Wiślackie nekropolie

Z Historia Wisły

Wersja z dnia 11:16, 1 lis 2009

Od Chicago po Katyński Las - wiślackie nekropolie

Od eleganckiej nekropolii w dalekim Chicago, poprzez zacienione Wolverhampton, Wrocław, Warszawę, Katowice, Kraków, Zakopane, Żywiec i Tarnów aż po tchnący grozą Katyński Las…

Ciche groby z drewnianymi krzyżami i dostojne grobowce, płyty ledwo widoczne w trawie, maleńkie tabliczki na murach przy zbiorowych mogiłach i proszące o modlitwę tablice w miejscach ulicznych egzekucji …

Historia Polski i indywidualne ludzkie losy sprawiły, że miejsca spoczynku osób związanych z przeszłością TS Wisła, zawodników i działaczy Białej Gwiazdy, znaleźć można w różnych zakątkach świata. Wszędzie, niezależnie od odległości, docierają ze światełkiem, wspomnieniem i modlitwą kibice naszego Klubu.

Maryhill Catholic Cemetery w Niles na obrzeżach Chicago, archidiecezjalna nekropolia wyświęcona w połowie XX wieku, kryje szczątki przynajmniej dwóch Wiślaków - Zbigniewa Kotaby i Bronisława Leśniaka. Zbigniew Kotaba, napastnik zwany "Komarem", reprezentował barwy Wisły przez dziewięć lat. Został zamordowany w listopadzie 1964, podczas włamania rabunkowego do jego chicagowskiego mieszkania. Obdarzony słabym wzrokiem Bronisław Leśniak bronił bramki Wisły przez osiem lat od roku 1957, występując w wielce niedoskonałych wówczas szkłach kontaktowych. Zmarł w Wietrznym Mieście w roku 1989. Mogiłami obu zasłużonych Wiślaków opiekują się kibice Wisły z FC Chicago.

Niedaleko Wolverhampton w Anglii znajduje się otwarty w 1949 roku cmentarz Bushbury, przy Underhill Lane w cieniu Bushbury Hill, zajmujący 40 akrów trawiastej powierzchni skrywającej kamienne płyty. Pod jedną z nich spoczywa były Wiślak Antoni Fujarski, który na Wyspy trafił wraz z Armią Andersa i tam się osiedlił. Mimo że na wojnie stracił część stopy, wciąż grał w piłkę w polonijnych klubach, które sam zakładał. Zmarł jako borykający się z nędzą, zupełnie zapomniany emigrant w listopadzie 1981. Pochowano go jednak z honorami należnymi wielkiemu sportowcowi i bohaterowi wojennemu.

W angielskiej ziemi spoczywają też prochy Bolesława Habowskiego, który od 1930 roku przez osiem lat reprezentował wiślackie barwy. Wojenna zawierucha rzuciła go do Anglii, gdzie postanowił się osiedlić. Zamieszkał i zmarł w malowniczym Wendover.

W Poznaniu pochowano najwszechstronniejszego sportowca swoich czasów, piłkarza, hokeistę, lekkoatletę, wioślarza - Mieczysława Balcera, przez dziesięć lata przywdziewającego koszulkę Wisły, reprezentanta Polski zmarłego w 1995 roku. We Wrocławiu natomiast spoczywa legendarny żartowniś, Władysław Giergiel - jako zawodnik przez 16 lat związany z Wisłą, zaś jako trener szczególnie ciepło wspominany w Śląsku za historyczne wprowadzenie klubu do ekstraklasy.

W Katowicach pochowany został zmarły w 1958 roku współzałożyciel Wisły, pierwszy kapitan i twórca nazwy klubu, Józef Szkolnikowski. W Bochni znalazł pośmiertny spokój inny legendarny Wiślak, pierwszy poseł wśród piłkarzy, wyśmienity lekarz, zmarły w 1969 roku Władysław Krupa. W Wieliczce z kolei jest grób Kazimierza Obtułowicza, napastnika, który Wisłę reprezentował jako wychowanek od 1933 roku nieprzerwanie przez kolejnych dwanaście lat. Jego brat, Stanisław Obtułowicz, pochowany został na cmentarzu w Skawinie. W Stalowej Woli pochowano Rudolfa Patkolo, pierwszego cudzioziemca w barwach Wisły, natomiast w Łomiankach Elżbietę Skowrońską - Katolik, wspaniałą lekkoatletkę, olimpijkę z Monachium.

Wielu Wiślakow, w tym Henryka Serafina, pochowano w Warszawie. Na tamtejszej Wólce Węglowej spoczywa olimpijczyk z Saint Moritz, Mieczysław Palus, natomiast na Powązkach - trener lekkoatletyki, Włodzimierz Puzio.

W Szklarskiej Porębie znajduje się mogiła Vlastimila Hoffmana, wybitnego czeskiego malarza, wielkiego miłośnika Wisły, autora wielu obrazów przedstawiających przedwojenne dzieje Białej Gwiazdy. Z kolei w Zakopanem spoczywa inny znany miłośnik Wisły, pisarz Kornel Makuszyński, dzięki któremu reaktywowano zakopiański oddział TS Wisła.

Krakowskie nekropolie z oczywistych względów stały się miejscem spoczynku największej liczby byłych Wiślaków.

Cmentarz Rakowicki, sięgająca początków XIX wieku potężna, zajmująca ponad 40 hektarów nekropolia, to miejsce pochówku wielu znanych i zasłużonych Polaków. Wśród nich znaleźli się także sportowcy reprezentujący Białą Gwiazdę, na czele z niezapomnianym Henrykiem Reymanem. Ten wielki sportowiec, olimpijczyk, prawdziwy patriota, autorytet moralny wielu pokoleń Wiślaków, spoczywa wraz z braćmi w rodzinnym grobowcu Markiewiczów.

Na Cmentarzu Rakowickim pochowano również takich legendarnych zawodników jak Jerzy Jurowicz, Józef Adamek, Józef Kohut, Aleksander "Jezusek" Stefaniuk, Stanisław Oko - Kowalski, Kazimierz "Szprota" Sołtysik, bracia Kotlarczykowie czy Mieczysław "Messu" Gracz.

Swego rodzaju ciekawostką niech będzie fakt, że w odwiedzanym codziennie przez rzesze turystów grobowcu Jana Matejki w Alei Głównej Cmentarza Rakowickiego pochowano byłego napastnika Białej Gwiazdy, zmarłego w 1990 roku Andrzeja Horbę, który był mężem prawnuczki wielkiego malarza, koszykarki TS Wisła, Danuty Matejko.

Cmentarz Batowicki pochodzący z trzeciej dekady XX wieku, znajduje się w północnej części Prądnika Czerwonego. Choć stosunkowo młody, już zajmuje powierzchnię bliską powierzchni Cmentarza Rakowickiego. Spoczywają tam nieliczni wiślacy, a wśród nich Stanisław Adamczyk (związany z Białą Gwiazdą w latach 1947-1960) i Edward Madejski.

Cmentarz Salwatorski, z którego roztacza się piękny widok na Kraków, to pośmiertne schronienie wielu znanych Polaków, w tym byłych zawodników TS Wisła. Na Salwatorze spoczywają między innymi Maksymilian Koźmin, Stanisław "Zośka" Czulak, Mieczysław Dudek czy bracia Franciszek i Marian Danz.

Na innych krakowskich cmentarzach również spotykamy wiślackie mogiły. Na Pasterniku w Bronowicach spoczywa znakomity koszykarz Zdzisław "Tata" Dąbrowski, na Cmentarzu Podgórskim pochowano m.in. Józefa Bętkowskiego i olimpijczyka z Helsinek, Józefa Mamonia, zaś w Borku Fałęckim znajdują się groby Jadwigi Firlej Jaich, siatkarki z Reymonta oraz zasłużonej gimnastyczki Janiny Krokay.

We wrześniu 1939 roku w Chodorowie na Ukrainie zginął rozstrzelany przez sowieckich żołnierzy Władysław Kowalski, wybitny piłkarz, kapitan Wojska Polskiego. Nie jest znane miejsce jego spoczynku. W gmachu Colegium Novum znajduje się jedynie tablica upamiętniająca śmierć Kowalskiego i innych pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Franciszek Zachariasz Brożek, wiślacki bramkarz, strzelec, olimpijczyk z Paryża, żołnierz - został rozstrzelany przez NKWD w 1940 roku w Charkowie na Ukrainie. W zbiorowych mogiłach Charkowa spoczywają szczątki 3800 polskich oficerów oraz żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza wcześniej więzionych w Starobielsku. Tam leżą też prochy około 500 polskich cywilów wywiezionych po 1939 roku z obszarów okupowanych przez ZSRR, a także blisko 3000 okolicznych mieszkańców - ofiar stalinowskiego terroru z lat poprzedzających wojnę. Cmentarz w Charkowie był pierwszym udostępnionym narodowi polskiemu spośród wszystkich, w których dokonała się zbrodnia NKWD na polskich oficerach.

Nekropolię w Katyniu w Rosji otwarto 28 lipca 2000 roku. Tam pochowano oficerów Wojska Polskiego z obozu w Kozielsku. Cmentarz zawiera sześć zbiorowych mogił ze szczątkami oficerów i dwa groby generałów. Leżą one po dwóch stronach alei cmentarza, wiodącej do ołtarza z podziemnym dzwonem. Wokół cmentarza biegnie aleja, wzdłuż której umieszczono tabliczki z nazwiskami zamordowanych. Na dwóch z nich widnieją nazwiska zamordowanych w Katyniu Wiślaków: Adama Obrubańskiego, współtwórcy potęgi Wisły i Adama Koguta, pośmiertnie awansowanego w 2007 roku do stopnia majora.

Nie jesteśmy w stanie wymienić wszystkich świętej pamięci Wiślaków ani opowiedzieć Wam o wszystkich miejscach, w których są pochowani. Z czasem ten z najsmutniejszy z działów historii Wisły będzie uzupełniany.

dorotja (wislakrakow.com)

Źródło: TWSD

"Wszystkie osoby, którym Biała Gwiazda leży mocno na sercu, zachęcamy do odwiedzania wiślackich miejsc pochówku. Dostrzeżenie ich pośród tysięcy innych nie będzie rzeczą zbyt trudną, gdyż Rada Seniorów naszego klubu, zgodnie z wieloletnią tradycją, umieszcza na nich specjalne tabliczki nagrobkowe. Przechodząc więc obok takiego znaku, postarajmy się zatrzymać i pomyślmy o tych, którzy tworzyli historię Białej Gwiazdy w przeszłości - TS Wisła"

Źródło: www.tswisla.pl