Józefa Pęksa-Czerniawska

Z Historia Wisły

Józefa Pęksa-Czerniawska, zawodniczka TS Wisła Zakopane, urodziła się 31 stycznia 1937 w Zakopanem. Specjalizowała się w biegach narciarskich.

Józefa Pęksa-Czerniawska trzy razy reprezentowała Polskę podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich. W Cortina d'Ampezzo w 1956 roku zajęła 17. miejsce w biegu indywidualnym, w sztafecie była piąta. Cztery lata później, w Squaw Valley zajęła 14. miejsce w biegu na 10 km i 4. w sztafecie. W Grenoble w 1968 roku była 23. w biegu na 5 km.

Józefa Pęksa-Czerniawska trzy razy startowała w mistrzostwach świata: w Lahti (1958), w Zakopanem (1962) i w Oslo (1966). Ma na koncie 14 złotych medali mistrzostw Polski na różnych dystansach.

Czytaj też:

"Józefę Pęksę, trzyletnią dziewczynkę, jej stryj, skoczek, wziął na pagórek i fru z górki. Za którymś razem puścił ją samą, wpadła w zaspę, że tylko pupę było widać, ale się nie popłakała. Wuj stwierdził w małej hardość, ale matka, która ją wychowywała samotnie, była sportowi przeciwna. Pęksa miała ciotkę w Warszawie, która obiecała zabrać ją po ukończeniu szkoły na studia. – Ale ja już tylko narty miałam w głowie. Jak jeszcze raz ciotka przyjedzie, ucieknę z domu i już mnie więcej nie zobaczysz, zagroziłam matce – opowiada. Wyrosła na czołową biegaczkę świata lat 50. i 60., przez 15 lat należała do polskiej czołówki, czternaście razy zdobywała mistrzostwo Polski, brała udział w trzech olimpiadach." (...)

Józefa Pęksa i jej koleżanki same kupowały sobie lepszy sprzęt. Pośrednik pojechał do Finlandii, ale zamiast nart profesjonalnych, kupił turystyczne. Pisały listy do fabryki. W końcu uzyskały zniżkę za przemycony kryształ. Zawodnicy kadry otrzymywali kadrowe i klubowe. W sumie, jak twierdzą, równowartość jednej pensji. Z przerwą w lipcu i sierpniu. Ale na wsiach mówiło się, że w polu nie chcą robić, do sportu po łatwy chleb idą. Truchan w czasie trwania kariery ożenił się i dorobił czwórki dzieci. Żonie w pracach w polu pomagali sąsiedzi. Zawodniczki kadry rodziły dzieci w cyklu dwuletnim. Między mistrzostwami świata a olimpiadą. Barbara Krukowak w Grindenwaldzie jechała bieg zjazdowy w szóstym miesiącu ciąży. Poustawiała koleżanki na trasie na zakrętach, żeby wołały: Dochyl się, dochyl! I zawody wygrała. Weronika Budna urodziła córkę w 1967 r., więc zdążyła na olimpiadę do Grenoble w 1968 r. Józefa Pęksa, która wyszła za biegacza Leona Czerniawskiego, miała mniej szczęścia, syn spóźnił się o miesiąc i do Grenoble nie zdążyła, choć treningi rozpoczęła sześć tygodni po połogu. – Myśmy i tak miały szczęście, bo nam dopingu nie dawali. Koleżanki z NRD musiały odchodzić ze sportu, żeby odłączyć doping i móc urodzić dzieci – mówi. (...)

Start Czerniawskiej w Dolinie Indianki poprzedzały znaczące informacje, że fachowcy zaliczają ją do czołowych biegaczek świata. Ale Pęksę gubiły nerwy. – Przed zawodami nie jadłam ani kolacji, ani śniadania, w nocy nie zmrużyłam oka – mówi. Ruszyła ostro, po trzech kilometrach doszła Finkę, ale potem wyhamowała. Była 14. Miały za to szansę w sztafecie. Biegunówna, Gąsienica-Daniel i Pęksa. Były czwarte. Na trasie Rosjanka złamała Fince nartę. Skandynawki protestowały. Głos Polek był decydujący, gdyby dołączyły do protestu. W szatni odbyły naradę. Dostały prikaz, żeby siedzieć cicho. Co nam po tym medalu, jak już nigdy nie wyjedziemy? – myślały. „Nasze dziewczęta osiągnęły to, czego się po nich spodziewano. Nic więcej nie mogły zrobić” – odnotowała prasa.

Źródło: Agnieszka Rybak, "Za metą" (Polityka)

Inne:

• Profil Józefy Pęksy-Czerniawskiej w serwisie PKOl
• Profil w Wikipedii
• zobacz artykuł w Dzienniku Polskim

Dorobek medalowy w zawodach rangi mistrzowskiej

W tabeli zamieszczamy medale zdobyte w mistrzostwach Polski oraz Pucharze PZN.

Data	Medal / Puchar	Ranga zawodów	Dyscyplina	Zawodnik	Uwagi
1955.03.02	Srebro	Mistrzostwa Polski	Narciarstwo: bieg na 10 km	Józefa Pęksa
1956.02.20	Złoto	Mistrzostwa Polski	Narciarstwo: sztafeta 3x5 km	Helena Gąsienica-Daniel, Zofia Krzeptowska i Józefa Pęksa
1956.02.22	Złoto	Mistrzostwa Polski	Narciarstwo: bieg na 5 km	Józefa Pęksa
1956.02.24	Złoto	Mistrzostwa Polski	Narciarstwo: bieg na 10 km	Józefa Pęksa

Kronika sportowa (narciarstwo)

1949

• 28 stycznia-2 lutego. Mistrzostwa Polski juniorów w narciarstwie. Zakopane.
  • Dziewczęta 13-15 lat. Slalom Gigant Grupa A: 2. Józefa Pęksa 5:17:4.

1951

• 26 marca. Zawody narciarskie. Zakopane. Memoriał M. Zająca.
  • Slalom gigant juniorek: 1. Józefa Pęksa Pęczkówna? 1:19.

1952 21 stycznia. Wojewódzkie mistrzostwa juniorów w narciarstwie. Rajcza.

• • Bieg na 2 km: Dziewczęta 14-16 lat: 1. Józefa Pęksa 20:52.

1953

• Od 12 lutego. Mistrzostwa Polski juniorów w narciarstwie. Iwonicz. tutaj.
  • Bieg na 3 km dziewcząt kategorii A: 1. Józefa Pęksa 11:44.

1954

• 5-6 stycznia. Mistrzostwa Podhala juniorów w narciarstwie. Zakopane.
  • Slalom gigant juniorek wygrała w grupie B 2. Józefa Pęksa.
• Od 2 lutego. Międzynarodowe Mistrzostwa ZS Gwardia. Zakopane.
  • Bieg zjazdowy kobiet: 4. Józefa Pęksa 4:37.
• Od 13 lutego. Mistrzostwa Polski juniorów w narciarstwie. Karpacz. tutaj.
  • Slalom gigant dziewcząt B: 1. Józefa Pęksa.
  • Slalom specjalny dziewcząt B: 1. Józefa Pęksa.
  • Powtórzony bieg płaski B: 1. Józefa Pęksa.
• 28 grudnia. Międzynarodowe zawody narciarskie. Zakopane.
  • Sztafeta kobiet 3x5 km : 1. Gwardia: Władysława Stopka, Józefa Pęksa i Maria Bukowska 1:13:35.

1955

• Od 27 lutego. Mistrzostwa Polski w narciarstwie. Zakopane. tutaj.
  • 28 lutego. Sztafeta 3x5 km kobiet; 1. Gwardia: Władysława Stopka, Helena Gąsienica-Daniel i Józefa Pęksa 1:16:34.
  • 2 marca. Bieg na 10 km kobiet: 2. Józefa Pęksa 45:24.
• Od 17 marca. Memoriał Bronisława Czecha.
  • Sztafeta 3x5 km kobiet: 3. Polska: Helena Gąsienica-Daniel, Józefa Pęksa i Zofia Krzeptowska 1:28:52.
• Od 11. grudnbia Przedolimpijskie elimnacje narciarzy. Zakopane.
  • Bieg na 8 km kobiet: 3. Józefa Pęksa.

1956

• W kadrze na Igrzyska olimpijskie: Józefa Pęksa.

Od 7 stycznia. Międzynarodowe zawody narciarskie w Grindlewald.

• • W sztafecie 3x5 km kobiet wystąpiły: Helena Gąsienica-Daniel i Józefa Pęksa – 4, miejsce.
• 26 stycznia-5 lutego Igrzyska Olimpijskie w Cortinad’Ampezzo.
  • 1 lutego. W sztafecie 3x5 km kobiet startowały :Józefa Pęksa i Zofia Krzeptowska – Polski zajęły 5. miejsce.
• Od 18 lutego. Mistrzostwa Polski w narciarstwie. Szklarska Poręba. W Szczyrku odbywały się konkurencje alpejskie.
  • Sztafeta 3x5 km kobiet: 1. Gwardia: Helena Gąsienica-Daniel, Zofia Krzeptowska i Józefa Pęksa 1:03:41.
  • 22 lutego. Bieg na 5 km kobiet: 1. Józefa Pęksa 19:27.
  • Bieg na 10 km kobiet: 1. Józefa Pęksa 46:30.
• Od 17 marca. Memoriał Bronisława Czecha.
  • Sztafeta 3x5 km kobiet zajęła 1. miejsce. W składzie: Józefa Pęksa i Zofia Krzeptowska.
  • Bieg na 10 km kobiet: 6. Józefa Pęksa 48:10.