Przemysław Smolarek

Z Historia Wisły

Przemysław Leon Smolarek
Informacje o zawodniku
kraj Polska
urodzony 30.06.1925, Łódź
zmarł 18.06.1991, Gdańsk
wzost/waga 176/70
pozycja bramkarz
sukcesy wicemistrz Polski
prezes Ligi Morskiej
dyrektor Centralnego muzeum Morskiego
Brązowy Krzyż Zasługi z mieczami
Kariera klubowa
Sezon Drużyna Mecze Gole
1941-1949 Wisła Kraków 2(3) 0
1953-1954 Pogoń Szczecin
W rubryce Mecze/Gole najpierw podana jest statystyka z meczów ligowych, a w nawiasie ze wszystkich meczów oficjalnych.
Tablica upamiętniająca Przemysława Smolarka w Gdańsku
Tablica upamiętniająca Przemysława Smolarka w Gdańsku
Drużyna Wisły w 1949 roku, Smolarek pierwszy z prawej
Drużyna Wisły w 1949 roku, Smolarek pierwszy z prawej
Przemysław Leon Smolarek, wychowanek i przez wiele lat rezerwowy bramkarz Wisły Kraków, wielki patriota, żołnierz Armii Krajowej, wybitny naukowiec, archeolog, filozof, autor niezwykłych marynistycznych publikacji, założyciel Muzeum Morskiego w Gdańsku, Muzeum Latarnictwa w Rozewiu, Muzeum Rybactwa na Helu, Muzeum Wisły w Tczewie...

Przemysław Smolarek urodził się 30 czerwca 1925 roku w Łodzi, pochodził z rodziny pedagogów i już jako dziecko przejawiał zamiłowanie do nauki, łącząc je ze sportową pasją. Jako szesnastolatek, sprawny i obdarzony dobrymi warunkami fizycznymi, podjął treningi z Wisłą Kraków. Był rok 1941, o jakiejkolwiek normalności w czasach okupacji nie mogło być mowy, jednakże tamto pokolenie młodzieży, skazane przez historię na nagłą dorosłość, dojrzewało szybciej i mądrzej... Smolarek wychowany w domu o tradycjach patriotycznych nie tylko pilnie trenował u boku Jerzego Jurowicza i uczył się na Wydziale Historycznym konspiracyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, ale też walczył o wolną Polskę - początkowo w Związku Walki Zbrojnej, potem w Armii Krajowej.

Być może osiągnąłby jakiś wymierny sukces w sporcie, gdyby nie to, że jego rywalem i mistrzem był sam Jerzy Jurowicz, który w ciągu kilku lat pozwolił swemu młodemu zmiennikowi na trzy występy w bramce "Białej Gwiazdy" - Smolarek zagrał pół godziny 30 marca 1947 roku w wygranym meczu przeciw Polonii, a rok później rozegrał dwa kolejne, i jednocześnie swoje ostatnie oficjalne mecze w barwach Wisły (oba przegrane - 9 maja 1948 roku z Tarnovią na wyjeździe 2:1 oraz 23 maja z Rymerem w Krakowie 2:7).

Rola wiecznego rezerwowego nie zrażała Smolarka ani do Wisły, ani do piłki - trenował jednak bardziej dla przyjemności, większość czasu poświęcając nauce na UJ. W roku 1948 obronił pracę magisterską („Kampania mołdawska Jana III Sobieskiego w roku 1691”), dwa lata później - doktorską („Rzeczpospolita wobec wojny północnej”). Jego marzeniem było podjęcie pracy na UJ, niestety - uniemożliwiła mu to akowska przeszłość. Mało tego, nasilające się prześladowania komunistycznych władz zmusiły Smolarka do opuszczenia Krakowa.

Zamieszkał w Szczecinie i w 1952 roku rozpoczął pracę jako kustosz Działu Morskiego w Muzeum Pomorza Zachodniego. Przez pierwsze dwa lata trenował w Pogoni Szczecin, a następnie całkowicie poświęcił się muzealnictwu morskiemu i nautologii.

Swoimi wizjami i myśleniem Smolarek wyprzedzał czasy, w których żył. Zrozumienie znalazł dopiero w Gdańsku, gdzie z sukcesami realizował swoje marzenia w latach 1959 -1990.

1 października 1960 roku powołano formalnie Muzeum Morskie a Smolarek stał się pierwszym dyrektorem. Na lewym brzegu Motławy zaadaptowano na cele muzealne Żuraw i zespół przyległych doń kamieniczek; na przeciwległym brzegu, na Wyspie Królewskiej odbudowano spichlerze „Oliwski”, „Miedź” i „Panna”. Uruchomiono należący do Muzeum prom „Motława”. Ekspozycja Muzeum wzbogaciła się o dwa historyczne statki: „Dar Pomorza” oraz „Sołdek”; w Helu powstało Muzeum Rybołówstwa, w Tczewie – Muzeum Wisły, zaś w Rozewiu - Muzeum Latarnictwa. Wszystko to z inicjatywy Smolarka...

Przemysław Smolarek doprowadził do przeprowadzenia badań dna Bałtyku, a w efekcie do odkrycia 30 zabytkowych wraków, m.in. tzw. „Miedziowca” z XV wieku oraz wiceadmiralskiego okrętu szwedzkiego „Solen” (zatopiony przez Polaków podczas bitwy pod Oliwą w r. 1627). Były to odkrycia sensacyjne, szeroko komentowane w całym świecie.

Smolarek jest autorem kilkunastu wydawnictw monograficznych oraz setek artykułów (również w magazynach zagranicznych). Rezultaty swych studiów przedstawiał na licznych kongresach międzynarodowych.

W roku 1958 na zaproszenie Muzeum Narodowego w Kopenhadze uczestniczył w wykopaliskach w Roskilde, gdzie odkryto wraki „statków ze Skuldelev”. W 1961 r. został zaproszony do współudziału w opracowywaniu tzw. „statku z Boyle”, zaś w 1975 r. – na konsultacje w sprawie tzw. „kogi bremeńskiej”. Z roku na rok cieszył się coraz większym uznaniem w świecie ludzi nauki.

W 1968 roku Smolarek został wybrany do Zarządu a wkrótce na prezesa Międzynarodowego Stowarzyszenia Muzeów Transportu (International Association of Transport Museums – IATM). Egipt, Somalia, Aden, Malaje, Chiny, Japonia, Kanada - to kraje, w których prowadził badania i zdobywał cenne doświadczenia.

W 1973 założył główny organ Stowarzyszenia IATM tj. rocznik „Transport Museums”, pełniąc w nim funkcję redaktora naczelnego przez 10 lat. Jest to jedno z najlepszych specjalistycznych czasopism muzeologicznych na świecie.

Smolarek nie zamknął się w świecie uczonych ksiąg, nie odizolował od życia. Po sierpniu 1980 r. był jednym z organizatorów „Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania”, rok później przygotował ogromną wystawę poświęconą I rocznicy wielkiego strajku sierpniowego. Zgromadził wtedy w muzeum bogaty zbiór dokumentów dotyczących początków polskiej rewolucji. Po ogłoszeniu stanu wojennego ukrył i przechował całą kolekcję, w tym m. in. sztandar Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Gdańsku i tablice z sierpniowymi postulatami, które uznano za symbole „Solidarności”.

Przemysław Smolarek zmarł 18 czerwca 1991 r. Trzy tygodnie później Rada Miasta Gdańska, w którym był radnym i przewodniczącym Komisji Miejskiej, nadała jego imię Centralnemu Muzeum Morskiemu.


Źródła: Zygmunt Sójka - Przemysław Smolarek i jego dzieło; Andrzej Gowarzewski - Wisła: encyklopedia piłkarska Fuji; archiwa Biblioteki Publicznej w Gdańsku.

wislakrakow.com(dorotja)

Spis treści

Historia występów w barwach Wisły Kraków

Podział na sezony:

Sezon Rozgrywki M 0-90 grafika:Zk.jpg grafika:Cz.jpg
1947 Eliminacje MP 1     1      
1948 Ekstraklasa 2 1   1      
Razem Ekstraklasa (I) 2 1   1      
Eliminacje MP (EMP) 1     1      
RAZEM 3 1   2      


Lista wszystkich spotkań:

Roz. Data Miejsce Przeciwnik Wyn. Zm. B K
EMP 1947.03.30 Dom Polonia Świdnica 3-2    
I 1948.05.09 Wyjazd Tarnovia Tarnów 1-2    
I 1948.05.23 Dom Rymer Niedobczyce 2-7      

Statystyki rozgrywek A-klasy

  • Statystyki rozgrywek A-klasy z lat czterdziestych zamieszczamy osobno. Nie są one uwzględniane w ogólnych zestawieniach, gdyż nie udało nam się skompletować wszystkich składów meczowych Wisły w tych rozgrywkach.
Ilość Sezon/Etap Data Miejsce Przeciwnik Wyn. Zm. B K
1.19461946.08.25wyjazdTarnovia1:2
2.19461946.08.29domGarbarnia Kraków2:0

Galeria