza") i absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1932 roku uzyskał tytuł doktora praw.

Był zawodowym oficerem, dowódcą plutonu, potem kapitanem rezerwy, pracownikiem kontrwywiadu wojskowego.

Lekkie pióro i twórcza wyobraźnia pozwoliły mu również zająć się – z powodzeniem – dziennikarstwem. Pisał do „Ilustrowanego Kuryera Codziennego” (do czasu II wojny światowej jedyny polski tytuł dostępny w ciągłej sprzedaży w niemal 2000 miejsc w Europie), pełnił funkcję redaktora naczelnego tygodnika „Raz Dwa Trzy”.

Dziennikarskim i kronikarskim pasjom Obrubańskiego zawdzięczamy wiele informacji o samych początkach istnienia Wisły. Był wśród tych, którzy przysłużyli się do powstania księgi pamiątkowej na 30-lecie TS Wisła, opisując nadzwyczaj szczegółowo wiele wydarzeń od 1906 roku począwszy. Efekty tamtej pracy okazują się teraz bezcenne. Co ważne, zapiski Obrubańskiego można uważać za w pełni wiarygodne, gdyż - jak pisze Dariusz Zastawny – był to „człowiek niezwykłej rzetelności i uczciwości, postać powszechnie szanowana i poważana. Przez współczesnych Mu uważana za kopalnię wiedzy o polskiej piłce. We wszystkich dziedzinach, którymi się parał – prawdziwy profesjonalista”.

Obrubański był także piłkarzem, napastnikiem. W latach 1908-1913 grał w AZS Kraków. Z Wisłą związany od roku 1914 z małymi przerwami do 1925 roku. Gdy jako żołnierza kierowano go do innych miejsc w Polsce, opuszczał Kraków i czasowo zmieniał klub. (Z tego powodu np. w latach 1920-22 reprezentował Łódzki KS.)

Obrubański dał się poznać jako ceniony za bezstronność arbiter piłkarski. W prasowych relacjach z meczów, które prowadził, zazwyczaj pisano: "Sędziował p. Obrubański jak zwykle spokojnie i pewnie". W 1921 sędziował finały Mistrzostw Polski. 5 czerwca 1921 był arbitrem sławetnego meczu derbowego Cracovia – Wisła o mistrzostwo klasy A – przegranego przez Wisłę 5:0 po trzech bramkach Kotapki i dwóch Kałuży.

W 1924 roku jako pierwszy Polak sędziował mecz międzynarodowy (w Budapeszcie, Węgry – Austria, drużyny amatorskie). W latach 1924-25 znajdował się na liście sędziów FIFA. W 1927 roku sędziował w premierowej edycji ligi polskiej.

Obrubański był również trenerem. W historii polskiej piłki zapisał się jako pierwszy samodzielny kapitan związkowy, czyli selekcjoner reprezentacji narodowej – było to w 1924 roku. W latach poprzedzających wybór działał aktywnie w komisji selekcyjnej (1922-23). Był też aktywnym działaczem w Wiśle i PZPN, starając się już wtedy zreformować Związek.

Jako działacz Wisły znalazł się w grupie osób, które pragnęły za wszelką cenę doprowadzić do utworzenia polskiej ligi piłkarskiej, wzorem silnych, profesjonalnych lig europejskich. Cel osiągnięto pod koniec 1926 roku – nie bez problemów. Przeciwni powołaniu ligi byli ci, który nie widzieli potrzeby zmian, w tym działacze Cracovii, na czele z prezesem Cetnarowskim, ówczesnym szefem polskiego futbolu. Obrubański wraz z innymi działaczami Wisły doprowadził do powstania mocnej koalicji największych klubów opowiadających się za powstaniem ligi. Oznaczało to porażkę Cetnarowskiego, który podał się do dymisji. Cracovię oczywiście zaproszono do udziału w nowych rozgrywkach, ale "Pasy" protestując przeciw nieperspektywicznej – według nich – idei wycofały swoją drużynę z inauguracyjnych rozgrywek 1927 roku.

Adam Obrubański wraz z Aleksandrem Dembińskim i Zygmuntem Bieżańskim jako inicjatorzy przedsięwzięcia znaleźli się w pierwszych władzach Ligi Polskiej. Ich umiejętnościom organizacyjnym ówczesna drużyna „Białej Gwiazdy” zawdzięcza stworzenie warunków, które pozwoliły jej sięgnąć po pierwsze, historyczne mistrzostwo. (Oczywiście nie byłoby to możliwe bez fenomenalnej skuteczności Henryka Reymana i ambitnej postawy całego zespołu).

W marcu 1929 roku, gdy pełnił funkcję kierownika sekcji piłkarskiej w TS Wisła, opowiadał "Przeglądowi Sportowemu" o przygotowaniach Wisły do rundy wiosennej: "Podobnie jak w latach ubiegłych tak i obecnie zarząd dołożył starań, aby graczy utrzymać w należytej kondycji fizycznej przez umożliwienie im uprawiania gimnastyki oraz sportów zimowych podczas przerwy piłkarskiej. Tak więc część graczy uczęszczała pilnie na gimnastykę, która ze względu na niepewną jeszcze pogodę trwać będzie do 15-go marca, inni, jak Skrynkowicz i Koźmin odbywają kurs instruktorski w Ośrodku W. F. inni wreszcie wykorzystali martwy sezon piłkarski na uprawianie wszelkiego rodzaju sportów zimowych jak hokej, narciarstwo i t. p. Jak z powyższego wynika nie zaniedbaliśmy niczego, aby graczy utrzymać w odpowiedniej formie."

Jako kierownik sekcji zajmował się też pozyskiwaniem nowych zawodników. To jemu Wisła zawdzięcza zatrudnienie grupy zdolnej młodzieży z Grzegórzeckiego, w tym Mieczysława "Messu" Gracza, który później stał się wiślacką legendą.

Wieść niesie, że to on właśnie Obrubański sprowadził do Polski londyńską Chelsea, która zagrała z zagrała z Reprezentacją Polski oraz z Wisłą - w ramach obchodów 30-lecia klubu.

Obrubański przez pewien czas pozostawał w sporze z Ignacym Rosenstockiem, żydowskim działaczem piłkarskim i sędziowskim, redaktorem naczelnym "Przeglądu Sportowego". Wisła nawet odmówiła mu prawa wstępu na mecze rozgrywane w Krakowie. W efekcie konfliktu "Przegląd Sportowy" przestał zamieszczać relacje ze spotkań "Białej Gwiazdy", zastępując je krótkimi notami o wyniku i strzelcach goli. Konflikt zażegnano, z woli obu stron. Niestety, z perspektywy lat można powiedzieć, że stracili na tym obecni miłośnicy Wisły - nie da się już odtworzyć przebiegu niektórych spotkań.

Obrubański stworzył doktrynę o trwałych, antagonistycznych interesach sportowych Krakowa i Warszawy. Był osobą, która „utrudniała życie” PZPN-owi, gdy jego siedzibą stała się Warszawa. Swoje poglądy na wyrażał na łamach - między innymi - „Ilustrowanego Kuryera Codziennego”. Za ostrą, bezpardonową krytykę Związku (m.in. zarzucał warszawskim władzom wybór kadrowiczów po protekcji i działania mające na celu osłabienie pozycji krakowskich klubów) został w 1930 roku zdyskwalifikowany. Zabroniono mu „piastowania jakichkolwiek funkcyj w piłkarstwie na przeciąg lat dwóch, t.j. do dnia 30 października 1932 r.” Podpisany pod "wyrokiem" prezes Bończa-Uzdowski zaznaczył, że kara jest tak krótka tylko ze względu na wcześniejsze zasługi Obrubańskiego dla piłki nożnej.

Adam Obrubański zmarł w maju 1940 roku - wzięty do niewoli we wrześniu 1939 roku został przewieziony do Katynia i tam bestialsko zamordowany wraz z tysiącami polskich oficerów.

Tekst powstał m.in. na podstawie Encyklopedii Piłkarskiej Fuji Andrzeja Gowarzewskiego „Wisła Kraków. 90 lat Białej Gwiazdy. Księga Jubileuszowa” oraz księgi Dariusza Zastawnego „Sto lat w blasku Białej Gwiazdy" .