Powstanie i rozwój sekcji koszykówki kobiet

Z Historia Wisły

Sekcja Koszykówki Kobiet w Towarzystwie Sportowym "Wisła" powstała po zakończeniu drugiej wojny światowej w 1946 roku. I chociaż była młodszą siostrą koszykówki panów, bez żadnej wątpliwości można powiedzieć, że nie ma drugiej takiej sekcji w Towarzystwie, która przysparzałaby Klubowi takiego splendoru na przestrzeni 100-letniej działalności sportowej. Pierwszymi koszykarkami były zawodniczki uprawiające lekkoatletykę w Klubie. Już w 1946 roku zdobyły mistrzostwo Krakowa, co dało im możliwość do gier eliminacyjnych prowadzących do ekstraklasy, w której zadebiutowały w 1950 roku. Po dwóch latach sięgnęły po wicemistrzostwo kraju. Przez dziesięciolecia koszykarki były niekwestionowaną chlubą "Białej Gwiazdy". Na życzenie zdobywały tytuły mistrzowskie kraju, dodajmy dla historycznej ścisłości, że pierwszy z nich przyniósł rok 1963, a ostatni został zdobyty w 2008 roku, łącznie 20 razy sięgały one po to najwyższe krajowe trofeum. Do pełnego obrazu osiągnięć sekcji damskiej koszykówki dodać należy 13 tytułów wicemistrza Polski oraz 5 brązowych medali, sześciokrotnie ich łupem stał się Puchar Polski i Puchar Polskiego Związku Koszykówki.

Siłę napędową "Białej Gwiazdy" w pierwszym 15-leciu stanowiły wybitne zawodniczki — Helena Halina Łaptaś-Oszast, Irena Mamińska, Maria Kowalówka, Jadwiga Kirschanek, Wanda Szeligiewicz, Dominika Matula, Barbara Król, Marta Więcław, Danuta Otolińska, Elżbieta Żółtowska, Janina Pudłówna-Bahrowa i inne.

Do połowy 1956 roku szkoleniem koszykarek zajmował się Jerzy Groyecki, a po nim trenerem został Ludwik Miętta-Mikołajewicz, człowiek o niespotykanej charyzmie. Z Jego to właśnie osobą wiązały się największe sukcesy wiślackich koszykarek. Pasmo sukcesów zaczęły juniorki zdobywając mistrzostwo Polski (1961), a następnie zdobycie mistrzostwa kraju seniorek (1963). Po tych obiecujących sukcesach nastała "złota era" zwycięstw, zawodniczki udowadniały, że są zespołem najlepszym na polskich parkietach. Oprócz znakomitych występów krajowych, zespół koszykarek "Wisły", odnosił również sukcesy na boiskach europejskich. Do największych sukcesów należy zaliczyć dotarcie do finału rozgrywek o Puchar Europy w 1970 roku. Zajęcie drugiego miejsca w tak prestiżowych rozgrywkach fachowcy uznali za wielkie osiągnięcie. Wybitne zawodniczki "Wisły" grały nie tylko w reprezentacji narodowej, lecz także w reprezentacji Europy. Do reprezentowania barw Europy zostały powołane Janina Wojtal (1972), Halina Kaluta (1978) i Halina Iwaniec (1981).

Marzeniem każdego sportowca jest uczestnictwo w Igrzyskach Olimpijskich. To wyjątkowe sportowe wydarzenie, które odbywa się cyklicznie, co cztery lata przyciąga tysiące najlepszych sportowców świata i miliony widzów. Zaszczytu tego dostąpiły wybitne zawodniczki grające w barwach "Białej Gwiazdy". Dwukrotnie uczestniczyła w Igrzyskach Olimpijskich Eugenia Nikonowa (Adama 1996 i Sydney 2000), jako reprezentantka Rosji oraz Krystyna Szymańska-Lara, Anna Wielebnowska, Patrycja Czepiec, Ilona Mądra. Obecnie Patrycja Czepiec stanowi o wielkości koszykarek Wisły.

Wiślackie koszykarki błyszczały niczym diament na parkietach Polski, Europy i Świata. Uwielbiane i kochane przez wiernych i oddanych kibiców, w koszykówce zdobyły wszystko, co było możliwe do zdobycia. Oprócz niewątpliwego talentu popartego pracowitością i sumiennością miały jeszcze wrodzone kobiece walory takie mianowicie jak wdzięk i niezwykłą urodę. Potwierdzeniem tego stwierdzenia niech będzie fakt, iż jedna z koszykarek wiślackich została wybrana "Miss Europy" na odbywających się mistrzostwach Europy. Zawodniczką tą jest Barbara Nowak-Rogowska-Wiśniewska, żona nieżyjącego wybitnego koszykarza "Wawelskich Smoków", Waldemara Wiśniewskiego.

Wróćmy jednak do kontynuacji działalności sekcji. Trzon zespołu pierwszoligowego w latach sześćdziesiątych stanowiły następujące zawodniczki: Irena Górka, Krystyna Likszo, Alina Szostak, Barbara Nowak-Rogowska, Janina Wojtal, Elżbieta Wężyk, Barbara Żelazny i inne.

Lata siedemdziesiąte są niezwykłe bogate w sukcesy, stały pod znakiem występów w grze takich znakomitości jak - Elżbieta Biesiekierska, Lucyna Januszkiewicz, Halina Iwaniec, Alina Szostak, Halina Kaluta, Zdzisława Ogrodzińska, Teresa Starowieyska i Janina Wojtal. Nie sposób wymienić w tym miejscu wszystkich zawodniczek, stanowiących o sile zespołu lat siedemdziesiątych [...] Warto jednak skupić uwagę przy takich nazwiskach jak Halina Iwaniec, Halina Kaluta, czy Lucyna Januszkiewicz. Wszystkie trzy trafiły do zespołu "Wisły" w 1972 roku, awansując do grona pierwszoplanowych postaci w zespole. Halina Iwaniec przyszła do "Wisły" ze "Stali" Stalowa Wola, gdzie objawił się jej nieprzeciętny sportowy talent. Szybko udowodniła, że może i powinna odgrywać wiodącą rolę w zespole. Obdarzona nadzwyczajnym refleksem, zdolnością do bezbłędnego kierowania grą i umiejętnością realizacji założeń taktycznych. Stała się niezastąpioną podporą nie tylko "Wisły", ale również reprezentacji Polski. Halina Kaluta, karierę sportową zaczynała w małym miasteczku Bolesławcu i stamtąd losy rzuciły ją do grona koszykarskich wiślaczek. Dynamiczna, szybka, grająca niekonwencjonalnie, szybko zdobyła sympatię i uznanie wymagających kibiców. Lucyna Januszkiewicz, była wychowanką sąsiadki zza miedzy, Wisły krakowskiej - "Korony". Cechowała ją waleczność, a niezawodne oko przy rzutach do kosza otworzyły jej drogę do gry "etatowo" w reprezentacji Polski przez okres kilku lat.

Lata osiemdziesiąte należały do pary doskonałych rozgrywających Grażyny Seweryn i Marty Starowicz, które w tych latach nie miały sobie równych w Polsce. Tę parę doskonale uzupełniały Tamara Czelakowska, Anna Jaskurzyńska i Aldona Patycka. Pod koniec lat osiemdziesiątych do zespołu dołączyły Izabela Maj i Małgorzata Kardas.

Pierwsza połowa lat dziewięćdziesiątych stanowiła dla wiślackiej koszykówki trudną próbę. W dużej mierze przyczyniła się do tego stanu rzeczy transformacja ustrojowa kraju, która nie sprzyjała dynamicznemu rozwojowi sportu, a wyczynowemu w szczególności. W skład zespołu weszły zawodniczki zza wschodniej granicy - Wiera Jarcewa i Janina Kalento. Jedynym jednak sukcesem było zdobycie wicemistrzostwa w 1992 roku, kiedy Krakowianki przegrały decydujący mecz we własnej hali z Włókniarzem Pabianice. W 1993 roku do Krakowa zawitała Katarzyna Ruban, rok później przyszły Krystyna Szymańska-Lara i Eugenia Nikonowa, które stanowiły wówczas o sile "Białej Gwiazdy". Potencjał tego zespołu był jednak zbyt mały by marzyć o zdobywaniu mistrzowskich tytułów jak przed laty. Jubileusz 90-lecia Klubu i 50-lecia istnienia Sekcji, wiślacki zakończyły na piątym miejscu. Osiągnięcia te nie spełniły oczekiwań działaczy i sympatyków koszykówki. Ostatnie znaczące osiągnięcia wiślackiej żeńskiej koszykówki, które należy odnotować to uzyskanie tytułu wicemistrza Polski w 1999 r. Wyróżniającymi zawodniczkami w tym okresie, reprezentującymi barwy Wisły były: Krystyna Szymańska-Lara, Anna Wielebnowska, Patrycja Czepiec i Ilona Mądra.

Rok 2005 poprzedzający jubileusz wiślackie koszykarki uczciły podwójną srebrną koroną zdobywając wicemistrzostwo ekstraklasy i wicemistrzostwo w rozgrywkach o Puchar Polski. Wybitnymi zawodniczkami, które walnie przyczyniły się do zdobycia Mistrzostwa i Pucharu Polski (2006) były: Anna DeForge, Jelena Skerović, Kara Braxton, Marina Kress i Natalia Trafimava.

Nadzieja na nawiązanie do wspaniałej tradycji pojawiła się wraz z objęciem drużyny przez strategicznego sponsora, firmę Can-Pack [...]

Wybitnymi szkoleniowcami byli: Jerzy Groyecki, Ludwik Miętta-Mikołajewicz, Zdzisław Kassyk, Piotr Langosz i Janusz Seweryn.

Cytat: Pyjos Roman i Pyjos Artur, "Pod wiślackim koszem kobiet i mężczyzn 1928-2006”, Kraków 2006, s. 11-13.