Teofil Sykała

Z Historia Wisły

Teofil Sykała
Informacje o zawodniku
kraj Polska
pseudonim "Skalski"
urodzony 30.10.1888, Tyczyn
zmarł 23.09.1934, Sosnowiec
wzost/waga 176/72
pozycja lewy pomocnik i łącznik
Kariera klubowa
Sezon Drużyna Mecze Gole
1906-1908 Wisła Kraków
1909-1914 Pogoń Lwów
W rubryce Mecze/Gole najpierw podana jest statystyka z meczów ligowych, a w nawiasie ze wszystkich meczów oficjalnych.

Współzałożyciel w 1906 r. Wisły Kraków jako uczeń klasy V B C.K. II Szkoły Realnej w Krakowie. Maturę zdał w 1908 roku i do tego też roku grał w Wiśle na pozycji lewego pomocnika.

Znane nam są co najmniej dwa mecze, w których wystąpił w pierwszej drużynie:

Z relacji prasowych z drugiego meczu wynika, że zasilał wówczas także drużynę wiślackich rezerw.

Od następnego sezonu (do 1914 roku) reprezentował barwy lwowskiej Pogoni.

Spis treści

Teofil Sykała. Biogram

Rodzinne korzenie. Dzieciństwo (1888-1900)

Akt urodzenia
Akt urodzenia

Teofil Sykała urodził się w dniu 30 października 1888 r. w Tyczynie [1] k. Rzeszowa, w domu nr 242, z legalnego małżeństwa Jana Sykały – stelmacha (ur. w Chorzowie k. Pruchnika, zatrudnionego u hrabiego Ludwika Wodzickiego) i Zofii z Południaków (pochodzącej z Boguchwały k. Rzeszowa), jako najmłodsze z siedmiorga dzieci. Teofil był młodszym bratem Juliana Sykały (inżyniera górnika, posła na sejm I kadencji, współinicjatora utworzenia Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie) i Władysława Sykały (nauczyciela, dyrektora szkół, działacza społecznego, radnego Przemyśla).

Przy porodzie Zofii pomagała akuszerka Debora Berenfeld. Dziecko ochrzczone zostało w dniu 22 grudnia 1888 r. w kościele parafialnym w Tyczynie pod wezwaniem św. Trójcy, Matki Bożej Wniebowziętej i św. Katarzyny. Do chrztu podawali go Michał Fuk (kowal) i Agnieszka, żona Walentego Warchół (służącego). Sakramentu chrztu udzielił ks. proboszcz Władysław Cymbuł.

Trudno ustalić, w jakiej szkole powszechnej rozpoczął edukację, czy uczył się w latach 1894-1900 w Szkole Ludowej w Tyczynie, czy może w Rzeszowie.

W 1893 r. najstarszy brat Julian Sykała (ur. 13 września 1874 r. – tj. starszy od Teofila o 14 lat) ukończył Gimnazjum w Rzeszowie i podjął studia na Akademii Górniczej w Leoben w Austrii, którą ukończył w 1896 r. Po odbyciu rocznej służby wojskowej w Oddziale artylerii wałowej w Krakowie, w 1897 r. podjął pracę inżyniera górnika w gwarectwie w Orłowej-Łazach na Śląsku Cieszyńskim, gdzie – po ślubie w dniu 9 stycznia 1905 r. z nauczycielką Władysławą z Wojciechowskich – przebywał do dnia 24 lutego 1919 r., a następnie mieszkał w Zagłębiu Dąbrowskim. W dniu 5 listopada 1922 r. został wybrany posłem na Sejm I kadencji i przeprowadził się do Warszawy, pozostawiając rodzinę na Śląsku. Na początku 1925 r., po złożeniu mandatu poselskiego, został mianowany przez Ministerstwo Skarbu członkiem rady nadzorczej Towarzystwa Eksploatacji Soli Potasowej, a potem generalnym dyrektorem tego towarzystwa. Zmarł w dniu 9 kwietnia 1925 r. we Lwowie. Od 1896 r. pomagał młodszym kształcącym się braciom.

Siostra Paulina Dynowič (ur. 13 stycznia 1877 r. – tj. starsza od Teofila o 11 lat) została pochowana w Przemyślu w dniu 21 marca 1930 r.

Siostra Leonora (ur. 15 lutego 1881 r. – tj. starsza o 8 lat od Teofila) w dniu 5 lipca 1902 r. wyszła za mąż we Lwowie za J. Urbańskiego.

Brat Władysław (ur. 18 czerwca 1883 r. – tj. starszy od Teofila o 5 lat) uczył się w gimnazjum w Rzeszowie w latach 1894 – 1902 (z czego klasę III w latach 1996/97 ukończył w gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie). Maturę zdał w 1902 r. w Rzeszowie. Studiował we Lwowie (1902/1903 Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Lwowskiego) oraz w Krakowie (1903 – 1907 na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie). Po ukończeniu studiów od dnia 15 października 1907 r. podjął pracę nauczycielską w Przemyślu, gdzie w dniu 8 czerwca 1913 r. ożenił się z Honoratą z Klingów. Od grudnia 1914 r. do sierpnia 1915 r. na czas oblężenia twierdzy przemyskiej ewakuowany był do Gratzu. W okresie II wojny światowej pracował u księstwa Sapiehów, dbając o ich ogród w Korytnikach (w latach 1941-1942). Zmarł w Przemyślu w dniu 29 października 1948 r.

Kiedy w dniu 15 października 1902 r. zmarła matka Zofia Sykała [2], Teofil miał niespełna 14 lat.

W każdym razie w dniu 24 marca 1902 r. dotarła do Rzeszowa karta pocztowa wysłana z Jarosławia przez Teofila do brata Władysława, wówczas ucznia 8 klasy gimnazjalnej w Rzeszowie [3], że Teoś przyjeżdża o 9 rano we wtorek i prosi brata „ażebyś wyszedł na kolej”, i dalej: „Wszyscy Cię całujemy”. Teofil miał wówczas 13 i pół roku.

Edukacja. Sportowe fascynacje (1900-1911)

Wisła 1907
Wisła 1907
1910-1911 - zawodnik Pogoni Lwów
1910-1911 - zawodnik Pogoni Lwów
1910 r., w barwach Pogoni na meczu z Wisłą
1910 r., w barwach Pogoni na meczu z Wisłą

W latach 1900 – 1908 Teofil Sykała kształcił się w siedmioklasowej Cesarsko-Królewskiej II Wyższej Szkole Realnej [4], przy ulicy Michałowskiego w Krakowie, która miała status szkoły średniej o profilu matematyczno-przyrodniczym. Placówka powstała w 1902 roku z przekształcenia istniejącej od 1899 roku szkoły przy ul. Granicznej [5]. Nauka w szkole przy ulicy Michałowskiego rozpoczęła się wraz z początkiem września 1903 roku. Można przypuszczać, że w latach 1903-1907 opiekował się nim starszy brat Władysław, studiujący wówczas w Krakowie.

Sykała był współzałożycielem [6] we wrześniu 1906 r. Towarzystwa Sportowego Wisła Kraków [7], jako uczeń klasy V B C.K. II Szkoły Realnej w Krakowie i członek kółka gry w piłkę nożną.

W latach 1906-1908 grał w piłkę nożną w klubie Wisła Kraków [8] na pozycji lewego pomocnika. Był w kadrze Wisły w sezonach 1906, 1907 i 1908 r.

W 1907 r. był uczniem klasy VI B C.K. II Szkoły Realnej w Krakowie; Egzamin dojrzałości – maturę zdał w 1908 r. w Krakowie.

Po maturze przeniósł się do Lwowa, prawdopodobnie w zamiarze studiowania na tamtejszej politechnice i w latach 1909 – 1914 grał w piłkę nożną w Lwowskim Klubie Sportowym Pogoń Lwów [9].

Służba w armii austriackiej. Studia na Politechnice Lwowskiej (1911-1918)

1917.04.15 Jeniec w Le Puy
1917.04.15 Jeniec w Le Puy

Ponieważ we Lwowie w dniu 5 lipca 1911r. został zarejestrowany przez komisję poborową i zagrożony poborem do wieloletniej służby w armii austro-węgierskiej [10], w celu jej uniknięcia zgłosił się samodzielnie do służby wojskowej jako jednoroczny ochotnik.

Komisja wojskowa uściśliła rysopis i podstawowe dane Teofila Sykały: wzrost 180 cm, rozmiar buta 11, włosy blond, twarz pociągła, oczy szare, brwi blond, nos proporcjonalny, usta proporcjonalne, broda pociągła, znaków szczególnych brak, zaszczepiony.

Jako jednoroczny ochotnik, w dniu 1 października 1911 r. został wcielony do 30 p. piechoty armii austriackiej, w którym służył do czasu przeniesienia do rezerwy z dniem 30 września 1912 r. w stopniu podoficera. Promocji oficerskiej nie uzyskał z powodu ciężkiej (dwa miesiące trwającej) choroby podczas służby jednorocznej.

W okresie od października 1912 r. do lipca 1914 r. [11] zaliczył 4 semestry Szkoły Politechnicznej we Lwowie na Wydziale Inżynieryi.

W dniu 27 lipca 1914 r. w wyniku mobilizacji został wcielony w stopniu podoficera do 30 p.p. W szeregach armii austro-węgierskiej walczył do 26 listopada 1914 r. na froncie serbskim.

W dniu 26 listopada 1914 r. jako podoficer armii austriackiej dostał się do niewoli serbskiej, następnie do włoskiej. Pod koniec roku 1915 w czasie wspólnej ofensywy Austro-Niemiec i Bułgarii na Serbię został wraz z innymi jeńcami ewakuowany na terytorium okupowane przez Włochów, a następnie przewieziony do Włoch. Po siedmiomiesięcznym pobycie we Włoszech wysłany został do Francji. W niewoli francuskiej pozostawał do dnia 13 grudnia 1918 r.

W niewoli korespondował [12] z braćmi Julianem i Władysławem, którzy wspierali go przysyłając książki i ubrania [13]. W obozie jenieckim w Le Puy zaangażował się w działalność stowarzyszenia "Centralna Bratnia Pomoc Jeńców-Polaków", w którym na V Walnym Zebraniu w dniu 29 lipca 1918 r. wybrany został do Zarządu Wydawnictwa „Jeniec Polak” na stanowisko skarbnika [14].

Żołnierz Armii Hallera i odrodzonego Wojska Polskiego (1918-1921)

1918 Angaż do Armii Hallera
1918 Angaż do Armii Hallera

W dniu 13 grudnia 1918 r., w Le Puy, pod pseudonimem Teofil Sema ur. w Warszawie, zgłosił się na ochotnika do armii polskiej tworzonej przez generała Hallera. Został zaangażowany i w stopniu szeregowego skierowany do szkoły podoficerskiej artylerii w Le Mans, gdzie przebywał od dnia 13 grudnia 1918 r. do dnia 5 marca 1919 r. Bezpośrednio po ukończeniu szkoły podoficerskiej kontynuował szkolenie w szkole oficerskiej artylerii w Le Mans w dniach od 5 marca 1919 r. do 30 maja 1919 r.

Teofil Sykała otrzymał stopień oficerski podporucznika [15] rozkazem gen. Hallera Nr 41 z dnia 19 czerwca 1919 r.

W okresie od dnia 30 maja 1919 r. do dnia 1 grudnia 1919 r. służył w „Dywizji Instrukcyjnej” armii gen. Hallera, jako oficer w baterii, następnie od dnia 1 grudnia 1919 r. do dnia 1 czerwca 1920 r. w „Dyonie Szkolnej Artylerii” pełnił obowiązki oficera prowiantowego.

Po powrocie do Polski miał zamiar kontynuować rozpoczęte studia wyższe i w tym celu wystąpił do Dziekana Wydziału Inżynieryi Szkoły Politechnicznej we Lwowie o zaświadczenie dla celów wojskowych. Dziekan w dniu 21 lutego 1920 r. zaświadczył, że Teofil Sykała posiada warunki co do przyjęcia go w poczet słuchaczów zwyczajnych Szkoły Politechnicznej na letni semestr roku naukowego 1919/1920, który zaczyna się dnia 1 marca 1920 r. i kończy dnia 15 lipca 1920 r.

Plany te pokrzyżowała wojna z bolszewikami i służba na froncie bolszewickim w „Dyonie Szkolnym Artylerii” w dniach od 1 czerwca 1920 r. do 12 sierpnia 1920 r., gdzie pełnił obowiązki oficera prowiantowego. Po wycofaniu oddziału z frontu, w dalszym ciągu pełnił obowiązki oficera prowiantowego od dnia 13 sierpnia 1920 r. do dnia 2 października 1920 r. Z funkcji tej zwolniony został na własną prośbę i od dnia 2 października 1920 r. służył w „Grupie Szkolnej Artylerii” jako oficer w baterii.

Pokojowa służba w WP. Studia i praca zawodowa (1921-1934)

ok. 1922 Z bratanicą Janiną
ok. 1922 Z bratanicą Janiną
Lata trzydzieste
Lata trzydzieste
Okolicznościowa grafika z okazji Jubileuszu 115-lecia
Okolicznościowa grafika z okazji Jubileuszu 115-lecia

W dniu 15 września 1921 r. został zwolniony ze służby czynnej w 8 p.a.c. bat. 3 do rezerwy, a od dnia 1 października 1921 r. otrzymał bezterminowy urlop z Dowództwa Grupy Szkolnej Artylerii w Toruniu, jako akademik – student Politechniki we Lwowie [16].

W roku akademickim 1921/1922 zaliczył brakujące dwa semestry studiów politechnicznych i w 1922 r. został absolwentem [17] wydziału mierniczego politechniki we Lwowie.

W dniu 8 lutego 1924 r. Sykała został awansowany do stopnia porucznika rezerwy [18] i przeniesiony z 8 p.a.c. do 2 p.a.c.

W okresie od dnia 7 czerwca 1927 r. do dnia 18 lipca 1927 r. odbył 6-cio tygodniowe ćwiczenia wojskowe w 2 p.a.c. na stanowisku d-cy plutonu.

W ocenie kwalifikacyjnej dowództwa 2 p.a.c. Teofil Sykała został scharakteryzowany następująco: kawaler, bezdzietny, wyznanie rz.kat., 6 semestrów politechniki, znajomość języka niemieckiego w mowie i piśmie, urzędnik prywatny – technik kopalni, mierniczy kopalniany. Urzędnik techniczny Warszawskiego Towarzystwa Kopalń Węgla. Ogólna ocena w 1927 r.: dobry. Charakter wyrobiony, spokojny, stateczny, obowiązkowy. Wyrobiony towarzysko. Fizycznie wyrobiony dobrze, mało wytrzymały. Inteligencja duża. Nadaje się na d-cę plut. artylerii. Zdolność do służby liniowej – kat. A.

Zamieszkały: wieś Niemce [19] (obecnie wschodnia dzielnica Sosnowca, granicząca od północnego-zachodu z dzielnicą Kazimierz Górniczy).

Prawdopodobnie pracował w którejś z kopalń Warszawskiego Towarzystwa Kopalń Węgla Kamiennego: Feliks, Kazimierz albo Juliusz.

W dniu 29 stycznia 1929 r. Sykała przeniesiony został do 4 p.a.c., następnie z dniem 21 marca 1933 r. przeniesiony do Oficerskiej Kadry Okręgu Nr V (ORO Nr. V) w stopniu por. rez. [20] Teofil Sykała nie był nigdy karany dyscyplinarnie, sądowo ani sądowo-honorowo [21].

Zmarł w dniu 23 września 1934 r., w wieku 46 lat, (w niedzielę o 7-ej rano [22]) w Pogoni (od 1902 r. dzielnica Sosnowca położona na północny-zachód od centrum miasta) i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Będzinie przy ul. Małobądzkiej, należącym do Parafii rzymskokatolickiej św. Tomasza Apostoła w Sosnowcu. Grób został zniesiony w latach 1975-1977 przy przebudowie i poszerzeniu ulicy Małobądzkiej w Będzinie [23].



opracowanie biogramu: Andrzej Sykała, Warszawa 2015-12-30


Autor korzystał z materiałów źródłowych:


Przypisy

[1] Prawdopodobnie w Tyczynie; [2] Starsi bracia byli absolwentami I gimnazjum w Rzeszowie: Julian w 1893 r., Władysław w 1902 r; [3] Wraz z reformą oświaty w 1840 roku wprowadzono podział szkół w Polsce na filologiczne oraz na szkoły realne. Szkoły filologiczne miały przygotowywać uczniów do wyższych klas gimnazjów, natomiast realne były „wyłącznie dla zajęć praktycznych”, tj. przygotowywały młodzież do tego, aby być jak najbardziej wartościowymi dla państwa; [4] W roku 1930 zmieniono nazwę na IX Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze im. J. Hoene Wrońskiego. Obecnie w miejscu dawnej II szkoły realnej znajduje się VII Liceum Ogólnokształcące; [5] Nazwiska członków kółka gry w piłkę nożną, którym zawdzięczamy założenie Wisły Kraków – najstarszego istniejącego klubu sportowego w Polsce (w kolejności alfabetycznej): Bogusław Andziel, Roman Billy, Wiktor Bobrowski, Adam Cerner, Józef Osiński, Adam Różański, Kazimierz Suski, Teofil Sykała, Józef Szkolnikowski, Kazimierz Wachowicz, Roman Wilczyński; [6] Utworzenie klubu sportowego Wisła zaproponował swoim uczniom w maju 1906 r. nauczyciel C.K. II Szkoły Realnej w Krakowie prof. Tadeusz Łopuszański; [7] Znane są co najmniej dwa mecze, w których Teofil Sykała wystąpił w pierwszej drużynie Wisły Kraków: w dniu 14 czerwca 1908 r. o godzinie 17:00 we Lwowie na boisku Pogoni mecz z drużyną Pogoń II Lwów oraz w dniu 11 października 1908 r. o godzinie 15:00 w Krakowie na torze wyścigowym z drużyną Pogoń Lwów; [8] Gazeta Powszechna z dnia 1909-05-19 podała, że Sykała strzelił 2 gole na korzyść Pogoni w wygranym 4:1 meczu z Czarnymi w dniu 16 maja 1909 r; [9] Teofil Sykała został zakwalifikowany na 10 lat do Prasenzdienst (czynnej służby) i 2 lata do Landwehr (obrony krajowej); [10] Semestr letni w Szkole Politechnicznej we Lwowie skończył się w dniu 15 lipca 1914 r., a w dniu 17 lipca 1914 r. Sykała otrzymał powołanie do wojska z powodu mobilizacji; [11] Kartę pocztową od Władysława Teofil otrzymał w dniu 1 października 1916 r., odpowiedzi wysłał w październiku 1916 r., w końcu 1916 r. i 28 stycznia 1917 r; [12] Julian przysłał książki, Władysław koszulę i płaszcz w końcu 1916 r; [13] Jako skarbnik podpisał (wraz z przewodniczącym i sekretarzem Zarządu) Bilans Wydawnictwa „Jeniec Polak” na dzień 1 lipca 1918 r. opublikowany w Nr 45 tygodnika z dnia 8 sierpnia 1918 r. W Nr 72 periodyku „Jeniec Polak” z dnia 12 maja 1919 r. zamieszczono informację, że T. Selma – Sykała (winno być: Sema, bo taki pseudonim Teofil Sykała przybrał zgłaszając się na ochotnika do armii polskiej organizowanej przez generała Hallera), w darze na powiększenie Funduszu Stypendialnego, przekazał stowarzyszeniu kwotę 10,00 fr; [14] Ze starszeństwem od dnia 20 czerwca 1919 r; [15] W dniu 16 stycznia 1922 r. Teofil Sykała otrzymał korespondencję z wojska jako student na politechnice we Lwowie; [16] Po ukończeniu 6 semestrów studiów; [17] Ze starszeństwem od dnia 1 czerwca 1919 r. R.O. Nr 23; [18] W latach 1948-1967 osiedle Ostrowy Górnicze, 1967-1975 dzielnica miasta Kazimierz Górniczy; [19] Dz. P. 2/33 tjn; [20] Wg. stanu na dzień 21 marca 1933 r. oraz 12 lipca 1935 r; [21] Zawiadomiono szwagra zmarłego, inż. Józefa Koch pracownika kopalni „Florentyna” w Łagiewnikach dzielnicy Bytomia (obecnie nieistniejąca). Zgon został zgłoszony przez małżeństwo Janinę (bratanicę zmarłego) i Józefa Koch, zamieszkałych w Łagiewnikach; [22] 41-200 Sosnowiec, ul. Orla 19. Kościół wybudowany w latach 1904-1911, został pobłogosławiony w 1911 r. W tym samym roku biskup kielecki Augustyn Łosiński utworzył parafię pw. św. Tomasza Ap. i NMP Różańcowej; [23] Ulica Małobądzka w latach 1975-1977 na całej swej długości uzyskała dwie jezdnie z wydzielonym, podwójnym torowiskiem tramwajowym pośrodku.

Dokumenty Teofila Sykały