Herbowa Tarcza Krakowa
Z Historia Wisły
20 września 1908 roku na krakowskich Błoniach odbyły się pierwsze udokumentowane derby Krakowa. Od tamtej pory potyczki między Wisłą i Cracovią weszły na stałe do sportowego kalendarza, z czasem stając się starannie pielęgnowaną tradycją, którą nazwano Świętą Wojną.
W latach siedemdziesiątych przechodząca kryzys drużyna Cracovii spadała na coraz niższe szczeble ligowych rozgrywek, co uniemożliwiało formalną kontynuację derbów Krakowa. A na tym, by je w godny sposób kontynuować, zależało wszystkim. Za emocjami związanymi z uświęconymi tradycją meczami dwóch najstarszych polskich drużyn tęsknili nie tylko krakowscy kibice, ale też miejskie władze, dziennikarze i sami zawodnicy. Jak się okazało, wszystkie strony potrafiły się dogadać i dzięki współpracy i wzajemnej życzliwości znaleźć doskonałe rozwiązanie problemu.
W 1972 roku Rada Seniorów Wisły debatowała na formami wsparcia dla Cracovii, tak by pomóc podupadającej rywalce w wydobyciu się z marazmu i przypomnieć światu o jej istnieniu. 23 października 1972 roku krakowskie "Tempo" informuje: "Rada pod przewodnictwem mec. mgr. M.Kosska wystosowała do prezydium GTS Wisła apel o przyjście ze wszelką pomocą, jaką władze Wisły uznają za najwłaściwsze, bratniemu klubowi. Ze swej strony Rada Seniorów zaproponowała m.in. wznowienie derbów I drużyn z inauguracją ich w rocznicę pamiętnego pierwszego po wyzwoleniu meczu (28 stycznia 1945)Cracovii z Wisłą."
W 1974 roku najbardziej wpływowi kibice wspierani przez dziennikarzy przekonali władze, by - zgodnie z opisanymi wyżej sugestiami wiślackiej Rady Seniorów - dla uczczenia oswobodzenia Krakowa w styczniu 1945 roku i pierwszego po wojnie "meczu wyzwolenia" organizować rocznicowe pojedynki Wisły i Cracovii. By tym spotkaniom nadać wyższą rangę, inicjatywa otrzymała silne wsparcie ze strony Krakowskiego OZPN, natomiast redakcja krakowskiego "Tempa" (jako jeden z inicjatorów przedsięwzięcia) ufundowała symboliczną nagrodę, którą była Herbowa Tarcza Krakowa - w efekcie taką właśnie nazwę otrzymał coroczny styczniowy miniturniej odwiecznych rywali. Dochód z jego organizacji przekazywano na działalność charytatywną.
Pierwszy mecz o Herbową Tarczę Krakowa (27 stycznia 1974 roku, stadion Cracovii) wygrała Wisła. Mimo zimy na trybunach zasiadło ponad 25 tysięcy kibiców obu drużyn. Po niespełna dwunastu miesiącach, 19 stycznia 1975 roku, taka sama liczba kibiców zjawiła się na stadionie Wisły, by wspierać swoje drużyny w drugim meczu o Herbową Tarczę Krakowa, będącym jednocześnie ich 138. pojedynkiem derbowym. Rozgrywkom sprzyjała niemal wiosenna aura. Przed rozpoczęciem spotkania doszło do wielu wzruszających sytuacji - uczczono pamięć sportowców, którzy nie doczekali tego meczu, wręczono medale uczestnikom pierwszych powojennych derbów, a zamiast pierwszego gwizdka zgromadzeni na stadionie usłyszeli ... hejnał z Wieży Mariackiej. Do atmosfery dnia nie dostosowała się niestety naszpikowana gwiazdami Wisła, dając sobie łatwo strzelić cztery gole grającej wówczas w IV lidze Cracovii. Rok później podrażniona Wisła wzięła srogi rewanż ogrywając Pasy przy Kałuży 5:1. Bardziej okazały wynik zanotowano w 1979 roku, gdy Wiślacy zaaplikowali Pasom pięć bramek, nie pozwalając sobie strzelić ani jednej.
Po politycznym przełomie 1989 roku zajęcie Krakowa przez wojska radzieckie w styczniu 1945 roku traktowano powszechnie jak początek sowieckiej okupacji, przestał więc istnieć oficjalny powód do organizowanie corocznej imprezy derbowej. W efekcie 15 stycznia 1989 roku odbył się ostatni mecz o nagrodę "Tempa".
Wisła i Cracovia spotkały się w meczach o Herbową Tarczę Krakowa 16 razy, z czego Wisła triumfowała 11 razy. Mecze zakończone remisami musiały znaleźć rozstrzygnięcie, które ustalano po serii rzutów karnych. Taka sytuacja zdarzyła się trzy razy.
Mimo całej ideologii dopisywanej do meczów Wisły z Cracovią, to one same w sobie stanowiły wartość nadrzędną. Postanowiono więc ocalić styczniowe rozgrywki, nadając im nazwę meczu o Puchar Prezydenta Miasta Krakowa. W takiej postaci odbył się on tylko raz: 20 stycznia 1990 roku Cracovia pokonała Wisłę 1-0.
Spis treści |
Wszystkie mecze o Herbową Tarczę Miasta Krakowa
| L.p. | Miejsce | Data | Wynik | Zwycięzca |
|---|---|---|---|---|
| 1. | wyjazd | 1974.01.27 | 1:2 | Wisła |
| 2. | dom | 1975.01.19 | 1:4 | Cracovia |
| 3. | wyjazd | 1976.01.18 | 1:5 | Wisła |
| 4. | wyjazd | 1977.01.16 | 2:2 k. 2:4 | Wisła |
| 5. | wyjazd | 1978.01.15 | 0:1 | Wisła |
| 6. | dom | 1979.01.14 | 5:0 | Wisła |
| 7. | wyjazd | 1980.01.20 | 1:1 k. 4:3 | Cracovia |
| 8. | dom | 1981.01.18 | 4:1 | Wisła |
| 9. | wyjazd | 1982.01.24 | 0:1 | Wisła |
| 10. | dom | 1983.01.16 | 1:0 | Wisła |
| 11. | wyjazd | 1984.01.22 | 0:0 k. 5:6 | Cracovia |
| 12. | dom | 1985.01.27 | 4:0 | Wisła |
| 13. | wyjazd | 1986.01.19 | 1:3 | Cracovia |
| 14. | dom | 1987.02.08 | 1:0 | Wisła |
| 15. | wyjazd | 1988.01.17 | 2:0 | Cracovia |
| 16. | wyjazd | 1989.01.15 | 2:1 | Wisła |
| 17. | wyjazd | 1990.01.28 | 0:1 | Cracovia |
Uwagi:
- Ostatni mecz w zestawieniu to spotkanie o Puchar Prezydenta. Jest to kontynuacja meczów o Herbową Tarczę.
Podsumowanie
- Ilość meczów: 17
- Bilans (zw-r-p): 10-3-4
- Bramki (bez karnych): 30:17
- Triumfatorzy:
- Wisła Kraków: 11
- Cracovia: 6
Trofea
 1974 |
 1976 |
 1977 |
 1977 |
 1977 |
 1979 |
 1982 |
 1983 |
 1985 |
 1987 |
 1989 |
 1989 |
Wspomnienia
Ludwik Miętta-Mikołajewicz
Później brakowało meczów ligowych, bo obie drużyny grały w innych ligach.
Ale spotykały się w styczniu i grały o Herbową Tarczę Krakowa. Różnie te mecze się toczyły. Raz wygrywała Wisła, raz Cracovia. Warunki do gry też były różne, bo przecież grano w styczniu. Te spotkania, mimo że walka nie toczyła się o punkty, miały swoją rangę. Żył nimi cały Kraków.
Źródło: gazetakrakowska.pl
Autor: Bartosz Karcz
Czytaj też:
"W heraldyce tarcza herbowa jest podstawowym elementem herbu, jedynym, bez którego herb nie może istnieć. Herb złożony wyłącznie z tarczy herbowej nazywa się herbem prostym lub niepełnym. (...) Ciekawostka lingwistyczna: nazwa tarczy we wszystkich językach zachodnioeuropejskich wywodzi się od germańskiego "Skild" (Schild) - stąd shield, scutum, escu (ecu), escutcheon, scudo, escudo. Istniało jednak również w niemieckim zapomniane i niejasnego pochodzenia słowo "Tartsche". Od tego pochodzi francuskie określenie małej tarczy (targette), współczesne angielskie słowo "target" - i nasza tarcza, która w polskim wyparła i zastąpiła słowiański "szczyt", wciąż używany np. w rosyjskim i czeskim."
mokrzyccy.republika.pl
Rekordy Białej Gwiazdy: 16 odsłon zmagań o Herbową Tarczę Krakowa
Kraków, jako jedyne miasto, w którym swoją siedzibę mają dwa kluby występujące aktualnie na najwyższym szczeblu rozgrywkowym, poszczycić się może derbami dwóch najstarszych i wciąż istniejących polskich klubów piłkarskich, które niezmiennie przez dziesiątki lat wzbudzały ogromne emocje. Nie zawsze jednak oba zespoły mogły mierzyć się ze sobą na szczeblu ligowym, stąd też swój początek wzięły mecze rozgrywane początkiem stycznia o Herbową Tarczę Krakowa.
06.05.2020r.
M. Chlebek
Za początek historii starć Białej Gwiazdy z zespołem Cracovii przyjąć można datę 20 września 1908 roku, kiedy to na krakowskich Błoniach odbył się pierwszy udokumentowany pojedynek pomiędzy tymi drużynami. Zakończył się on podziałem punktów, lecz już niedługo po tym spotkaniu oba zespoły miały kolejną szansę, by dowieść wyższości swoich umiejętności. Derby Krakowa wpisały się na stałe w piłkarski krajobraz miasta i nic nie stało na przeszkodzie w podtrzymywaniu tradycji rozgrywania tych spotkań. Sytuacja zmieniła się w latach 70. ubiegłego wieku, kiedy to rywalka Białej Gwiazdy przeżywała trudności, a rozgrywanie meczów między oboma zespołami na poziomie ligowym przestało być możliwe. Aby jednak piękna tradycja derbowych spotkań nie zanikła, co byłoby przyczyną zmartwienia zarówno wśród kibiców, jak i samych zawodników, znaleziono rozwiązanie tego problemu. Z inicjatywy Rady Seniorów Wisły zrodził się pomysł rozgrywania derbów w rocznicę pierwszego meczu Wiślaków z Pasami po wyzwoleniu, rozegranego 28 stycznia 1945 roku. Pomysł zyskał poparcie Krakowskiego OZPN, a redakcja krakowskiego „Tempa”, będąca jednym z inicjatorów przedsięwzięcia, ufundowała symboliczną nagrodę.
Premierowa odsłona
Pierwsze spotkanie o Herbową Tarczę Krakowa miało miejsce 27 stycznia 1974 roku. Pomimo zimowej aury na stadionie Cracovii pojawiło się liczne grono kibiców obu drużyn, które stworzyły stojące na wysokim poziomie widowisko, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, iż to spotkanie derbowe przypadało na okres wstępnych przygotowań do sezonu. Pierwsza połowa obfitowała w ataki przeprowadzane przez gości, którzy próbowali sforsować obronę rywala. Po 45 minutach i zmianie stron obraz gry uległ nieco zmianie i teraz do głosu dochodziła zarówno jedna, jak i druga strona. Wynik otworzył w 71. minucie Zbigniew Maczugowski, który wyskoczył do centry w polu karnym Wiślaków i skierował piłkę do pustej bramki. Strata bramki podziałała motywująco na zawodników Białej Gwiazdy, którzy z jeszcze większą zawziętością ruszyli do ataków. Ich próby przyniosły efekty w 84. minucie, kiedy to Kazimierz Kmiecik główką z najbliższej odległości zdobył wyrównującą bramkę oraz trzy minuty później – autor pierwszego trafienia dla Wiślaków rozpędził się prawą stroną boiska, dośrodkował w pole karne, gdzie jeden z zawodników „Pasów” popełnił błąd i pokonał własnego bramkarza.
Do ostatniej edycji
Najwyższe zwycięstwo w ramach tych rozgrywek zanotowała Biała Gwiazda pięć lat później, gdy podejmowała przeciwnika na własnym obiekcie. 14 stycznia 1979 roku spotkanie rozpoczęło się punktualnie o godzinie 12 w południe. Zwłaszcza pierwsza odsłona derbowego meczu toczyła się w szybkim tempie, co miało swoje odzwierciedlenie w trzech strzelonych bramkach. Po przerwie podopieczni Oresta Lenczyka dorzucili jeszcze dwa trafienia.
Ostatni z 16 rozegranych meczów o Herbową Tarczę Krakowa również wygrała Wisła Kraków, zamykając piękną klamrą historię swojego udziału w tych zmaganiach, których bilans wyniósł 11 zwycięstw i 5 porażek. Przy ładnej aurze piłkarze obu zespołów zaprezentowali wysokie umiejętności, ale trafienia Krzysztofa Szewczyka oraz Kazimierza Moskala przechyliły szalę zwycięstwa na stronę Wiślaków. Ten mecz rozegrany w 1989 roku był ostatnią okazją do zdobycia trofeum, jako że po przełomie politycznym zajęcie Krakowa przez wojska radzieckie w 1945 traktowano jako początek sowieckiej okupacji, przez co sens straciło także rozgrywanie spotkań upamiętniających tamto wydarzenie.
Źródło: wisla.krakow.pl
Zobacz też
- Cracovia (Derby)
- X Derby Wyzwolenia (pdf (0,92 mb)
