Józef Uznański

Z Historia Wisły

Urodzony 30 marca 1924 w Zakopanem.

Narciarz zakopiańskiej Wisły. Specjalizował się w konkurencjach alpejskich. Jako czternastoletni junior zadebiutował w Mistrzostwach Polski w 1938 roku. Mistrz Podhala juniorów w kombinacji alpejskiej w tymże roku.

W czasie okupacji żołnierz ZWZ/AK. Zasłynął z legendarnej ucieczki, skacząc z w obawie przed Gestapo z kolejki liniowej blisko stacji na Myślenickich Turniach. Tak wspominał po latach swoje konspiracyjne przygody w czasie niemieckiej i sowieckiej okupacji: „Do końca wojny byłem w AK. Ostatnie lata działałem w partyzantce, to był I Pułk Strzelców Podhalańskich, IV Batalion "Lamparta". A po wojnie mnie aresztowali. I jechałem już na Sybir ze Słowacji, bo w Zakopanem mnie aresztowali, przeprowadzili na Słowację, tam był punkt zborny. To stamtąd uciekłem. Ale niedługo się cieszyłem wolnością. Po raz drugi wpadłem, podczas obławy NKWD. Dowódca naszego oddziału postanowił, że nie ma tu już czego szukać, trzeba uciekać za granicę. Mieliśmy iść przez góry do Austrii. W gospodarstwie za Gubałówką była zbiórka. Czekaliśmy na nich, ale nie przyszli. Zostałem tam wysłany, żeby zobaczyć, się dzieje. A tam było piekło. Była obława. Mogłem się wycofać, ale chciałem ich ostrzec, żeby się ratowali, uciekali. Ale nie dało się. I tak przeszedłem przez NKWD, UB, Plac Inwalidów w Krakowie, forty na ul. Kamiennej. Gdy siedziałem w IV bastionie, zorganizowaliśmy ucieczkę, przy pomocy z zewnątrz…Można się było zgłaszać do pracy na ochotnika. Na górze rosły drzewa, krzewy, nic nie było widać, że pod spodem są forty. Wartownicy spacerowali na górze ścieżeczkami. Były one wysypywane jasnym pisakiem, żeby wiedzieli, którędy chodzić. Zgłaszałem się do pracy, zawsze to świeże powietrze. Po kilku razach zorientowałem się, że można uciec. Wyjeżdżaliśmy taczkami na zewnątrz fortu przy ul. Kamiennej. Tam za murem był piasek i trzeba było go załadować na taczki i wracać z powrotem na górę, by wysypać te ścieżeczki. Jeden wartownik pilnował, a my we dwóch jeździliśmy, woziliśmy ten piasek. Dwóch naszych kolegów już było umówionych i tego wartownika myśmy troszkę unieszkodliwili. Przeżył. Mieliśmy podstawiony samochodów na skrzyżowaniu, teraz tam się na tej ulicy Kamiennej trochę pozmieniało, byłem tam zaglądnąć. Uciekało nas czterech. Biegłem ostatni do samochodu, jeszcze trzeba było przedrzeć się przez płot i druty kolczaste. Dobiegłem do samochodu, silnik był zapuszczony, a jak wsiadłem, to zgasł. Tego nie zapomnę. Po którymś razie zastartował i zaczęła się jazda po ulicach Krakowa. Kierowca wiedział, jak i gdzie jechać. Strzelali do nas chyba, bo tak coś po tym samochodzie dudniło przez moment. Wjechaliśmy na jakieś podwórko, był tam warsztat samochodowy... Tam przesiedzieliśmy dzień, dali nam ubrania, i każdy ruszył w swoją stronę. Ja do Zakopanego. To była jesień 1945 roku. Mostów na Wiśle nie było... Ale też nie napotkałem na żadną kontrolę. Wróciłem do Zakopanego. Ale tu nie było co robić. Wyjechałem na Ziemie Odzyskane, na zachód, zresztą całe nasze towarzystwo. Tam więcej było AK-owców niż wszystkich innych”...

Więcej możesz przeczytać w wywiadzie z Józefem Uznańskim, który przeprowadziła Agnieszka Szymaszek tutaj.

Po wojnie po powrocie do Zakopanego startował jeszcze w zawodach narciarskich.

Znany przewodnik i ratownik tatrzański.

Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 20 lutego 2012 roku.

Film dokumentalny

Kronika sportowa

1937

Od 27 marca. Zawody w kombinacji alpejskiej o mistrzostwo Podhala.
- W biegu zjazdowym juniorów: 5. Józef Uznański 1:39..
- Slalom
- Wśród juniorów 4. Józef Uznański.
10-11 kwietnia. Memoriał śp. por. Zbigniewa Wóycickiego.
- 11 kwietnia. Slalom juniorów: 4. Józef Uznański]. W kombinacji alpejskiej: 9. Józef Uznański.

1938

Od 2 lutego. Mistrzostwa Polski w narciarstwie, Zakopane.
- 3 lutego. Bieg zjazdowy:
  - 1. (2) Karol Zając 4:18.
  - 2. M. Zając.
  - 3. (4) Jan Bochenek 4:25:5.
  - (18). Józef Uznański 4:16:5.
- 4 lutego. Slalom:
  - 1. (3) M. Zając.
  - 2. (4) Karol Zając 92,7+91,6=184,3.
  - 3. (5) Jan Lipowski 99,6+88=187,6.
  - (8). Józef Uznański 95,4+97,1=192,5.
- Kombinacja alpejska:
  - 1. (2) M. Zając.
  - 2. (3) Karol Zając 589,74.
  - 3. (5) Jan Bochenek 608,94.
  - (13). Józef Uznański 643.
5-6 marca. Puchar Beskidów, Szczyrk.
- Slalom: 7. Józef Uznański 2:22. W kombinacji 8. Józef Uznański.
9-18 kwietnia. Mistrzostwa Podhala w narciarstwie alpejskim
- 9 kwietnia. Bieg zjazdowy:
- Wśród juniorów: 1. Józef Uznański.
- 18 kwietnia. Slalom na Kalatówkach zaliczany do mistrzostw Podhala:
  - 1. Karol Zając 2:18:2;
  - 2. Jan Lipowski 2:21:2;
  - 3?. Józef Chrobak 2:32:4; wg "Ikaca" M. Zając...
  - 4. Józef Uznański 2:30
- Wśród juniorów 2. Józef Uznański.
- W kombinacji alpejskiej triumfował wśród juniorów Józef Uznański.