Stanisław Radwan

Z Historia Wisły

Wersja z dnia 16:59, 22 paź 2023; Zdzis (Dyskusja | wkład)
(różn) ← Poprzednia wersja | Aktualna wersja (różn) | Następna wersja → (różn)

Stanisław Radwan (ur. 15 maja 1908 w Krakowie, zm. 6 kwietnia 1998 w Cleveland, Ohio) - zapaśnik i siłacz, zawodnik sekcji ciężkoatletycznej Wisły, marynarz. W USA znany jako Stanley J. Radwan.

Radwan urodził się w Krakowie i od dziecka przejawiał niezwykłą siłę fizyczną. Według zachowanych notatek prasowych był zapaśnikiem Wisły. Wstąpił do marynarki wojennej i zamieszkał w Gdyni, służąc między innymi na okręcie ORP Grom. W czasie rejsów po całym świecie w portach toczył pojedynki z miejscowymi siłaczami i wygrywał. Według różnych źródeł i wspomnień miał w Wolnym Mieście Gdańsku toczyć uliczne pojedynki z bojówkarzami hitlerowskimi. W Polsce dawał pokazy, w trakcie których rozrywał łańcuchy, przegryzał metalowe pręty, wbijał gwoździe gołymi rękami... Stał się niezwykle popularny i lubiany. Dochód z pokazu w Krakowie w 1935 roku przeznaczył na odbudowę stadionu Wisły, zniszczonego przez wichurę.

W czasie II Wojny Światowej został ranny, trafił do niewoli niemieckiej, za próbę ucieczki został osadzony w obozie karnym Bergen-Belsen.

Po wojnie wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie kontynuował walki zapaśnicze i pokazy siły. Zamieszkał na stałe w Cleveland, pracował jako ochroniarz, udzielał się w stowarzyszeniach polonijnych (prowadził polskojęzyczną audycję radiową).

Zmarł w 1998 roku, a kongresmen Dennis Kucinich uczcił jego pamięć specjalnym przemówieniem w Izbie Reprezentantów (treść przemówienia zamieszczona poniżej)

W 2017 roku kibice Wisły z Chicago ufundowali płytę nagrobną Radwana.

Spis treści

Przemówienie kongresmena Kucinicha ku pamięci Radwana

HON. DENNIS J. KUCINICH

in the House of Representatives

TUESDAY, APRIL 28, 1998

Mr. KUCINICH. Mr. Speaker, I rise today to honor the memory of Stanley Radwan, a native of Poland and a famed strongman. Mr. Radwan's life was filled with amazing accomplishments, both physical and mental. He embodied the spirit of a hardworking individual. Born in Poland in 1908, Radwan was a distinct child from his birth, showing off his strength for childhood friends during his youth. He joined several Polish fraternal organizations and clubs, taking great pride in his Polish heritage. His national pride inspired him to join the Polish navy and learn many languages before World War II. Unfortunately, Radwan was captured by the Nazis and became a prisoner of war at the Bergen-Belsen camp. He became legendary in the camp as he escaped briefly by pushing a brick wall over with his bare hands. Radwan immigrated to the United States after the war and established himself in Northeastern Ohio.

Mr. Radwan, also known as the `Polish Strongman' and the `King of Iron and Steel,' wrestled professionally for over twenty years and was never defeated. He amazed his audience with feats of strength including straightening horseshoes, pulling cars with his teeth, and ripping quarters in half. Radwan even demonstrated these talents on the television show `You Asked For It.' Radwan also served his new country in many capacities, most notably as a bodyguard for Cleveland officials and a worker in the Cuyahoga County Auditor's Office. He was noted for his clean attendance record and his hard work at the office. Radwan never lost touch with his Polish heritage, hosting a polish-language radio show and working with Polish organizations. He is survived by two sons, a daughter, and seven grandchildren.

My fellow colleagues, join me in saluting the life of a true `strongman' in all facets of the word: Stanley Radwan.

źródło: Congressional Record, 105th Congress (1997-1998), thomas.loc.gov

Anegdoty i ciekawostki

O życiu Radwana krąży wiele niezwykłych opowieści. Trudno je dziś zweryfikować, a trzeba przyznać, że niektóre brzmią fantazyjnie. Mimo wszystko zamieszczamy je poniżej, z tym przekonaniem, że skrywa się w nich przynajmniej cząstka prawdy:

  • Podobno niezwykła siła Radwana wynikała z anomalii w budowie jego ciała - miał mieć podwójne żebra i podwójne zęby mocno wrośnięte w szczęki. Tą drugą anomalię potwierdza pan Piotr Bakoń ze Stołecznego Klubu Oyama Karate, który spotkał się z Radwanem w 1987 roku i któremu siłacz pokazał swoje 64 zęby.
  • Kobiety składały Radwanowi liczne propozycje matrymonialne. Jeden z listów miał brzmieć: "Pan silny, a ja jestem ładna. Jak się pobierzemy, to będziemy mieli doskonałe dzieci…”. Radwan zaś odpisał: "Szanowna Pani! Przedstawiona propozycja małżeństwa sprawiła mi wiele radości. Mam jednak zasadniczą wątpliwość, co do końcowego efektu. Bo co będzie, gdy dzieci po mnie odziedziczą urodę, a po pani siłę?”
  • Pod koniec lat 30-tych w Wolnym Mieście Gdańsku zaczęły się panoszyć hitlerowskie bojówki prześladujące Polaków. Radwan toczył z hitlerowcami bójki i oczywiście wygrywał - ponoć podnosił dwóch delikwentów w powietrze, zderzał ich głowami i otumanionych rzucał na ziemię.
  • Z niewoli niemieckiej w czasie II Wojny Światowej próbował uciec tym sposobem, że... gołymi rękami rozbił ceglany mur.
  • Niemieccy strażnicy słyszeli opowieści o umiejętnościach swojego więźnia, ale zapewne nie mogli w nie uwierzyć. Wymyślili, że nastraszą Radwana i kazali mu gryźć lufę trzymanego przez siebie rewolweru. Ich zdziwienie musiało być olbrzymie, gdy Radwan po prostu... zgniótł metal, zamykając wylot lufy.
  • W artykule zamieszczonym w 1983 roku w Ohio Magazine Radwan miał twierdzić, że Hitler osobiście zainteresował się jego sprawnością i zażądał specjalnego pokazu w Berlinie. Radwan odmówił, wyrzucając Hitlerowi w twarz zbrodnie dokonywane na Polakach.
  • W USA Radwan zyskał sobie przydomki The Polish Strongman oraz King of Iron and Steel.
  • Radwanowi zaproponowano główną rolę w filmie Atomic Man, miała to być fabularyzowana historia jego życia. Obrazu jednak ostatecznie nie zrealizowano.
  • Radwan miał zwyczaj rozdawać jako pamiątkę zgniecione przez siebie monety. Był w stanie przełamywać monety nawet w podeszłym wieku.

Pokaz na rzecz remontu stadionu Wisły

1935

  • 13 października. Pokaz zapaśniczy.
    • Przy okazji meczu bokserskiego Wisła-Makkabi zawody poprzedził "pokaz siły p. Radwana. Fenomenalnej siły człowiek, polski marynarz, p. Radwan, który bez najmniejszego wysiłku skręca sztaby żelazne w spirale, łamie podkowy, monety, wbija gwoździe o dużej grubości własną ręką w drzewo i.t.p., wystąpi bezinteresownie, przeznaczając ewentualny dochód na odbudowę trybun T.S. Wisła". Tak też się stało i Stanisław Radwan, określany w prasie jako były zawodnik Wisły o "stalowych zębach" "dał próbki swego wielkiego talentu i siły, w szczególności w skręcaniu 12 calowych gwoździ w misterne sploty, przecinając zębami gwoździe itp.".

Galeria

Ku pamięci Stanisława Radwana

Data publikacji: 1 czerwca 2017

Kibice Białej Gwiazdy z Chicago ufundowali płytę nagrobną dla Stanisława Radwana, przedwojennego zapaśnika Wisły.

Kibice Białej Gwiazdy z Chicago od lat opiekują się grobami Wiślaków spoczywających w Stanach Zjednoczonych. W samym Chicago pochowani są Bronisław Leśniak, Zbigniew Kotaba i Włodzimierz Kościelny – piłkarze naszego klubu z lat 50-tych. Dzięki fanom Wisły ich miejsca spoczynku są zawsze zadbane, a w rocznicę śmierci czy w dzień Wszystkich Świętych zapalony jest znicz.

W zeszłym roku kibice z Chicago dotarli także do oddalonego o 600 kilometrów Cleveland, gdzie pochowany jest przedwojenny sportowiec Wisły, Stanisław Radwan. Radwan urodził się w Krakowie w 1908 roku i od dziecka przejawiał niezwykłą siłę fizyczną. Swoją sprawność rozwijał poprzez treningi w sekcji ciężkoatletycznej TS Wisła (ciężkoatletyka to termin dzisiaj już rzadko stosowany, wówczas oznaczał on podnoszenie ciężarów i zapasy). W późniejszych latach Radwan przeprowadził się do Gdyni i wstąpił do marynarki wojennej, służył między innymi na okręcie ORP Grom. Jednocześnie zaczął dawać pokazy swoich umiejętności i zyskał olbrzymią popularność. Łamanie gwoździ i podków, gięcie żelaznych sztab, przegryzanie metalu – te i inne niezwykłe sztuczki przyciągały rzesze widzów.

Radwan nie zapomniał o swoim klubie. Gdy w 1935 roku wichura zniszczyła drewniany stadion Wisły, siłacz przyjechał do Krakowa by dać swój pokaz i cały dochód z tego wydarzenia przeznaczyć na odbudowę trybuny.

W czasie II Wojny Światowej Radwan został ranny i trafił do niemieckiej niewoli. Za próbę ucieczki został osadzony w obozie Bergen-Belsen. Po wojnie wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie przez wiele lat kontynuował walki zapaśnicze i pokazy siły. Zyskał sobie przydomki The Polish Strongman oraz King of Iron and Steel. Radwan zamieszkał na stałe w Cleveland, działał tam w stowarzyszeniach polonijnych (prowadził między innymi polskojęzyczną audycję radiową) i w tym też mieście zmarł w 1998 roku. Po śmierci Radwana kongresmen Dennis Kucinich uczcił pamięć wiślackiego siłacza specjalnym przemówieniem w Izbie Reprezentantów.

Kibice Wisły odnaleźli mogiłę Radwana, ale odkryli, że miejsce to nie jest oznaczone, a tak zasłużona osoba nie jest upamiętniona nagrobkiem lub choćby tabliczką.

Oddajmy głos kibicom z Chicago:

„Ponad rok temu, odwiedzając Cleveland w stanie Ohio, postanowiliśmy odwiedzić też grób pochowanego w tym mieście Stanisława Radwana, byłego zapaśnika krakowskiej Wisły reprezentującego nasze barwy w latach 30-tych XX wieku. Niemiłym zaskoczeniem dla nas było to, że na jego grobie nie było żadnej tabliczki z imieniem i nazwiskiem, tylko numer mogiły. Już wtedy postanowiliśmy, że trzeba się tym zająć i ufundować płytę nagrobkową.”

Decyzja była szybka, zgromadzenie potrzebnych funduszy też nie stanowiło problemu. Trochę więcej czasu zajęły jedynie formalności związane z tym przedsięwzięciem:

„Wszystkie formalności trwały ponad rok, lecz teraz możemy poinformować o tym, że Wiślak, weteran II wojny Światowej służący ojczyźnie w Polskiej Marynarce Wojennej na pokładzie niszczyciela ORP Grom, więzień obozu koncentracyjnego, ma w końcu taki grób, na jaki zasługuje.”

Tak miejsce spoczynku Stanisława Radwana wyglądało rok temu

Od kilku dni mogiła Wiślaka wygląda następująco

Wspaniała akcja fanów z Chicago pokazuje, jak kibice dbają o pamięć i o historię Wisły, nawet w najdalszych zakątkach Ziemi.

Źródło: Artykuł przygotowany przez historiawisly.pl, pierwotnie zamieszczony na tswisla.pl

Źródła

Artykuły, relacje, wspomnienia:

1 - Stołeczny Klub Oyama Karate

2 - Muzeum Pamiątka

3 - wykop

4 - dobroni.pl

5 polskipartner.com

6 - wikipedia

Zdjęcia:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 Wyszukiwarka z magazynu Life


Requiescat in pace

Stanisław Radwan spoczywa na cmentarzu Calvary w Cleveland w Ohio w Stanach Zjednoczonych.
Jego mogiłę odnaleźli kibice Wisły z oddalonego o 600 kilometrów Chicago.

Ponad rok temu odwiedzając Cleveland w stanie Ohio postanowiliśmy odwiedzić też grób pochowanego w tym mieście Stanisława Radwana byłego zapaśnika krakowskiej Wisły reprezentującego nasze barwy w latach 30-tych XX wieku. Niemiłym zaskoczeniem dla nas było to że na jego grobie nie było żadnej tabliczki z imieniem i nazwiskiem tylko numer mogiły. Już wtedy postanowiliśmy że trzeba się tym zająć i UFUNDOWAĆ PŁYTĘ NAGROBKOWĄ Wszystkie formalności trwały ponad rok lecz teraz możemy poinformować o tym że Wiślak, a także weteran II wojny Światowej służąc ojczyznie w Polskiej Marynarce Wojennej na pokładzie niszczyciela ORP Grom, a także więzień obozu koncentracyjnego ma w końcu taki grób na jaki zasługuje. Jest to już piąty odnaleziony grób osób związanych z Wisłą którym się opiekujemy .


Poniżej nazwiska pozostałych Wislaków spoczywających na amerykańskiej ziemi.

Stanisław Radwan
Wojciech Zając
Bronisław Leśniak
Zbigniew Kotaba


Wisła Krakow FC Chicago