PZPN

Z Historia Wisły

(Różnice między wersjami)
(Garść statystyk)
Linia 1: Linia 1:
[[Grafika:PZPZ_logo.jpg‎|100px|right|thumb|Logo PZPN]]'''PZPN''' to ogólnopolskie stowarzyszenie, które działa na terenie polski. Powstało na przykładzie małopolskiego [[ZPPN]]. Jest jedynym reprezentantem każdej formy krajowego piłkarstwa w Polsce i poza jej granicami. Do jej reprezentantów zaliczyć można piłkę halowa oraz plażową zarówno mężczyzn, jak i kobiet we wszystkich kategoriach wiekowych. PZPN jest członkiem FIFA i UEFA. Kluby zrzeszone ze związkiem rozgrywają mecze w ramach [[Mistrzostwa Polski (piłka nożna)|mistrzostw Polski]], [[Puchar Polski|pucharu Polski]], a także w [[Puchar Ligi|pucharze Ekstraklasy]]. Dzięki związkowi, kluby mogą również starować w europejskich pucharach ([[PEMK/LM|Liga Mistrzów]], [[Puchar UEFA]] i do niedawna [[Puchar Intertoto]] i [[Puchar Zdobywców Pucharów]].
[[Grafika:PZPZ_logo.jpg‎|100px|right|thumb|Logo PZPN]]'''PZPN''' to ogólnopolskie stowarzyszenie, które działa na terenie polski. Powstało na przykładzie małopolskiego [[ZPPN]]. Jest jedynym reprezentantem każdej formy krajowego piłkarstwa w Polsce i poza jej granicami. Do jej reprezentantów zaliczyć można piłkę halowa oraz plażową zarówno mężczyzn, jak i kobiet we wszystkich kategoriach wiekowych. PZPN jest członkiem FIFA i UEFA. Kluby zrzeszone ze związkiem rozgrywają mecze w ramach [[Mistrzostwa Polski (piłka nożna)|mistrzostw Polski]], [[Puchar Polski|pucharu Polski]], a także w [[Puchar Ligi|pucharze Ekstraklasy]]. Dzięki związkowi, kluby mogą również starować w europejskich pucharach ([[PEMK/LM|Liga Mistrzów]], [[Puchar UEFA]] i do niedawna [[Puchar Intertoto]] i [[Puchar Zdobywców Pucharów]].
-
==Kalendarium==
+
[http://www.pzpn.pl/historia.php Historia PZPN znajduje się tutaj]
-
'''1919'''
+
-
*20 i 21 grudnia. W Warszawie doszło do zjazdu założycielskiego związku piłkarskiego. Wzięli w nim udział przedstawiciele 31 polskich klubów piłkarskich. Lista klubów niestety nie zachowała się. Pewnym jest, że w śród nich znajdowali się przedstawiciele: [[Cracovia|Cracovii]], [[Czarni Lwów|Czarnych Lwów]], [[Koszarawa Żywiec|Koszarawy Żywiec]], [[Lechia Lwów|Lechii Lwów]], [[ŁKS Łódź]], [[Pogoń Lwów|Pogoni Łwów]], [[Polonia Warszawa|Poloni Warszawa]], [[RKS Kraków]], [[Warta Poznań|Warty Poznań]] oraz '''Wisły Kraków'''. Za sprawą Józefa Lustgartena, Jana Polakiewicza i [[Jan Weyssenhoff|Jana Weyssenhoffa]] opracowano i zatwierdzono status. Pierwszym prezesem wybrany został, działacz [[Cracovia|Cracovii]] dr Edward Cetnarowski, a siedzibą związku stał się Kraków. W owych czasach, na siedzibę związku obierano miejsce urzędowania prezesa tegoż związku, dlatego to właśnie Gród Kraka był pierwszą placówką PZPN.
+
==Wisła a PZPN==
 +
===W okresie II RP===
 +
<br>Powstanie PZPN ogólnopolskiego zainicjował PZPN małopolski niemal z chwilą swego ukonstytuowania już w czerwcu 1919 r. W następnych miesiącach przygotowywał ku tem uwłaściwy grunt, kontaktując się z klubami polskimi z innych zaborów, a przede wszystkim konsultując się w tej sprawie z Ministerstwem Zdrowia Publicznego w Warszawie. Wiślacy brali w tych przedsięwzięciach udział, jako członkowie PZPN małopolskiego. Kluczową rolę w opracowaniu projektu statutu i regulaminu ogólnopolskiego PZPN miała utworzona specjalnie w tym celu komisja. W jej skład wchodził [[Jan Weyssenhoff]]. Komisja pracowała szybko i owocnie i już pod koniec listopada rozesłała do polskich towarzystw sportowych i klubów projekt statutu celem konsulatacji. Zjazd ogólnopolskiego PZPN odbył się w Warszawie 20-21 grudnia. Wybór włądz związkowych świadczył wyraźnie o rosnącej roli działaczy Wisły. Prezesem podobnie jak w związku małopolskim pozostał E. Cetnarowski z Cracovii, ale '''funkcje wiceprezesów powierzono Józefowi Szkolnikowskiemu i Janowi Weyssenhoffowi'''.
 +
<br>Następne lata przyniosły normalną w każdej tego typu organizacji walkę o wpływy w poszczególnych wydziałach związku. Wiślacy w tej grze oczywiście brali udział, zawiązując różnorakie koalicje i starając się zyskać jak największe wpływ na działanie związku, z różnym zresztą skutkiem... Tym niemniej '''ich działalność w pierwszych latach istnienia związku jest trudna do przecenienia, nie tylko gdy chodzi o stronę organizacyjną, ale także i sportową. Pierwszym szefem Wydziału Gier został właśnie [[Józef Szkolnikowski]], a była to zarazem rola pierwszego selekcjonera reprezentacji Polski. I to właśnie ten Wiślak z krwi i kości przygotowywał naszą reprezentację do pierwszego międzynarodowego pojedynku z Węgrami. A samą reprezentację prowadził na Węgrzech w tym pamiętnym meczu [[Jan Weyssenhoff]].''' Co rekompensowałą nieco brak Wiślaków na boisku w Budapeszcie tego zimnego grudniowego dnia 1921 r. Zresztą w pierwszy pięcioleciu PZPN selekcjonerami reprezentacji Polski było aż 4 Wiślaków (oprócz Szkolnikowskiego/Weyssenhoffa także: [[Adam Obrubański]], [[Stanisław Ziemiański]] i [[Tadeusz Orzelski]]). Szkolnikowski był także pierwszym szefem nowo powstałego w kwietniu 1924 r. Wydziału Spraw Sędziowskich.
 +
<br>W ramach PZPN kluby starały się wprowadzić swoich przedstawicieli do poszczególnych Wydziałów Związku. WGiD, jak to pisano był „''w większości swej złożony z członków TS Wisła''" i podejmować miał decyzje na korzyść Wisły. Dla równowagi decyzje te mogły być potem zmieniane przez Zarząd PZPN, a w ostateczności przez Zjazd Związku. I tak też było, by wspomnieć choćby sprawę walkowerów w finałowych rozgrywkach o MP w 1925 r. W zasadzie więc każda decyzja mogła być oprotestowana i instancje odwoławcze, gdzie Wisła nie miała swych przedstawicieli, bądź była w mniejszości, je po prostu anulowały. Tak było w wzbudzającej ogromne emocje sprawie ukrytego zawodowstwa w lwowskim futbolu (dyskwalifikacje WGiD zniósł potem Zjazd PZPN). Tak było i w budzącej mniejsze zainteresowanie sprawie weryfikacji rozgrywek b-klasy w KOZPN. Rozgrywki wygrało Makkabi. WGiD unieważnił je po proteście Podgórza, gdyż mecze Makkabi „''prowadzone były przez przychylnych jej sędziów''". I tę decyzję podważył na zjeździe PZPN sam Cetnarowski; uznano ją za nieformalną i sprzeczną ze statutem, a więc nieważną. Tym samym Makkabi awansował do klasy A.
 +
<br>To tylko niektóre przykłady z lat 1925-1926 r. Walka o wpływy w centrali piłkarskiej i okręgowych związkach była czymś normalnym i Wisła nie była tu żadnym wyjątkiem. Z reguły zyskiwała sojuszników wśród śląskich i poznańskich delegatów i udawało jej się utrzymywać stan posiadania w PZPN podczas wyborów na poszczególnych zjazdach Związku. W początkach 1926 r. doszło jednak do przesilenia w związku z podważaniem decyzji WGiD. Władze TS Wisła postanowiły wówczas, by zasiadający w zarządzie PZPN reprezentanci klubu zrezygnowali z piastowanych stanowisk (Ujejski z funkcji wiceprezesa Związku, a Orzelski, Skoczylas i Krajewski z WGiD). Niewykluczone, że to również było przyczyną zaangażowania się Wisły w tworzenie niezależnej od PZPN Ligi.
 +
<br>Wyjątkową postacią w polskiej piłce i PZPN był [[Adam Obrubański]], który oprócz selekcjonerskiej kariery pełnił także funkcję sekretarza generalnego PZPN. Faktycznie był jednak szarą eminencją Związku przez wiele lat i toczył z jego władzami szereg wojenek. Stanął po stronie ligowców, gdy ci próbowali wlać trochę świeżego powietrza w skostniałe struktury związku na przełomie 1926 u 1927 roku. Jedna z jego wojenek z PZPN w 1930 r. zakończyła się dla niego dwuletnią dyskwalifikacją, „''zabraniając wymienionemu piastowania jakichkolwiek funkcji w piłkarstwie''“ w tym czasie . Za co? Lapidarnie skomentowało ten fakt pismo „Polonia“ z Katowic: „''''Dr Obrubański, który organizował PZPN i jako b. sekretarz i kapitan związkowy oddał nieocenione usługi, bardzo oględnie wskazywał na rozrzutność finansową PZPN, niesportowe machinacje jego członków, na protekcję, jaka się rozwielmożniła, na upadek godności sportu polskiego wobec zagranicy. Czy ci, co uchwalili dyskwalifikację, nie mają już wstydu''''?“ – pytała retorycznie gazeta, dodając: „''Zawieszenie red. Obrubańskiego to smutne świadectwo dla tych, w których rękach jest tak poważna instytucja jak PZPN, i jeszcze jeden dowód, iż panowie z zarządu PZPN nie są zdolni do piastowania tak wyskokich stonowisk w polskim sporcie''“. W sprawie konfliktu z A. Obrubańskim ultimatum postawić miał prezes PZPN gen. Bończa-Uzdowski, mówiąc: „''albo on albo ja''”. Stąd bezprecedensowa decyzja o ukaraniu działacza Wisły. Obrubański miał spory oręż w swoim ręku bo był kierownikiem działu sportowego [[IKC|Ikaca]] – podówczas potęgi prasowej w Polsce, a od 1931 r. także wydawanego przez koncern Dąbrowskiego pisma sportowego „Raz, Dwa, Trzy“. I dzięki sile prasy potrafił wiele osiągnąć, jak choćby „''pokrzyżować plany PZPN, gdy ten próbował znieść Ligę''“ w latach trzydziestych.
 +
<br>Taka postawa Obrubańskiego musiała mieć wpływ na stosunek władz PZPN do TS Wisła, co widać było szczególnie po wyborach do władz związkowych w następnych latach. Wiślaków trudno tam było znaleźć.
 +
====Reaktywacja PZPN w 1945 r.====
 +
<br>Trzeba jednak dodać, że w momentach przełomowych, w walce o niezależność PZPN na Wiślaków zawsze można było liczyć. Tak było w roku 1945, kiedy to wiosną doprowadzono do wznowienia działalności PZPN. Wiślacy należeli do tych, którzy uważali, że trzeba do tego doprowadzić jak najszybciej. W porozumieniu z działaczami śląskimi i łódzkimi 2 kwietnia w Krakowie, podczas obrad prowadzonych przez [[Jan Weyssenhoff|J. Weyssenhoffa]], postanowiono „''powołać komisję, która by się zajęła ... przygotowaniem zjazdu delegatów istniejących już okręgów''”. Przewodniczyć jej miał T. Kuchar, a wśród jej członków znalazł się [[Henryk Reyman]], Orzelski i Pirożyński. Wśród członków tej komisji dominowali przedwojenni działacze piłkarscy. Reyman obok [[Jan Weyssenhoff|Weyssenhoffa]] i [[Kuchara]] należał do tych, którzy mieli za sobą liczącą się karierę piłkarską i był niewątpliwie najbardziej znaną postacią w tym zespole.
 +
<br>Kuchar został wybrany podczas Walnego Zebrania delegatów 29 VI 1945 r. pierwszym powojennym prezesem PZPN i to jemu możemy zawdzięczać szybkie nawiązanie kontaktów z FIFA (listopad 1945). Z kolei na wniosek [[Henryk Reyman|Reymana]] ustalono, że tymczasową siedzibą związku będzie „''okręg z którego wyszła inicjatywa o reaktywowaniu PZPN, mianowicie Kraków''”. Honorując rolę jaką odegrał Reyman w reaktywowaniu PZPN i doceniając jego fachowe zdolności przedstawiciele 8 już istniejących związków okręgowych wybrali go do zarządu związku jako kapitana związkowego (tak wówczas zwano selekcjonera reprezentacji Polski). Nie bez znaczenia przy tym wyborze miał i fakt, że okręg krakowski był wówczas potęgą piłkarską i PZPN swą tymczasową siedzibę miał właśnie w tym mieście. Początkowo PZPN funkcjonował na podstawie przedwojennego statutu. Zresztą nowy statut związku oparty został w dużej mierze na przedwojennych wzorcach. Była to naturalna kontynuacja wzorców obowiązujących w II RP, choć w jakże zmienionym otoczeniu politycznym.
 +
===Reaktywacja PZPN w 1956 r.===
 +
<br>Po raz kolejny Wiślacy przystąpili do odbudowywania PZPN po stalinowskim okresie „''błędów i wypaczeń''”, który jakże boleśnie dotknął czołowe kluby w kraju i związki sportowe. Ponownie, jesienią 1956 r., na czele ruchu odnowy polskiej piłki nożnej stanął Kraków, a wśród krakowskich działaczy wyróżniali się [[Henryk Reyman]] i [[Bolesław Pirożyński]]. Rola [[Reymana]] w odbudowie zniszczonych w czasach stalinowskich struktur piłkarskich była trudna do przecenienia.. Jak daleko zajść miały przeobrażenia w polskiej piłce decydowała koniunktura polityczna i siła charakteru ludzi, którzy stali na czele tych zmian. [[Henryk Reyman]] należał do ludzi o mocnym charakterze i z pomocą m.in. Pirożyńskiego starał się podczas nieoficjalnych konferencji z działaczami z innych regionów stworzyć nieformalne porozumienie osób, które wywierałyby nacisk na władze sportowe. Postanowiono wówczas wejść w struktury SPN przy GKKF i zmienić sposób jej działania od wewnątrz. Grupa prąca do zmian okazała się na tyle silna, że podczas warszawskiej narady działaczy piłkarskich z całej Polski (20-23 września), połączonej z pierwszymi wyborami do władz Polskiej Sekcji Piłki Nożnej (22 września) udało się jej umieścić na wysokich stanowiskach w Sekcji swych czołowych przedstawicieli. Na czele SPN stanął S. Glinka, w zarządzie znalazł się [[Bolesław Pirożyński]]. Przewodniczącym kapitanatu związkowego wybrano Cz. Kruga, a współpracować z nim mieli [[Henryk Reyman]] i F. Dyrda (wówczas jeszcze ze Stalinogrodu). Powrót odsuniętych w czasach stalinowskich od pracy w sporcie starych działaczy, których wymownym przykładem był Reyman był symboliczny i dawał gwarancję, że jest to dopiero początek zmian. Już podczas narady wrześniowej widać było, że delegaci krakowscy należeli do najbardziej aktywnych, a ich propozycje dotyczyły m.in. pełnej autonomii sekcji piłkarskich i przywrócenia samodzielności klubom w zakresie szkolenia i sprawach gospodarczych. Przeciw proponowanym zmianom występowała wcale niemała liczba „''obrońców starego porządku''”. Zwolennicy zmian uzyskali jednak mocny oręż w walce z broniącą się w stalinowskich okopach opozycją w postaci uchwały GKKF o zmianach organizacyjnych w strukturze sportu (koniec października). Jej pkt 1. mówił jasno o potrzebie nadania osobowości prawnej kołom i klubom sportowym, pkt 2. o przekształceniu sekcji sportowych w związki sportowe poszczególnych dyscyplin, pkt 3. o zlikwidowaniu zrzeszeń w dotychczasowej formule. Jednak staliniści, którzy niewiele osiągnęli w Warszawie, próbowali powstrzymywać zmiany w terenie. Walka o zasięg i kierunek zmian w sporcie dopiero się zaczynała. W Krakowie zwolennikom zmian udało się w zasadzie opanować miejscowy WKKF, pozyskując do współpracy jego władze. 17 listopada w imieniu WKKF ostro zaprotestowali oni przeciwko działaniom, które określono jako próby zahamowania „''procesu reorganizacji i demokratyzacji ruchu sportowego”.'' Zwrócili się do władz o zajęcie stanowiska w tej sprawie, a WKKFy i kluby sportowe o wsparcie reform demokratycznych. Protest podpisali oprócz lokalnych działaczy partyjno-sportowych także [[Stanisław Voigt]], Lustgarten i [[Henryk Reyman]] i to oni, jak można sądzić, byli inicjatorami tego wystąpienia.
 +
<br>W samym Krakowie zresztą powrót do pracy doświadczonych działaczy następował systematycznie, zarówno w klubach jak i miejscowych władzach sportowych.
 +
<br>Sygnał idący z Warszawy (narada wrześniowa) i Krakowa (protest listopadowy) był dla reszty Polski wyraźny. Od aktywizacji środowiska sportowego zależało teraz jak wykorzystają sprzyjający zmianom czas. [[Henryk Reyman]], choć spoczywały teraz na nim obowiązki członka kapitanatu, był bardzo aktywny w tym czasie. On sam i skupiona wokół niego grupa ludzi zmiany w funkcjonowaniu SPN traktowali jako etap zmierzający do reaktywowania dawnych związków sportowych: PZPN i związków okręgowych. „''Jego rola w reaktywowaniu PZPN po latach stalinowskich była ogromna, jeździł po kraju i gdzie tylko mógł szukał sojuszników w tej sprawie''”. Największe poparcie uzyskał w Krakowie i na Śląsku. Po październiku 56 roku „''także opozycjoniści Reymana pojęli, że minął czas Sekcji Piłkarskiej GKKF... To był już trend odnowy, którego nie mogli powstrzymać nawet starzy stalinowcy''”. Ważnym krokiem w reaktywowaniu związków piłkarskich było odbyte w Krakowie w listopadzie „''zebranie inicjatywne z udziałem działaczy krakowskich, śląskich i rzeszowskich podczas którego ustalono wysłanie listu intencyjnego do władz''” w/s wznowienia działalności PZPN i związków okręgowych. Już kilka dni później (6.12) doszło do reaktywowania KOZPN. Stało się to na zebraniu SPN WKKF, którego celem było m.in. „'''''powołanie komisji rehabilitacyjnej'''''”. Delegaci 33 krakowskich klubów jednogłośnie reaktywowali KOZPN. Za przykładem Krakowa poszła w 10 dni później Warszawa, Śląsk i Opole, 2 dni potem Łódź. Reszta związków okręgowych powstała dopiero w styczniu roku przyszłego.
 +
<br>Charakterystyczne było to, że nadal funkcjonowały oficjalnie SPN przy WKKF, choć ich żywot kończył się wraz z odbytymi wg nowych statutów wyborami do władz OZPN. Trudno oprzeć się wrażeniu, że poprzez szybkie działanie starano się maksymalnie wykorzystać sprzyjający politycznie czas odwilży. Można przyjąć z dużą dozą prawdopodobieństwa, że gdyby poczekano z tymi zmianami kilka miesięcy na pewno nie byłyby one tak głębokie. Batalia o samodzielność polskich związków sportowych została wówczas w dużej mierze wygrana dzięki ludziom pokroju Reymana. Działacze piłkarscy nie tracili czasu i szybko rozpoczęli pracę w specjalnej komisji statutowo-regulaminowej, która opracowała statuty dla okręgowych i PZPN.
 +
<br>Decyzję o reaktywowaniu PZPN podjęto zresztą bardzo szybko, bo już 27 listopada podczas obrad Prezydium SPN. Do tego historycznego wydarzenia doszło w Warszawie (9 grudnia) przy okazji zwołanego w tym celu plenum SPN GKKF. Wśród krakowskich delegatów prym wiedli Filipkiewicz, Pirożyński i [[Henryk Reyman]]. Wniosek o reaktywowaniu PZPN w oparciu o statut z 1948 r. złożył przewodniczący SPN S. Glinka i przyjęty on został przez zgromadzonych działaczy przez aklamację. Na sali obrad panowała radosna atmosfera i, jak pisano w prasie, dojrzałością „''sądów i wniosków''” wyróżniali się Krakowianie. Od razu powołano więc tymczasowy zarząd PZPN, który personalnie niewiele się różnił od władz SPN przy GKKF. Prezesem PZPN mianowano Glinkę, a kapitanat tworzyli nadal Krug, [[Reyman]] i Dyrda. O obecności w zarządzie [[Reymana]] i szeregu innych osób pisano, że „'''''są znane w sferach piłkarskich i symbolizują dobrą, wielką tradycję polskiego sportu piłkarskiego'''''”. Reaktywowany PZPN pracować miał do czasu zjazdu i opracowaniu nowego statutu. Zgodnie z warszawskimi postanowieniami do 31 stycznia 1957 miały się odbyć walne zebrania reaktywowanych związków okręgowych, a 16 i 17 lutegoWalne Zgromadzenie PZPN, które dokonać miało wyboru nowych władz związku. I tak też się stało. Walne Zgromadzenie PZPN (16-17 lutego) nie dokonało większych zmian we władzach związkowych. Prezesem nadal pozostawał Glinka. Istotne było jednak to, że funkcję kapitana związkowego powierzono wówczas Reymanowi, a jako jego zastępców wybrano Dyrdę i Ziemiana...
 +
<br>
 +
==Garść statystyk==
 +
'''Ludzie Wisły we władzach PZPN''' (w zarządzie, a od 1959 w Prezydium):
-
'''1920'''
+
#[[Jan Weyssenhoff]] 1919-20
 +
#[[Józef Szkolnikowski]] 1919-25 (3 lata pełnienia funkcji)
 +
#[[Marian Kopeć]] 1921-22
 +
#[[Aleksander Dembiński]] 1921-25 (3)
 +
#[[Alfred Konkiewicz]] 1921-24 (2)
 +
#[[Adam Obrubański]] 1921-27 (5)
 +
#[[Wilhelm Śliwiński]] 1922
 +
#[[Jan Lohn]]? 1919-21 (2)
 +
#[[Kazimierz Bukowski]] 1919-22 (3)
 +
#[[Franciszek Wojas]] 1922
 +
#[[Fryderyk Schwenk]] 1923-24
 +
#[[Tadeusz Orzelski]] 1923-26
 +
#[[Ludwik Rączkowski]] 1924-25
 +
#[[Władysław Budzisz]] 1925-26
 +
#[[Marian Ujejski]] 1925-26
 +
#[[Leszek Snopkowski]] został 13 kwietnia 1980 r. pierwszym przedstawicielem KOZPN w Prezydium PZPN od czasu powstania Prezydium, czyli 1958 r.
 +
<br>Jedynym prezesem PZPN z wiślacką przeszłością był [[Zbigniew Jabłoński]]. Został nim 22 listopada 1986 r.
 +
<br>
 +
'''Wiślaccy selekcjonerzy reprezentacji Polski:'''
-
*Powstają pierwsze okręgowe związki piłkarskie. Na razie są tylko cztery: krakowski, lwowski, łódzki i poznański.
+
*[[Henryk Reyman]] - 19 meczów
-
 
+
*[[Adam Obrubański]] - 12 meczy
-
'''1921'''
+
*[[Stanisław Ziemiański]] - 3 mecze
-
 
+
*[[Józef Szkolnikowski]] - 1 mecz
-
*Odbywają się pierwsze rozgrywki o mistrzostwo Polski. System rozgrywek jest następujący: najpierw w poszczególnych okręgach przeprowadzane zostają eliminację, następnie zwycięscy okręgów rywalizują w mistrzostwach Polski. W okręgu Krakowskim zwyciężyła [[Cracovia]], która sięgnęła potem również po pierwsze w historii mistrzostwo Polski (więcej [[Rozgrywki A-klasowe 1921 (piłka nożna)|tutaj]]; Wisła zajęła wówczas trzecią lokatę).
+
*[[Tadeusz Orzelski]] - 1 mecz
-
*18 grudnia. Polska rozgrywa swój pierwszy mecz międzynarodowy. W Budapeszcie reprezentacja biało-czerwonych przegrywa z Węgrami 0:1.
+
*[[Artur Woźniak]] - 1 mecz
-
*Pod koniec roku liczba klubów wynosi 126, a piłkarzy zrzeszonych ze związkiem jest 2397.
+
-
 
+
-
'''1922'''
+
-
 
+
-
*Powstają kolejne okręgowe związki piłkarskie. Są to okręgi: górnośląski, lubelski i wileński.
+
-
 
+
-
'''1923'''
+
-
 
+
-
*20 kwietnia. Polska zostaje przyjęta w struktury FIFA (Międzynarodowa Federacja Związków Piłkarskich). Odbyło się to na kongresie w Genewie.
+
-
*Powstaje okrąg toruński.
+
-
 
+
-
'''1924'''
+
-
 
+
-
*Reprezentacja Polski bierze udział w Igrzyskach olimpijskich w Paryżu. Start na Olimpiadzie okazał się porażką. Reprezentacja powróciła do domu już po jednym meczu (porażka 0:5 z Węgrami).
+
-
*W związku zarejestrowano już 510 klubów, 17 tysięcy zawodników i 200 sędziów.
+
-
 
+
-
'''1925'''
+
-
 
+
-
*Powstaje Polskie Kolegium Sędziów.
+
-
*Rozpoczynają się dwuletnie rozgrywki o puchar PZPN (więcej [[Sezon 1925 (piłka nożna)# Pierwsze piłkarskie trofeum w II RP - Puchar Polski 1925/26|tutaj]]).
+
-
 
+
-
'''1926'''
+
-
 
+
-
*W pierwszych historycznych rozgrywkach o puchar PZPN, zwyciężyła '''Wisła''', pokonując [[1926.09.05 Wisła Kraków – Sparta Lwów 2:1|2:1]] [[Sparta Lwów|Spartę Lwów]] w meczu finałowym. O tym wydarzeniu więcej [[Sezon 1926 (piłka nożna)#Gry finałowe Pucharu Polski i pierwszy tryumf|tutaj]].
+
-
*2 grudnia. W Warszawie odbyło się spotkanie, którego celem było utworzenie ligi piłkarskiej na wzór innych państw. Większość klubów opowiedziała się za ligą, natomiast PZPN i okręgi piłkarskie nie wyraziły na to zgody.
+
-
 
+
-
'''1927'''
+
-
 
+
-
*Luty. W Warszawie doszło do kolejnego spotkania. Podczas owego Walnego Zgromadzenia Sprawozdawczego PZPN, kluby i związek nie doszły do porozumienia. W efekcie wywołało to rozłam w krajowym football’u. Czternaście klubów utworzyło ligę, natomiast PZPN nadal prowadził rozgrywki starym systemem. W śród czternastu ligowców nie znalazła się [[Cracovia]], która stanęła po stronie PZPN.
+
-
*2 kwietnia. W Warszawie, [[Warszawianka]] pokonała [[Legia Warszawa|Legię]] 4:1 i był to pierwszy mecz w ligowy w Polsce. Mistrzem ligi została '''Wisła''', natomiast z ekstraklasą pożegnała się [[Jutrzenka Kraków]] ([[Sezon 1927 (piłka nożna)|Zobacz]]).
+
-
*18 grudnia. Nadzwyczajne Zgromadzenie PZPN, nieoczekiwanie zatwierdziło istnienie ligi. [[Cracovia]] dołącza do ligi.
+
-
 
+
-
'''1928'''
+
-
 
+
-
*Siedzibę związku przeniesiono do Warszawy bowiem prezesem został Władysław Bończa-Ujazdowski.
+
-
 
+
-
'''1929'''
+
-
 
+
-
*Powstają kolejne okręgi: białostocki, poleski i wołyński.
+
-
 
+
-
'''1933'''
+
-
 
+
-
*Pierwsza zmiana w regulaminie rozgrywek. Stawkę podzielono na dwie grupy. System ten przetrwał jedynie rok.
+
-
 
+
-
'''1934'''
+
-
 
+
-
*Debiut reprezentacji w eliminacjach do Mistrzostw Świata.
+
-
 
+
-
'''1938'''
+
-
[[Grafika:Ernest_Wilimowski.jpeg|200px|right|thumb|Ernest_Wilimowski - strzelec czterech bramek w meczu z Brazylią.]]
+
-
*Pierwszy start w Mistrzostwach Świata. Polacy, tak jak na Olimpiadzie w Paryżu w 1924 roku, już po pierwszym meczu pożegnali się z imprezą. Porażka 6:5 po dogrywce z Brazylią, jednak wstydu nie przyniosła. Cztery gole dla Biało-czerwonych zdobył, zawodnik [[Ruch Chorzów|Ruchu]] Ernest Wilimowski.
+
-
 
+
-
'''1945'''
+
-
 
+
-
*29 czerwca. W Krakowie reaktywowano Polski Związek Piłki Nożnej. Prezesem wybrano lwowianina Tadeusza Kuchara (brata znanego piłkarza [[Pogoń Lwów|Pogoni]] – Wacława). W zebraniu uczestniczyli przedstawiciele siedmiu okręgów piłkarskich.
+
-
*Mistrzem Polski została [[Polonia Warszawa]], jednak było to mistrzostwo wywalczone w rozgrywkach nie ligowych.
+
-
 
+
-
'''1946'''
+
-
 
+
-
*Reprezentacja przegrywa w Oslo 1:3 z Norwegią w pierwszym powojennym meczu międzynarodowym.
+
-
 
+
-
'''1948'''
+
-
 
+
-
*Powraca system ligowy. Triumfuje [[Cracovia]].
+
-
 
+
-
'''1949'''
+
-
 
+
-
*Reforma ligi. Ilość zespołów zostaje zmniejszona do dwunastu.
+
-
 
+
-
'''1950'''
+
-
 
+
-
*Znikają historyczne nazwy klubów. Ich miejsce zastępują takie twory jak np.: Włókniarz, Kolejarz, Związkowiec, czy Budowlani. W Krakowie, '''Wisła zmienia nazwę na Gwardia'''.
+
-
 
+
-
'''1951'''
+
-
 
+
-
*4 lutego. Podczas 35. Walnego Zgromadzenia PZPN w Warszawie uchwalono samorozwiązanie PZPN. W jego miejsce powstaje organ o nazwie [[SPN GKKF |Sekcja Piłki Nożnej Głównego Komitetu Kultury Fizycznej (SPN GKKF)]].
+
-
*Kolejna reforma na wzór tej ze Związku Radzieckiego. Mistrzostwo Polski „podarowano” [[Ruch Chorzów|chorzowskiemu Ruchowi]], który zwyciężył w [[Puchar Polski|Pucharze Polski]]. Pierwsze miejsce w lidze wywalczyła '''Wisła'''.
+
-
 
+
-
'''1952'''
+
-
 
+
-
*Kadra występuje na Olimpiadzie w Helsinkach. Bez sukcesów.
+
-
 
+
-
'''1955'''
+
-
 
+
-
*2 marca. Polska zostaje przyjęta, na kongresie w Wiedniu, do UEFA.
+
-
 
+
-
'''1956'''
+
-
 
+
-
*Podczas 40. Plenum Sekcji Piłki Nożnej GKKF w Warszawie dochodzi do samorozwiązania [[SPN GKKF]], w jego miejsce powstaje PZPN.
+
-
 
+
-
'''1957 '''
+
-
 
+
-
*Biało-czerwoni zwyciężają w Chorzowie ze Związkiem Radzieckim 2:1 (eliminacje MŚ). Obie bramki zdobył Gerard Cieślik.
+
-
 
+
-
'''1960'''
+
-
 
+
-
*Kadra występuje na Olimpiadzie w Rzymie. Bez sukcesów.
+
-
 
+
-
'''1961 '''
+
-
 
+
-
*Srebrny medal mistrzostw Europy juniorów (trener Władysław Stiasny).
+
-
 
+
-
'''1962'''
+
-
 
+
-
*PZPN kolejny raz reorganizuje rozgrywki. System z jednorocznego przekształca się na „jesień-wiosna”. W przyśpieszonych rozgrywkach tego roku, mistrza wyłoniono już w połowie roku.
+
-
 
+
-
'''1970'''
+
-
 
+
-
*Jako pierwszy i jak na razie jedyny polski klub, [[Górnik Zabrze]] awansował do finału Europejskich Pucharów. W finale, w Wiedniu uległ niestety Manchestere’owi City 1:2. Równocześnie do 1/2 finału [[PEMK/LM|Pucharu Europy Mistrzów Krajowych]] awansowała [[Legia Warszawa]].
+
-
 
+
-
'''1972'''
+
-
[[Grafika:Kazimierz_Górski.jpg‎|200px|right|thumb|Ś.p. Kazimierz Górski]]
+
-
*Z olimpiady w Monachium, Polacy przywożą złoty medal. Na ławce trenerskiej zasiada Kazimierz Górski (trener Kazimierz Górski).
+
-
*Brązowy medal mistrzostw Europy juniorów (trener Marian Szczechowicz).
+
-
 
+
-
'''1974'''
+
-
 
+
-
*III miejsce i medal w finałach Mistrzostw Świata w Niemczech (trener Kazimierz Górski).
+
-
*Brązowy medal mistrzostw Europy U-23 (trener Andrzej Strejlau).
+
-
 
+
-
'''1976'''
+
-
 
+
-
*Olimpiada w Montrealu i srebrny medal Reprezentacji Polski (trener Kazimierz Górski). W kraju uznane to zostało za porażkę i Kazimierza Górskiego zastąpił Jacek Gmoch.
+
-
 
+
-
'''1978'''
+
-
 
+
-
*Reprezentacja, mająca najlepszy skład w historii polskiej piłki nożnej, przegrywa z kretesem Mundial w Argentynie.
+
-
*W wypadku samochodowym ginie prezes PZPN Edward Sznajder.
+
-
*Brązowy medal mistrzostw Europy juniorów (trener [[Edmund Zientara]]).
+
-
 
+
-
'''1980'''
+
-
 
+
-
*Srebrny medal mistrzostw Europy juniorów (trener [[Henryk Apostel]]).
+
-
 
+
-
'''1981'''
+
-
 
+
-
*Srebrny medal mistrzostw Europy juniorów (trener [[Henryk Apostel]]).
+
-
 
+
-
'''1982'''
+
-
 
+
-
*Kadra Antoniego Piechniczka, zdobywa brązowy medal hiszpańskiego mundialu (trener Antoni Piechniczek).
+
-
 
+
-
'''1983'''
+
-
 
+
-
*Brązowy medal mistrzostw świata U-20 (trener Mieczysław Broniszewski).
+
-
 
+
-
'''1984'''
+
-
 
+
-
*Brązowy medal mistrzostw Europy juniorów (trener Mieczysław Broniszewski).
+
-
 
+
-
'''1988'''
+
-
 
+
-
*Reorganizacja rozgrywek. Pierwsza liga liczy 14 zespołów, natomiast druga 18.
+
-
 
+
-
'''1990'''
+
-
 
+
-
*Brązowy medal mistrzostw Europy juniorów młodszych (trener Wiktor Stasiuk).
+
-
 
+
-
'''1991'''
+
-
 
+
-
*Prezesem Związku zostaje Kazimierz Górski, najlepszy trener w dziejach polskiego piłkarstwa.
+
-
 
+
-
'''1992'''
+
-
 
+
-
*Kadra pod wodzą Janusza Wójcika, zdobywa srebrny medal na Igrzyskach w Barcelonie.
+
-
 
+
-
'''1993'''
+
-
 
+
-
*reprezentacja U-16 zdobywa Mistrzostwo Europy (trener Andrzej Zamilski).
+
-
 
+
-
'''1998'''
+
-
 
+
-
*21 kwietnia. Minister Jacek Dębski zawiesza zarząd PZPN, miesiąc późnij kuratorem związku zostaje Wiesław Pakoca. Decyzja został odwołana 7 sierpnia, wobec groźby wycofania polskich drużyn z rozgrywek UEFA.
+
-
 
+
-
'''1999'''
+
-
 
+
-
*Wicemistrzostwo Europy U-16 (trener Michał Globisz).
+
-
*20 lutego. Dotychczasowy sekretarz związku, Michał Listkiewicz zostaje prezesem, a dla footballu w kraju następuje czas wielkich reform. Odbyło się to podczas Nadzwyczajnego Walnego Zjazdu Delegatów PZPN.
+
-
 
+
-
'''2001'''
+
-
 
+
-
*Mistrzostwo Europy U-18 (trener Michał Globisz).
+
-
*Listkiewicz wprowadza podział na grupy. Wyglądem niemal nie różni się od tego z roku 1933 ([[Sezon 2001/2002 (piłka nożna)|Więcej]]). Lista klubów w ekstraklasie to obecnie czternaście. Wprowadzono również system licencji na grę w najwyższej klasie rozgrywkowej. Licencje mają zbliżyć polskie kluby do wymagać stawianych przez UEFA.
+
-
[[Grafika:Polska_-_Norwegia_3-0.jpeg‎|200px|right|thumb|Polska pokonuje Norwegię 3:0 i po 16 latach awansuje do finałów Mistrzostw Świata]]
+
-
'''2002'''
+
-
 
+
-
*Polska po 16 latach, w końcu zakwalifikowała się do Mundialu. Podopieczni [[Jerzy Engel|Jerzego Engela]], zawiedli, odpadając już po pierwszej fazie turnieju. Dwie porażki (z Koreą 1:2, i z Portugalią 0:4), oraz zwycięstwo (z USA 3:1) to cały dorobek na mistrzostwach.
+
-
 
+
-
'''2006'''
+
-
 
+
-
*Jak przed czterema latami, tak i teraz kadra odpadła z Mundialu już po trzech spotkaniach. Trenera Janasa zastąpił holender Leo Beenhakker.
+
-
 
+
-
'''2007'''
+
-
 
+
-
*19 stycznia. Do związku wkracza Minister Sportu Tomasz Lipiec, Ma to związek z aferą korupcyjną.
+
-
*5 marca. Związek zostaje odwieszony, a kurator wycofany.
+
-
*Pod wodzą holenderskiego szkoleniowca, Polska zakwalifikowała się po raz pierwszy do finałów Mistrzostw Europy, które rozegrały się w Austrii. Dwie porażki oraz remis przekreślił szanse na wyjście z grupy.
+
-
*Polska wraz z Ukrainą otrzymała możliwość organizacji finałów Mistrzostw Europy w 2012 roku.
+
-
 
+
-
'''2008'''
+
-
 
+
-
*29 września. Związek po raz kolejny zostaje zawieszony. Ustanowiony został kurator Robert Zawłocki. *10 października kurator został odwołany.
+
==Ciekawostki==
==Ciekawostki==
Linia 234: Linia 68:
<small>[http://www.pzpn.pl pzpn.pl]<br>
<small>[http://www.pzpn.pl pzpn.pl]<br>
[http://pl.wikipedia.org wikipedia]</small>
[http://pl.wikipedia.org wikipedia]</small>
-
===Wisła a PZPN===
 
-
====W okresie II RP====
 
-
<br>Powstanie PZPN ogólnopolskiego zainicjował PZPN małopolski niemal z chwilą swego ukonstytuowania już w czerwcu 1919 r. W następnych miesiącach przygotowywał ku tem uwłaściwy grunt, kontaktując się z klubami polskimi z innych zaborów, a przede wszystkim konsultując się w tej sprawie z Ministerstwem Zdrowia Publicznego w Warszawie. Wiślacy brali w tych przedsięwzięciach udział, jako członkowie PZPN małopolskiego. Kluczową rolę w opracowaniu projektu statutu i regulaminu ogólnopolskiego PZPN miała utworzona specjalnie w tym celu komisja. W jej skład wchodził [[Jan Weyssenhoff]]. Komisja pracowała szybko i owocnie i już pod koniec listopada rozesłała do polskich towarzystw sportowych i klubów projekt statutu celem konsulatacji. Zjazd ogólnopolskiego PZPN odbył się w Warszawie 20-21 grudnia. Wybór włądz związkowych świadczył wyraźnie o rosnącej roli działaczy Wisły. Prezesem podobnie jak w związku małopolskim pozostał E. Cetnarowski z Cracovii, ale '''funkcje wiceprezesów powierzono Józefowi Szkolnikowskiemu i Janowi Weyssenhoffowi'''.
 
-
<br>Następne lata przyniosły normalną w każdej tego typu organizacji walkę o wpływy w poszczególnych wydziałach związku. Wiślacy w tej grze oczywiście brali udział, zawiązując różnorakie koalicje i starając się zyskać jak największe wpływ na działanie związku, z różnym zresztą skutkiem... Tym niemniej '''ich działalność w pierwszych latach istnienia związku jest trudna do przecenienia, nie tylko gdy chodzi o stronę organizacyjną, ale także i sportową. Pierwszym szefem Wydziału Gier został właśnie [[Józef Szkolnikowski]], a była to zarazem rola pierwszego selekcjonera reprezentacji Polski. I to właśnie ten Wiślak z krwi i kości przygotowywał naszą reprezentację do pierwszego międzynarodowego pojedynku z Węgrami. A samą reprezentację prowadził na Węgrzech w tym pamiętnym meczu [[Jan Weyssenhoff]].''' Co rekompensowałą nieco brak Wiślaków na boisku w Budapeszcie tego zimnego grudniowego dnia 1921 r. Zresztą w pierwszy pięcioleciu PZPN selekcjonerami reprezentacji Polski było aż 4 Wiślaków (oprócz Szkolnikowskiego/Weyssenhoffa także: [[Adam Obrubański]], [[Stanisław Ziemiański]] i [[Tadeusz Orzelski]]). Szkolnikowski był także pierwszym szefem nowo powstałego w kwietniu 1924 r. Wydziału Spraw Sędziowskich.
 
-
<br>W ramach PZPN kluby starały się wprowadzić swoich przedstawicieli do poszczególnych Wydziałów Związku. WGiD, jak to pisano był „''w większości swej złożony z członków TS Wisła''" i podejmować miał decyzje na korzyść Wisły. Dla równowagi decyzje te mogły być potem zmieniane przez Zarząd PZPN, a w ostateczności przez Zjazd Związku. I tak też było, by wspomnieć choćby sprawę walkowerów w finałowych rozgrywkach o MP w 1925 r. W zasadzie więc każda decyzja mogła być oprotestowana i instancje odwoławcze, gdzie Wisła nie miała swych przedstawicieli, bądź była w mniejszości, je po prostu anulowały. Tak było w wzbudzającej ogromne emocje sprawie ukrytego zawodowstwa w lwowskim futbolu (dyskwalifikacje WGiD zniósł potem Zjazd PZPN). Tak było i w budzącej mniejsze zainteresowanie sprawie weryfikacji rozgrywek b-klasy w KOZPN. Rozgrywki wygrało Makkabi. WGiD unieważnił je po proteście Podgórza, gdyż mecze Makkabi „''prowadzone były przez przychylnych jej sędziów''". I tę decyzję podważył na zjeździe PZPN sam Cetnarowski; uznano ją za nieformalną i sprzeczną ze statutem, a więc nieważną. Tym samym Makkabi awansował do klasy A.
 
-
<br>To tylko niektóre przykłady z lat 1925-1926 r. Walka o wpływy w centrali piłkarskiej i okręgowych związkach była czymś normalnym i Wisła nie była tu żadnym wyjątkiem. Z reguły zyskiwała sojuszników wśród śląskich i poznańskich delegatów i udawało jej się utrzymywać stan posiadania w PZPN podczas wyborów na poszczególnych zjazdach Związku. W początkach 1926 r. doszło jednak do przesilenia w związku z podważaniem decyzji WGiD. Władze TS Wisła postanowiły wówczas, by zasiadający w zarządzie PZPN reprezentanci klubu zrezygnowali z piastowanych stanowisk (Ujejski z funkcji wiceprezesa Związku, a Orzelski, Skoczylas i Krajewski z WGiD). Niewykluczone, że to również było przyczyną zaangażowania się Wisły w tworzenie niezależnej od PZPN Ligi.
 
-
<br>Wyjątkową postacią w polskiej piłce i PZPN był [[Adam Obrubański]], który oprócz selekcjonerskiej kariery pełnił także funkcję sekretarza generalnego PZPN. Faktycznie był jednak szarą eminencją Związku przez wiele lat i toczył z jego władzami szereg wojenek. Stanął po stronie ligowców, gdy ci próbowali wlać trochę świeżego powietrza w skostniałe struktury związku na przełomie 1926 u 1927 roku. Jedna z jego wojenek z PZPN w 1930 r. zakończyła się dla niego dwuletnią dyskwalifikacją, „''zabraniając wymienionemu piastowania jakichkolwiek funkcji w piłkarstwie''“ w tym czasie . Za co? Lapidarnie skomentowało ten fakt pismo „Polonia“ z Katowic: „''''Dr Obrubański, który organizował PZPN i jako b. sekretarz i kapitan związkowy oddał nieocenione usługi, bardzo oględnie wskazywał na rozrzutność finansową PZPN, niesportowe machinacje jego członków, na protekcję, jaka się rozwielmożniła, na upadek godności sportu polskiego wobec zagranicy. Czy ci, co uchwalili dyskwalifikację, nie mają już wstydu''''?“ – pytała retorycznie gazeta, dodając: „''Zawieszenie red. Obrubańskiego to smutne świadectwo dla tych, w których rękach jest tak poważna instytucja jak PZPN, i jeszcze jeden dowód, iż panowie z zarządu PZPN nie są zdolni do piastowania tak wyskokich stonowisk w polskim sporcie''“. W sprawie konfliktu z A. Obrubańskim ultimatum postawić miał prezes PZPN gen. Bończa-Uzdowski, mówiąc: „''albo on albo ja''”. Stąd bezprecedensowa decyzja o ukaraniu działacza Wisły. Obrubański miał spory oręż w swoim ręku bo był kierownikiem działu sportowego [[IKC|Ikaca]] – podówczas potęgi prasowej w Polsce, a od 1931 r. także wydawanego przez koncern Dąbrowskiego pisma sportowego „Raz, Dwa, Trzy“. I dzięki sile prasy potrafił wiele osiągnąć, jak choćby „''pokrzyżować plany PZPN, gdy ten próbował znieść Ligę''“ w latach trzydziestych.
 
-
<br>Taka postawa Obrubańskiego musiała mieć wpływ na stosunek władz PZPN do TS Wisła, co widać było szczególnie po wyborach do władz związkowych w następnych latach. Wiślaków trudno tam było znaleźć.
 
-
====Reaktywacja PZPN w 1945 r.====
 
-
<br>Trzeba jednak dodać, że w momentach przełomowych, w walce o niezależność PZPN na Wiślaków zawsze można było liczyć. Tak było w roku 1945, kiedy to wiosną doprowadzono do wznowienia działalności PZPN. Wiślacy należeli do tych, którzy uważali, że trzeba do tego doprowadzić jak najszybciej. W porozumieniu z działaczami śląskimi i łódzkimi 2 kwietnia w Krakowie, podczas obrad prowadzonych przez [[Jan Weyssenhoff|J. Weyssenhoffa]], postanowiono „''powołać komisję, która by się zajęła ... przygotowaniem zjazdu delegatów istniejących już okręgów''”. Przewodniczyć jej miał T. Kuchar, a wśród jej członków znalazł się [[Henryk Reyman]], Orzelski i Pirożyński. Wśród członków tej komisji dominowali przedwojenni działacze piłkarscy. Reyman obok [[Jan Weyssenhoff|Weyssenhoffa]] i [[Kuchara]] należał do tych, którzy mieli za sobą liczącą się karierę piłkarską i był niewątpliwie najbardziej znaną postacią w tym zespole.
 
-
<br>Kuchar został wybrany podczas Walnego Zebrania delegatów 29 VI 1945 r. pierwszym powojennym prezesem PZPN i to jemu możemy zawdzięczać szybkie nawiązanie kontaktów z FIFA (listopad 1945). Z kolei na wniosek [[Henryk Reyman|Reymana]] ustalono, że tymczasową siedzibą związku będzie „''okręg z którego wyszła inicjatywa o reaktywowaniu PZPN, mianowicie Kraków''”. Honorując rolę jaką odegrał Reyman w reaktywowaniu PZPN i doceniając jego fachowe zdolności przedstawiciele 8 już istniejących związków okręgowych wybrali go do zarządu związku jako kapitana związkowego (tak wówczas zwano selekcjonera reprezentacji Polski). Nie bez znaczenia przy tym wyborze miał i fakt, że okręg krakowski był wówczas potęgą piłkarską i PZPN swą tymczasową siedzibę miał właśnie w tym mieście. Początkowo PZPN funkcjonował na podstawie przedwojennego statutu. Zresztą nowy statut związku oparty został w dużej mierze na przedwojennych wzorcach. Była to naturalna kontynuacja wzorców obowiązujących w II RP, choć w jakże zmienionym otoczeniu politycznym.
 
-
====Reaktywacja PZPN w 1956 r.====
 
-
<br>Po raz kolejny Wiślacy przystąpili do odbudowywania PZPN po stalinowskim okresie „''błędów i wypaczeń''”, który jakże boleśnie dotknął czołowe kluby w kraju i związki sportowe. Ponownie, jesienią 1956 r., na czele ruchu odnowy polskiej piłki nożnej stanął Kraków, a wśród krakowskich działaczy wyróżniali się [[Henryk Reyman]] i [[Bolesław Pirożyński]]. Rola [[Reymana]] w odbudowie zniszczonych w czasach stalinowskich struktur piłkarskich była trudna do przecenienia.. Jak daleko zajść miały przeobrażenia w polskiej piłce decydowała koniunktura polityczna i siła charakteru ludzi, którzy stali na czele tych zmian. [[Henryk Reyman]] należał do ludzi o mocnym charakterze i z pomocą m.in. Pirożyńskiego starał się podczas nieoficjalnych konferencji z działaczami z innych regionów stworzyć nieformalne porozumienie osób, które wywierałyby nacisk na władze sportowe. Postanowiono wówczas wejść w struktury SPN przy GKKF i zmienić sposób jej działania od wewnątrz. Grupa prąca do zmian okazała się na tyle silna, że podczas warszawskiej narady działaczy piłkarskich z całej Polski (20-23 września), połączonej z pierwszymi wyborami do władz Polskiej Sekcji Piłki Nożnej (22 września) udało się jej umieścić na wysokich stanowiskach w Sekcji swych czołowych przedstawicieli. Na czele SPN stanął S. Glinka, w zarządzie znalazł się [[Bolesław Pirożyński]]. Przewodniczącym kapitanatu związkowego wybrano Cz. Kruga, a współpracować z nim mieli [[Henryk Reyman]] i F. Dyrda (wówczas jeszcze ze Stalinogrodu). Powrót odsuniętych w czasach stalinowskich od pracy w sporcie starych działaczy, których wymownym przykładem był Reyman był symboliczny i dawał gwarancję, że jest to dopiero początek zmian. Już podczas narady wrześniowej widać było, że delegaci krakowscy należeli do najbardziej aktywnych, a ich propozycje dotyczyły m.in. pełnej autonomii sekcji piłkarskich i przywrócenia samodzielności klubom w zakresie szkolenia i sprawach gospodarczych. Przeciw proponowanym zmianom występowała wcale niemała liczba „''obrońców starego porządku''”. Zwolennicy zmian uzyskali jednak mocny oręż w walce z broniącą się w stalinowskich okopach opozycją w postaci uchwały GKKF o zmianach organizacyjnych w strukturze sportu (koniec października). Jej pkt 1. mówił jasno o potrzebie nadania osobowości prawnej kołom i klubom sportowym, pkt 2. o przekształceniu sekcji sportowych w związki sportowe poszczególnych dyscyplin, pkt 3. o zlikwidowaniu zrzeszeń w dotychczasowej formule. Jednak staliniści, którzy niewiele osiągnęli w Warszawie, próbowali powstrzymywać zmiany w terenie. Walka o zasięg i kierunek zmian w sporcie dopiero się zaczynała. W Krakowie zwolennikom zmian udało się w zasadzie opanować miejscowy WKKF, pozyskując do współpracy jego władze. 17 listopada w imieniu WKKF ostro zaprotestowali oni przeciwko działaniom, które określono jako próby zahamowania „''procesu reorganizacji i demokratyzacji ruchu sportowego”.'' Zwrócili się do władz o zajęcie stanowiska w tej sprawie, a WKKFy i kluby sportowe o wsparcie reform demokratycznych. Protest podpisali oprócz lokalnych działaczy partyjno-sportowych także [[Stanisław Voigt]], Lustgarten i [[Henryk Reyman]] i to oni, jak można sądzić, byli inicjatorami tego wystąpienia.
 
-
<br>W samym Krakowie zresztą powrót do pracy doświadczonych działaczy następował systematycznie, zarówno w klubach jak i miejscowych władzach sportowych.
 
-
<br>Sygnał idący z Warszawy (narada wrześniowa) i Krakowa (protest listopadowy) był dla reszty Polski wyraźny. Od aktywizacji środowiska sportowego zależało teraz jak wykorzystają sprzyjający zmianom czas. [[Henryk Reyman]], choć spoczywały teraz na nim obowiązki członka kapitanatu, był bardzo aktywny w tym czasie. On sam i skupiona wokół niego grupa ludzi zmiany w funkcjonowaniu SPN traktowali jako etap zmierzający do reaktywowania dawnych związków sportowych: PZPN i związków okręgowych. „''Jego rola w reaktywowaniu PZPN po latach stalinowskich była ogromna, jeździł po kraju i gdzie tylko mógł szukał sojuszników w tej sprawie''”. Największe poparcie uzyskał w Krakowie i na Śląsku. Po październiku 56 roku „''także opozycjoniści Reymana pojęli, że minął czas Sekcji Piłkarskiej GKKF... To był już trend odnowy, którego nie mogli powstrzymać nawet starzy stalinowcy''”. Ważnym krokiem w reaktywowaniu związków piłkarskich było odbyte w Krakowie w listopadzie „''zebranie inicjatywne z udziałem działaczy krakowskich, śląskich i rzeszowskich podczas którego ustalono wysłanie listu intencyjnego do władz''” w/s wznowienia działalności PZPN i związków okręgowych. Już kilka dni później (6.12) doszło do reaktywowania KOZPN. Stało się to na zebraniu SPN WKKF, którego celem było m.in. „'''''powołanie komisji rehabilitacyjnej'''''”. Delegaci 33 krakowskich klubów jednogłośnie reaktywowali KOZPN. Za przykładem Krakowa poszła w 10 dni później Warszawa, Śląsk i Opole, 2 dni potem Łódź. Reszta związków okręgowych powstała dopiero w styczniu roku przyszłego.
 
-
<br>Charakterystyczne było to, że nadal funkcjonowały oficjalnie SPN przy WKKF, choć ich żywot kończył się wraz z odbytymi wg nowych statutów wyborami do władz OZPN. Trudno oprzeć się wrażeniu, że poprzez szybkie działanie starano się maksymalnie wykorzystać sprzyjający politycznie czas odwilży. Można przyjąć z dużą dozą prawdopodobieństwa, że gdyby poczekano z tymi zmianami kilka miesięcy na pewno nie byłyby one tak głębokie. Batalia o samodzielność polskich związków sportowych została wówczas w dużej mierze wygrana dzięki ludziom pokroju Reymana. Działacze piłkarscy nie tracili czasu i szybko rozpoczęli pracę w specjalnej komisji statutowo-regulaminowej, która opracowała statuty dla okręgowych i PZPN.
 
-
<br>Decyzję o reaktywowaniu PZPN podjęto zresztą bardzo szybko, bo już 27 listopada podczas obrad Prezydium SPN. Do tego historycznego wydarzenia doszło w Warszawie (9 grudnia) przy okazji zwołanego w tym celu plenum SPN GKKF. Wśród krakowskich delegatów prym wiedli Filipkiewicz, Pirożyński i [[Henryk Reyman]]. Wniosek o reaktywowaniu PZPN w oparciu o statut z 1948 r. złożył przewodniczący SPN S. Glinka i przyjęty on został przez zgromadzonych działaczy przez aklamację. Na sali obrad panowała radosna atmosfera i, jak pisano w prasie, dojrzałością „''sądów i wniosków''” wyróżniali się Krakowianie. Od razu powołano więc tymczasowy zarząd PZPN, który personalnie niewiele się różnił od władz SPN przy GKKF. Prezesem PZPN mianowano Glinkę, a kapitanat tworzyli nadal Krug, [[Reyman]] i Dyrda. O obecności w zarządzie [[Reymana]] i szeregu innych osób pisano, że „'''''są znane w sferach piłkarskich i symbolizują dobrą, wielką tradycję polskiego sportu piłkarskiego'''''”. Reaktywowany PZPN pracować miał do czasu zjazdu i opracowaniu nowego statutu. Zgodnie z warszawskimi postanowieniami do 31 stycznia 1957 miały się odbyć walne zebrania reaktywowanych związków okręgowych, a 16 i 17 lutegoWalne Zgromadzenie PZPN, które dokonać miało wyboru nowych władz związku. I tak też się stało. Walne Zgromadzenie PZPN (16-17 lutego) nie dokonało większych zmian we władzach związkowych. Prezesem nadal pozostawał Glinka. Istotne było jednak to, że funkcję kapitana związkowego powierzono wówczas Reymanowi, a jako jego zastępców wybrano Dyrdę i Ziemiana...
 
-
<br>
 
-
====Garść statystyk====
 
-
'''Ludzie Wisły we władzach PZPN''' (w zarządzie, a od 1959 w Prezydium):
 
-
 
-
<br>Jan Weyssenhoff 1919-20
 
-
<br>Józef Szkolnikowski 1919-25 (3 lata pełnienia funkcji)
 
-
<br>Marian Kopeć 1921-22
 
-
<br>Aleksander Dembiński 1921-25 (3)
 
-
<br>Alfred Konkiewicz 1921-24 (2)
 
-
<br>Adam Obrubański 1921-27 (5)
 
-
<br>Wilhelm Śliwiński 1922
 
-
<br>Jan Lohn? 1919-21 (2)
 
-
<br>Kazimierz Bukowski 1919-22 (3)
 
-
<br>Franciszek Wojas 1922
 
-
<br> Fryderyk Schwenk 1923-24
 
-
<br>Tadeusz Orzelski 1923-26
 
-
<br>Ludwik Rączkowski 1924-25
 
-
<br>Władysław Budzisz 1925-26
 
-
<br>Marian Ujejski 1925-26
 
-
<br>Leszek Snopkowski został 13 kwietnia 1980 r. pierwszym przedstawicielem KOZPN w Prezydium PZPN od czasu powstania Prezydium, czyli 1958 r.
 
-
<br>Jedynym prezesem PZPN z wiślacką przeszłością był Zbigniew Jabłoński. Został nim 22 listopada 1986 r.
 
-
<br>
 
-
'''Wiślaccy selekcjonerzy reprezentacji Polski:'''
 
-
Henryk Reyman 19; Adam Obrubański 12 meczy; Stanisław Ziemiański 3; Józef Szkolnikowski 1; Tadeusz Orzelski 1; Artur Woźniak 1.
 
<br>Tekst powstał na podstawie: P. Pierzchała, Z białą gwiazdą w sercu; wykorzystano przy jego pisaniu: 85 lat MZPN w Krakowie 1919-2004, Katowice 2005; J. Kukulskiego, 70 lat KOZPN - W biało niebieskich barwach Krakowa 1919-1989, Kraków 1989; Chemicz Stanisław, Piłka nożna w okupowanym Krakowie, Kraków 1982; Hałys Józef, Polska piłka nożna,Almanach, Kraków 1975; praca magisterska: Holocher M., Kariera sportowa i losy życiowe krakowskich piłkarzy nożnych - reprezentantów Polski w okresie lat 1945-1975, 1980; prasy sportowej: „Piłkę Nożną”, „Przegląd Sportowy”, „Sport”, „Głos Sportowca”, „Start”.
<br>Tekst powstał na podstawie: P. Pierzchała, Z białą gwiazdą w sercu; wykorzystano przy jego pisaniu: 85 lat MZPN w Krakowie 1919-2004, Katowice 2005; J. Kukulskiego, 70 lat KOZPN - W biało niebieskich barwach Krakowa 1919-1989, Kraków 1989; Chemicz Stanisław, Piłka nożna w okupowanym Krakowie, Kraków 1982; Hałys Józef, Polska piłka nożna,Almanach, Kraków 1975; praca magisterska: Holocher M., Kariera sportowa i losy życiowe krakowskich piłkarzy nożnych - reprezentantów Polski w okresie lat 1945-1975, 1980; prasy sportowej: „Piłkę Nożną”, „Przegląd Sportowy”, „Sport”, „Głos Sportowca”, „Start”.

Wersja z dnia 04:03, 24 lut 2009

Logo PZPN
Logo PZPN
PZPN to ogólnopolskie stowarzyszenie, które działa na terenie polski. Powstało na przykładzie małopolskiego ZPPN. Jest jedynym reprezentantem każdej formy krajowego piłkarstwa w Polsce i poza jej granicami. Do jej reprezentantów zaliczyć można piłkę halowa oraz plażową zarówno mężczyzn, jak i kobiet we wszystkich kategoriach wiekowych. PZPN jest członkiem FIFA i UEFA. Kluby zrzeszone ze związkiem rozgrywają mecze w ramach mistrzostw Polski, pucharu Polski, a także w pucharze Ekstraklasy. Dzięki związkowi, kluby mogą również starować w europejskich pucharach (Liga Mistrzów, Puchar UEFA i do niedawna Puchar Intertoto i Puchar Zdobywców Pucharów.

Historia PZPN znajduje się tutaj

Spis treści

Wisła a PZPN

W okresie II RP


Powstanie PZPN ogólnopolskiego zainicjował PZPN małopolski niemal z chwilą swego ukonstytuowania już w czerwcu 1919 r. W następnych miesiącach przygotowywał ku tem uwłaściwy grunt, kontaktując się z klubami polskimi z innych zaborów, a przede wszystkim konsultując się w tej sprawie z Ministerstwem Zdrowia Publicznego w Warszawie. Wiślacy brali w tych przedsięwzięciach udział, jako członkowie PZPN małopolskiego. Kluczową rolę w opracowaniu projektu statutu i regulaminu ogólnopolskiego PZPN miała utworzona specjalnie w tym celu komisja. W jej skład wchodził Jan Weyssenhoff. Komisja pracowała szybko i owocnie i już pod koniec listopada rozesłała do polskich towarzystw sportowych i klubów projekt statutu celem konsulatacji. Zjazd ogólnopolskiego PZPN odbył się w Warszawie 20-21 grudnia. Wybór włądz związkowych świadczył wyraźnie o rosnącej roli działaczy Wisły. Prezesem podobnie jak w związku małopolskim pozostał E. Cetnarowski z Cracovii, ale funkcje wiceprezesów powierzono Józefowi Szkolnikowskiemu i Janowi Weyssenhoffowi.
Następne lata przyniosły normalną w każdej tego typu organizacji walkę o wpływy w poszczególnych wydziałach związku. Wiślacy w tej grze oczywiście brali udział, zawiązując różnorakie koalicje i starając się zyskać jak największe wpływ na działanie związku, z różnym zresztą skutkiem... Tym niemniej ich działalność w pierwszych latach istnienia związku jest trudna do przecenienia, nie tylko gdy chodzi o stronę organizacyjną, ale także i sportową. Pierwszym szefem Wydziału Gier został właśnie Józef Szkolnikowski, a była to zarazem rola pierwszego selekcjonera reprezentacji Polski. I to właśnie ten Wiślak z krwi i kości przygotowywał naszą reprezentację do pierwszego międzynarodowego pojedynku z Węgrami. A samą reprezentację prowadził na Węgrzech w tym pamiętnym meczu Jan Weyssenhoff. Co rekompensowałą nieco brak Wiślaków na boisku w Budapeszcie tego zimnego grudniowego dnia 1921 r. Zresztą w pierwszy pięcioleciu PZPN selekcjonerami reprezentacji Polski było aż 4 Wiślaków (oprócz Szkolnikowskiego/Weyssenhoffa także: Adam Obrubański, Stanisław Ziemiański i Tadeusz Orzelski). Szkolnikowski był także pierwszym szefem nowo powstałego w kwietniu 1924 r. Wydziału Spraw Sędziowskich.
W ramach PZPN kluby starały się wprowadzić swoich przedstawicieli do poszczególnych Wydziałów Związku. WGiD, jak to pisano był „w większości swej złożony z członków TS Wisła" i podejmować miał decyzje na korzyść Wisły. Dla równowagi decyzje te mogły być potem zmieniane przez Zarząd PZPN, a w ostateczności przez Zjazd Związku. I tak też było, by wspomnieć choćby sprawę walkowerów w finałowych rozgrywkach o MP w 1925 r. W zasadzie więc każda decyzja mogła być oprotestowana i instancje odwoławcze, gdzie Wisła nie miała swych przedstawicieli, bądź była w mniejszości, je po prostu anulowały. Tak było w wzbudzającej ogromne emocje sprawie ukrytego zawodowstwa w lwowskim futbolu (dyskwalifikacje WGiD zniósł potem Zjazd PZPN). Tak było i w budzącej mniejsze zainteresowanie sprawie weryfikacji rozgrywek b-klasy w KOZPN. Rozgrywki wygrało Makkabi. WGiD unieważnił je po proteście Podgórza, gdyż mecze Makkabi „prowadzone były przez przychylnych jej sędziów". I tę decyzję podważył na zjeździe PZPN sam Cetnarowski; uznano ją za nieformalną i sprzeczną ze statutem, a więc nieważną. Tym samym Makkabi awansował do klasy A.
To tylko niektóre przykłady z lat 1925-1926 r. Walka o wpływy w centrali piłkarskiej i okręgowych związkach była czymś normalnym i Wisła nie była tu żadnym wyjątkiem. Z reguły zyskiwała sojuszników wśród śląskich i poznańskich delegatów i udawało jej się utrzymywać stan posiadania w PZPN podczas wyborów na poszczególnych zjazdach Związku. W początkach 1926 r. doszło jednak do przesilenia w związku z podważaniem decyzji WGiD. Władze TS Wisła postanowiły wówczas, by zasiadający w zarządzie PZPN reprezentanci klubu zrezygnowali z piastowanych stanowisk (Ujejski z funkcji wiceprezesa Związku, a Orzelski, Skoczylas i Krajewski z WGiD). Niewykluczone, że to również było przyczyną zaangażowania się Wisły w tworzenie niezależnej od PZPN Ligi.
Wyjątkową postacią w polskiej piłce i PZPN był Adam Obrubański, który oprócz selekcjonerskiej kariery pełnił także funkcję sekretarza generalnego PZPN. Faktycznie był jednak szarą eminencją Związku przez wiele lat i toczył z jego władzami szereg wojenek. Stanął po stronie ligowców, gdy ci próbowali wlać trochę świeżego powietrza w skostniałe struktury związku na przełomie 1926 u 1927 roku. Jedna z jego wojenek z PZPN w 1930 r. zakończyła się dla niego dwuletnią dyskwalifikacją, „zabraniając wymienionemu piastowania jakichkolwiek funkcji w piłkarstwie“ w tym czasie . Za co? Lapidarnie skomentowało ten fakt pismo „Polonia“ z Katowic: „'Dr Obrubański, który organizował PZPN i jako b. sekretarz i kapitan związkowy oddał nieocenione usługi, bardzo oględnie wskazywał na rozrzutność finansową PZPN, niesportowe machinacje jego członków, na protekcję, jaka się rozwielmożniła, na upadek godności sportu polskiego wobec zagranicy. Czy ci, co uchwalili dyskwalifikację, nie mają już wstydu'?“ – pytała retorycznie gazeta, dodając: „Zawieszenie red. Obrubańskiego to smutne świadectwo dla tych, w których rękach jest tak poważna instytucja jak PZPN, i jeszcze jeden dowód, iż panowie z zarządu PZPN nie są zdolni do piastowania tak wyskokich stonowisk w polskim sporcie“. W sprawie konfliktu z A. Obrubańskim ultimatum postawić miał prezes PZPN gen. Bończa-Uzdowski, mówiąc: „albo on albo ja”. Stąd bezprecedensowa decyzja o ukaraniu działacza Wisły. Obrubański miał spory oręż w swoim ręku bo był kierownikiem działu sportowego Ikaca – podówczas potęgi prasowej w Polsce, a od 1931 r. także wydawanego przez koncern Dąbrowskiego pisma sportowego „Raz, Dwa, Trzy“. I dzięki sile prasy potrafił wiele osiągnąć, jak choćby „pokrzyżować plany PZPN, gdy ten próbował znieść Ligę“ w latach trzydziestych.
Taka postawa Obrubańskiego musiała mieć wpływ na stosunek władz PZPN do TS Wisła, co widać było szczególnie po wyborach do władz związkowych w następnych latach. Wiślaków trudno tam było znaleźć.

Reaktywacja PZPN w 1945 r.


Trzeba jednak dodać, że w momentach przełomowych, w walce o niezależność PZPN na Wiślaków zawsze można było liczyć. Tak było w roku 1945, kiedy to wiosną doprowadzono do wznowienia działalności PZPN. Wiślacy należeli do tych, którzy uważali, że trzeba do tego doprowadzić jak najszybciej. W porozumieniu z działaczami śląskimi i łódzkimi 2 kwietnia w Krakowie, podczas obrad prowadzonych przez J. Weyssenhoffa, postanowiono „powołać komisję, która by się zajęła ... przygotowaniem zjazdu delegatów istniejących już okręgów”. Przewodniczyć jej miał T. Kuchar, a wśród jej członków znalazł się Henryk Reyman, Orzelski i Pirożyński. Wśród członków tej komisji dominowali przedwojenni działacze piłkarscy. Reyman obok Weyssenhoffa i Kuchara należał do tych, którzy mieli za sobą liczącą się karierę piłkarską i był niewątpliwie najbardziej znaną postacią w tym zespole.
Kuchar został wybrany podczas Walnego Zebrania delegatów 29 VI 1945 r. pierwszym powojennym prezesem PZPN i to jemu możemy zawdzięczać szybkie nawiązanie kontaktów z FIFA (listopad 1945). Z kolei na wniosek Reymana ustalono, że tymczasową siedzibą związku będzie „okręg z którego wyszła inicjatywa o reaktywowaniu PZPN, mianowicie Kraków”. Honorując rolę jaką odegrał Reyman w reaktywowaniu PZPN i doceniając jego fachowe zdolności przedstawiciele 8 już istniejących związków okręgowych wybrali go do zarządu związku jako kapitana związkowego (tak wówczas zwano selekcjonera reprezentacji Polski). Nie bez znaczenia przy tym wyborze miał i fakt, że okręg krakowski był wówczas potęgą piłkarską i PZPN swą tymczasową siedzibę miał właśnie w tym mieście. Początkowo PZPN funkcjonował na podstawie przedwojennego statutu. Zresztą nowy statut związku oparty został w dużej mierze na przedwojennych wzorcach. Była to naturalna kontynuacja wzorców obowiązujących w II RP, choć w jakże zmienionym otoczeniu politycznym.

Reaktywacja PZPN w 1956 r.


Po raz kolejny Wiślacy przystąpili do odbudowywania PZPN po stalinowskim okresie „błędów i wypaczeń”, który jakże boleśnie dotknął czołowe kluby w kraju i związki sportowe. Ponownie, jesienią 1956 r., na czele ruchu odnowy polskiej piłki nożnej stanął Kraków, a wśród krakowskich działaczy wyróżniali się Henryk Reyman i Bolesław Pirożyński. Rola Reymana w odbudowie zniszczonych w czasach stalinowskich struktur piłkarskich była trudna do przecenienia.. Jak daleko zajść miały przeobrażenia w polskiej piłce decydowała koniunktura polityczna i siła charakteru ludzi, którzy stali na czele tych zmian. Henryk Reyman należał do ludzi o mocnym charakterze i z pomocą m.in. Pirożyńskiego starał się podczas nieoficjalnych konferencji z działaczami z innych regionów stworzyć nieformalne porozumienie osób, które wywierałyby nacisk na władze sportowe. Postanowiono wówczas wejść w struktury SPN przy GKKF i zmienić sposób jej działania od wewnątrz. Grupa prąca do zmian okazała się na tyle silna, że podczas warszawskiej narady działaczy piłkarskich z całej Polski (20-23 września), połączonej z pierwszymi wyborami do władz Polskiej Sekcji Piłki Nożnej (22 września) udało się jej umieścić na wysokich stanowiskach w Sekcji swych czołowych przedstawicieli. Na czele SPN stanął S. Glinka, w zarządzie znalazł się Bolesław Pirożyński. Przewodniczącym kapitanatu związkowego wybrano Cz. Kruga, a współpracować z nim mieli Henryk Reyman i F. Dyrda (wówczas jeszcze ze Stalinogrodu). Powrót odsuniętych w czasach stalinowskich od pracy w sporcie starych działaczy, których wymownym przykładem był Reyman był symboliczny i dawał gwarancję, że jest to dopiero początek zmian. Już podczas narady wrześniowej widać było, że delegaci krakowscy należeli do najbardziej aktywnych, a ich propozycje dotyczyły m.in. pełnej autonomii sekcji piłkarskich i przywrócenia samodzielności klubom w zakresie szkolenia i sprawach gospodarczych. Przeciw proponowanym zmianom występowała wcale niemała liczba „obrońców starego porządku”. Zwolennicy zmian uzyskali jednak mocny oręż w walce z broniącą się w stalinowskich okopach opozycją w postaci uchwały GKKF o zmianach organizacyjnych w strukturze sportu (koniec października). Jej pkt 1. mówił jasno o potrzebie nadania osobowości prawnej kołom i klubom sportowym, pkt 2. o przekształceniu sekcji sportowych w związki sportowe poszczególnych dyscyplin, pkt 3. o zlikwidowaniu zrzeszeń w dotychczasowej formule. Jednak staliniści, którzy niewiele osiągnęli w Warszawie, próbowali powstrzymywać zmiany w terenie. Walka o zasięg i kierunek zmian w sporcie dopiero się zaczynała. W Krakowie zwolennikom zmian udało się w zasadzie opanować miejscowy WKKF, pozyskując do współpracy jego władze. 17 listopada w imieniu WKKF ostro zaprotestowali oni przeciwko działaniom, które określono jako próby zahamowania „procesu reorganizacji i demokratyzacji ruchu sportowego”. Zwrócili się do władz o zajęcie stanowiska w tej sprawie, a WKKFy i kluby sportowe o wsparcie reform demokratycznych. Protest podpisali oprócz lokalnych działaczy partyjno-sportowych także Stanisław Voigt, Lustgarten i Henryk Reyman i to oni, jak można sądzić, byli inicjatorami tego wystąpienia.
W samym Krakowie zresztą powrót do pracy doświadczonych działaczy następował systematycznie, zarówno w klubach jak i miejscowych władzach sportowych.
Sygnał idący z Warszawy (narada wrześniowa) i Krakowa (protest listopadowy) był dla reszty Polski wyraźny. Od aktywizacji środowiska sportowego zależało teraz jak wykorzystają sprzyjający zmianom czas. Henryk Reyman, choć spoczywały teraz na nim obowiązki członka kapitanatu, był bardzo aktywny w tym czasie. On sam i skupiona wokół niego grupa ludzi zmiany w funkcjonowaniu SPN traktowali jako etap zmierzający do reaktywowania dawnych związków sportowych: PZPN i związków okręgowych. „Jego rola w reaktywowaniu PZPN po latach stalinowskich była ogromna, jeździł po kraju i gdzie tylko mógł szukał sojuszników w tej sprawie”. Największe poparcie uzyskał w Krakowie i na Śląsku. Po październiku 56 roku „także opozycjoniści Reymana pojęli, że minął czas Sekcji Piłkarskiej GKKF... To był już trend odnowy, którego nie mogli powstrzymać nawet starzy stalinowcy”. Ważnym krokiem w reaktywowaniu związków piłkarskich było odbyte w Krakowie w listopadzie „zebranie inicjatywne z udziałem działaczy krakowskich, śląskich i rzeszowskich podczas którego ustalono wysłanie listu intencyjnego do władz” w/s wznowienia działalności PZPN i związków okręgowych. Już kilka dni później (6.12) doszło do reaktywowania KOZPN. Stało się to na zebraniu SPN WKKF, którego celem było m.in. „powołanie komisji rehabilitacyjnej”. Delegaci 33 krakowskich klubów jednogłośnie reaktywowali KOZPN. Za przykładem Krakowa poszła w 10 dni później Warszawa, Śląsk i Opole, 2 dni potem Łódź. Reszta związków okręgowych powstała dopiero w styczniu roku przyszłego.
Charakterystyczne było to, że nadal funkcjonowały oficjalnie SPN przy WKKF, choć ich żywot kończył się wraz z odbytymi wg nowych statutów wyborami do władz OZPN. Trudno oprzeć się wrażeniu, że poprzez szybkie działanie starano się maksymalnie wykorzystać sprzyjający politycznie czas odwilży. Można przyjąć z dużą dozą prawdopodobieństwa, że gdyby poczekano z tymi zmianami kilka miesięcy na pewno nie byłyby one tak głębokie. Batalia o samodzielność polskich związków sportowych została wówczas w dużej mierze wygrana dzięki ludziom pokroju Reymana. Działacze piłkarscy nie tracili czasu i szybko rozpoczęli pracę w specjalnej komisji statutowo-regulaminowej, która opracowała statuty dla okręgowych i PZPN.
Decyzję o reaktywowaniu PZPN podjęto zresztą bardzo szybko, bo już 27 listopada podczas obrad Prezydium SPN. Do tego historycznego wydarzenia doszło w Warszawie (9 grudnia) przy okazji zwołanego w tym celu plenum SPN GKKF. Wśród krakowskich delegatów prym wiedli Filipkiewicz, Pirożyński i Henryk Reyman. Wniosek o reaktywowaniu PZPN w oparciu o statut z 1948 r. złożył przewodniczący SPN S. Glinka i przyjęty on został przez zgromadzonych działaczy przez aklamację. Na sali obrad panowała radosna atmosfera i, jak pisano w prasie, dojrzałością „sądów i wniosków” wyróżniali się Krakowianie. Od razu powołano więc tymczasowy zarząd PZPN, który personalnie niewiele się różnił od władz SPN przy GKKF. Prezesem PZPN mianowano Glinkę, a kapitanat tworzyli nadal Krug, Reyman i Dyrda. O obecności w zarządzie Reymana i szeregu innych osób pisano, że „są znane w sferach piłkarskich i symbolizują dobrą, wielką tradycję polskiego sportu piłkarskiego”. Reaktywowany PZPN pracować miał do czasu zjazdu i opracowaniu nowego statutu. Zgodnie z warszawskimi postanowieniami do 31 stycznia 1957 miały się odbyć walne zebrania reaktywowanych związków okręgowych, a 16 i 17 lutegoWalne Zgromadzenie PZPN, które dokonać miało wyboru nowych władz związku. I tak też się stało. Walne Zgromadzenie PZPN (16-17 lutego) nie dokonało większych zmian we władzach związkowych. Prezesem nadal pozostawał Glinka. Istotne było jednak to, że funkcję kapitana związkowego powierzono wówczas Reymanowi, a jako jego zastępców wybrano Dyrdę i Ziemiana...

Garść statystyk

Ludzie Wisły we władzach PZPN (w zarządzie, a od 1959 w Prezydium):

  1. Jan Weyssenhoff 1919-20
  2. Józef Szkolnikowski 1919-25 (3 lata pełnienia funkcji)
  3. Marian Kopeć 1921-22
  4. Aleksander Dembiński 1921-25 (3)
  5. Alfred Konkiewicz 1921-24 (2)
  6. Adam Obrubański 1921-27 (5)
  7. Wilhelm Śliwiński 1922
  8. Jan Lohn? 1919-21 (2)
  9. Kazimierz Bukowski 1919-22 (3)
  10. Franciszek Wojas 1922
  11. Fryderyk Schwenk 1923-24
  12. Tadeusz Orzelski 1923-26
  13. Ludwik Rączkowski 1924-25
  14. Władysław Budzisz 1925-26
  15. Marian Ujejski 1925-26
  16. Leszek Snopkowski został 13 kwietnia 1980 r. pierwszym przedstawicielem KOZPN w Prezydium PZPN od czasu powstania Prezydium, czyli 1958 r.


Jedynym prezesem PZPN z wiślacką przeszłością był Zbigniew Jabłoński. Został nim 22 listopada 1986 r.
Wiślaccy selekcjonerzy reprezentacji Polski:

Ciekawostki

  • Przez 52 lata (1947 – 1999), siedziba związku znajdowała się w Warszawie na Al. Ujazdowskich 22, później siedzibę przeniesiono nieopodal warszawskiej starówki na ul. Miodową 1.
  • Najdłużej futbolowej centrali przewodził Władysław Bończa - Ujazdowski, który tę zaszczytną funkcję sprawował przez ponad 12 lat (1928-1937 oraz 1946-1949).


Zobacz też

Źródło

pzpn.pl
wikipedia



Tekst powstał na podstawie: P. Pierzchała, Z białą gwiazdą w sercu; wykorzystano przy jego pisaniu: 85 lat MZPN w Krakowie 1919-2004, Katowice 2005; J. Kukulskiego, 70 lat KOZPN - W biało niebieskich barwach Krakowa 1919-1989, Kraków 1989; Chemicz Stanisław, Piłka nożna w okupowanym Krakowie, Kraków 1982; Hałys Józef, Polska piłka nożna,Almanach, Kraków 1975; praca magisterska: Holocher M., Kariera sportowa i losy życiowe krakowskich piłkarzy nożnych - reprezentantów Polski w okresie lat 1945-1975, 1980; prasy sportowej: „Piłkę Nożną”, „Przegląd Sportowy”, „Sport”, „Głos Sportowca”, „Start”.