SPN GKKF

Z Historia Wisły

Sekcja Piłki Nożnej Głównego Komitetu Kultury Fizycznej – (w skrócie SPN GKKF) jest to organ, który powstał w miejsce PZPN. 4 lutego 1951, podczas 35. Walnego Zgromadzenia PZPN w Warszawie, uchwalono rozwiązanie Polskiego Związku Piłki Nożnej. Zastąpiła go SPN GKKF, którego zarząd czerpał pomysły na "rozwój polskiego piłkarstwa", wprost od "Wielkiego brata" (ZSRR).

Proces destrukcyjny rozpoczął się już dużo wcześniej, bowiem na wzór radziecki już w 1950 roku funkcjonowały sekcje zastępujące związki sportowe. Kluby przekształcono w koła sportowe, których bazą stały się zakłady pracy, tudzież resorty branżowe. W miejsce tradycyjnych nazw pojawiały się więc takie, które związane były z danym patronatem. Powstały więc koła wojskowe (CWKS czyli Legia, oraz WKS np. Śląsk Wrocław), milicyjne (Gwardia np. w Krakowie Wisła), czy też branży budowlanej (Lechia). Zasłużeni działacze klubów, musieli zwolnić miejsca dla działaczy powołanych z urzędu. Samo GKKF funkcjonowało już w lutym 1950 roku. Donosiły o tym gazety z 15 lutego 1950 roku: "Zgodnie z wytycznymi uchwały Biura Politycznego KC PZPR z września roku ubiegłego w sprawie kultury fizycznej i sportu oraz z ustawą Sejmu RP z dnia 30 grudnia r. ub. - powołany został do życia Główny Komitet Kultury Fizycznej przy Prezesie Rady Ministrów" (podkr. - FR). Pierwszym przewodniczącym został, mianowany przez Bolesława Bieruta, poseł Lucjan Motyka. Równocześnie powstały terenowe, wojewódzkie i powiatowe oddziały GKKF.

SPN GKKF systematycznie przekształcała strukturę polskiej piłki na modłę ZSRR. Jedną z takich zmian były rozgrywki o mistrzostwo Polski w 1951 roku. Mimo iż ligę wygrała Wisła, to mistrzostwem Polski obdarowało zdobywcę krajowego pucharu, czyli Ruch Chorzów (Sezon 1951). Z roku na rok zwiększano też liczbę drużyn występujących w II. lidze. Tego samego roku zamiast 20, występowały 32 drużyny, natomiast w 1952 już 40. Do zadań tego organu należało również m.in. ustalanie składu reprezentacji narodowej, która miała wyjechać na igrzyska olimpijskie w roku 1952. Kolejnym krokiem nowej władzy sprawującej pieczę nad Polskim sportem, była likwidacja klubów nienależących do żadnego koła. Członkowie takich drużyn, klubów mieli być skierowani do odpowiednich pionów, tak aby każdy aspekt sportu podlegał państwowemu patronatowi.

Uchwalone, kilka lat wcześniej zmiany nazw klubów w roku 1955 zaczęły znikać, a ich miejsce zastąpiły te historyczne. Stało się tak dzięki zarządzeniu przewodniczącego GKKF, Włodzimierza Reczka, które ukazało się 1 marca. Jego treść brzmiała następująco: "Koło sportowe może na zebraniu członków koła przyjąć obok nazwy zrzeszenia nazwę koła. Nazwa podlega zatwierdzeniu przez radę okręgową zrzeszenia i zarejestrowaniu w powiatowym lub miejskim komitecie kultury fizycznej". Pierwszymi, którzy skorzystali z tego zarządzenia były: Polonia Warszawa, Garbarnia Kraków, Polonia Bytom, Lechia Gdańsk, oraz Cracovia. 9 grudnia 1956 roku, podczas 40. Plenum Sekcji Piłki Nożnej GKKF w Warszawie, na wniosek… prezydium SPN GKKF, doszło do samorozwiązania organizacji. W jej miejsce reaktywowano PZPN.

Kluby wg zrzeszeń

Wojsko Legia Warszawa, Czarni Radom, Czarni Żagań, Piast Gliwice, Polna Przemyśl, Polonia Przemyśl, Resovia Rzeszów, Śląsk Wrocław, Wawel Kraków, Zawisza Bydgoszcz,
Gwardia Wisła Kraków, Arkonia Szczecin, Błękitni Kielce, Gwardia Kalisz, Gwardia Lublin, Gwardia Nowa Huta, Gwardia Warszawa, Gwardia Wrocław, Milicyjny KS Łódź, Olimpia Poznań, Policyjny KS Katowice, MKS Szczytno,
Górnik Górnik Zabrze, Bocheński KS, Concordia Knurów, GKS Bełchatów, Górnik Polkowice, Górnik Radlin, Naprzód Lipiny, Górnik Wałbrzych, Górnik Wieliczka, Naprzód Rydułtowy, Odra Wodzisław, Zagłębie Sosnowiec, Rozbark Bytom, Ruch Radzionków, Sparta Zabrze, Victoria Jaworzno, Zagłębie Wałbrzych,
Stal Avia Świdnik, Baildon Katowice, Glinik Gorlice, Hutnik Kraków, Kabel Kraków, Krisbut Myszków, Lechia Zielona Góra, Olimpia Elbląg, Pafawag Wrocław, Piast Gliwice, Zagłębie Sosnowiec, AKS Mikołów, Stal Dziedzice, Stal Mielec, Stal Nowa Dęba,
Start/Ogniwo Cracovia, Bronowianka, Lechia Dzierżoniów, Lublinianka, Ogniwo Wrocław, Olimpia Elbląg, Piast Cieszyn, Polonia Bytom, Sokół Pniewy, Start Łódź, Tarnovia Tarnów, Wisła Płock, Wisła Ustronianka,
Włókniarz ŁKS Łódź, Beskid Andrychów, Garbarnia Kraków, Jarosławski KS, Radomiak Radom, Włókniarz Pabianice,
Budowlani Lechia Gdańsk, AKS Chorzów, Odra Opole, Olimpia Elbląg,
Unia Ruch Chorzów, Borek, Czarni Jasło, Glinik Gorlice, RKS Zabłocie Żywiec, Zagłębie Sosnowiec, Szczakowianka Jaworzno, Unia Oświęcim,
Kolejarz Polonia Warszawa, Lech Poznań, Czarni Jarosław, Czarni Przeworsk, Czarni Słupsk, Czuwaj Przemyśl, Karpaty Krosno, KKS Kluczbork, Odra Wodzisław, Olimpia Elbląg, Pogoń Siedlce, Pogoń Szczecin, Pomorzanin Toruń, Sandecja Nowy Sącz, Warmia Olsztyn,
Związkowiec Garbarnia Kraków, Czarni Jasło, Glinik Gorlice, Pogoń Szczecin, Radomiak Radom, Stal Dziedzice, Stal Mielec,
Spójnia/Sparta Dąbski Kraków, Lechia Dzierżoniów, Olimpia Elbląg, Piast Cieszyn, Sokół Pniewy, Sparta Gliwice, Tarnovia Tarnów, Wisła Płock,

Uwagi:

  • Lista nie obejmuje wszystkich Polskich klubów, a jedynie te z którymi grała Wisła.
  • Niektóre kluby pojawiają się kilka razy, ponieważ w swej historii związane były z więcej niż jednym zrzeszeniem.

Zobacz też

Żródła

„Do boju Budowlani” - Mariusz Kordek
„Sport w Polsce jako narzędzie stalinowskiej propagandy” - Franciszek Rapacki
wikipedia