Antoni Łyko

Z Historia Wisły

alt=In English

This article is available in English

Antoni Andrzej Łyko
Informacje o zawodniku
kraj Polska
urodzony 27.05.1907, Kraków (Rakowice)
zmarł 03.07.1941, Obóz Koncentracyjny w Oświęcimiu
wzost/waga 172/68
pozycja pomocnik
reprezentacja 2A
Kariera klubowa
Sezon Drużyna Mecze Gole
Rakowiczanka
1930 Wisła Kraków 2 0
1931 Wisła Kraków 2 0
1932 Wisła Kraków 3 0
1933 Wisła Kraków 17 1
1934 Wisła Kraków 17 5
1935 Wisła Kraków 20 6
1936 Wisła Kraków 14 5
1937 Wisła Kraków 16 7
1938 Wisła Kraków 18 6
Suma   109 30
W rubryce Mecze/Gole najpierw podana jest statystyka z meczów ligowych, a w nawiasie ze wszystkich meczów oficjalnych.
Antoni Łyko 1934 rok.
Antoni Łyko 1934 rok.

Spis treści

Wiślackie biografie: Antoni Łyko

Antoni Andrzej Łyko urodził się 27 maja 1907 w Krakowie. Drobnej postury, szybki i sprytny napastnik i pomocnik był wychowankiem Rakowiczanki, skąd w 1930 roku przeniósł się do Wisły, której barwy reprezentował aż do wybuchu II wojny światowej.

Przez trzy sezony pełnił głównie funkcję rezerwowego, zaliczając po kilka spotkań w roku. Do pierwszej jedenastki „Białej Gwiazdy” wskoczył na stałe w 1933 roku. W lidze strzelił dla Wisły blisko 30 bramek. Znany był jako „człowiek bez nerwów” - perfekcyjny i bezlitosny egzekutor rzutów karnych.

Łyko zapisał się w historii Wisły golem strzelonym w prestiżowym meczu z Chelsea w ramach obchodów 30-lecia „Białej Gwiazdy”. 24 maja 1936 przy tłumach widzów (liczba znacznie przekraczająca pojemność stadionu), w obecności Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, późniejszego Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, Wisła ograła 1:0 dumnych Anglików, którzy kilka dni wcześniej gładko pokonali Reprezentację Polski. 25 maja 1936 „Przegląd Sportowy” napisał:

„W pełni jubileuszowego nastroju zagrała Wisła zdobywając sobie szturmem serca widowni. Nawet najbardziej zagorzali antagoniści "czerwonych" byli dziś przy nich duszą. Tu nie szło już o wynik klubowy. Oklaski zbierał doskonały Madejski w bramce, zasłużył sobie w pełni na pochwałę Sitko, obrońca wielkiego formatu, jakiego Wisła nie miała już od paru lat. Ci dwaj, wespół z Łyką na lewym skrzydle stanowili rdzeń Wisły, walczącej skutecznie z renomowanym przeciwnikiem. Kotlarczykowie poświęcili się w zupełności akcjom defensywnym. Odbiło się to brakiem piłek w napadzie, ale zastopowało zupełnie atak angielski. Publiczność jest tak pod wrażeniem renomy gości, że pierwszy przebój Łyki i jego centra wywołują burzę oklasków. Niemniej radosny jest nastrój, gdy Madejski brawurowo trzyma rzut wolny, bity z bliskiej odległości. Artur schodzi zaraz z boiska, gdyż kontuzja nie pozwala mu na grę. Zastępuje go Sołtysik. Obie strony uzyskują po jednym kornerze. W wykonaniu angielskim jest on bardziej groźny. Rudowłosy Irlandczyk wali jednak pięścią w piłkę, marnując sytuację(…). Pod bramką Wisły zakotłowało się kilkakrotnie. Madejski wyjaśnił jednak sytuację. Wspaniały bieg Łyki zelektryzował znowu widownię, ale skończył się poślizgnięciem na polu karnym. Anglicy przestawiają swój atak, gdyż Wisła ujmuje inicjatywę i jest coraz częściej przy głosie. Habowski strzela ostro w róg, bramkarz angielski jest jednak na miejscu. Publiczność dopinguje gospodarzy, atakujących żywo. Prawy obrońca angielski rozbija sobie kolano i schodzi z boiska, by wrócić dopiero po przerwie. Anglicy podnieceni faulują coraz bardziej. Tracą dwa kornery i bronią się coraz goręcej przed atakami Wisły. Zbliża się 45 minuta i nadchodzi sensacja. Strzał Artura ląduje na ręce obrońcy angielskiego. Rzut karny. Wśród olbrzymiego napięcia Łyko strzela nieuchronnie. Zrywa się niebywała burza oklasków. Laski i kapelusze fruwają w powietrzu.”

Łyko zagrał swój ostatni mecz 30 października 1938 roku. W spotkaniu w Krakowie przeciwko ŁKS-owi (7:3) strzelił dwie bramki. W niedokończonym z powodu wojny sezonie 1939 już nie występował – grę uniemożliwiła mu poważna kontuzja barku, która wymagała operacji.

W Kadrze Narodowej zagrał dwa razy, dwukrotnie z Łotwą - 10 października 1937 oraz 25 września 1938.

Antoni Łyko zginął rozstrzelany przez hitlerowskich zbrodniarzy 3 lipca 1941 roku podczas jednej z masowych egzekucji w obozie koncentracyjnym Auschwitz.

Wybitny krakowski historyk, dr Adam Cyra, kustosz w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, w artykule pt. "Egzekucja w KL Auschwitz w dniu 3 lipca 1941 r." zamieszczonym w portalu Prawy.pl przytacza słowa świadków tamtej zbrodni – dzięki ich relacjom wiemy, w jakich okolicznościach Łyko znalazł się w obozie i w jaki sposób zginął.

Z opowieści współwięźniów wynika, że Łyko należał do tajnej organizacji Polski Podziemnej w Ubezpieczalni Społecznej w Krakowie. Siatkę konspiratorów wykryto a jej członków skazano na śmierć i przewieziono do obozu. 3 lipca 1941 roku grupę krakowskich skazańców skrępowano drutem kolczastym i doprowadzono na miejsce kaźni – na pobliską żwirownię.

W swoim wstrząsającym artykule Adam Cyra dokładnie opisuje moment śmierci Antoniego Łyko: „Po oddaniu salwy przez pluton egzekucyjny żył jeszcze i dwukrotnie próbował podnieść się o własnych siłach. Wówczas jeden z oficerów SS z bliskiej odległości dobił go strzałem w głowę.”

Antoni Łyko nie ma grobu, w którym spoczywałyby jego szczątki. Ciało rozstrzelanego Wiślaka spłonęło w krematoryjnym piecu.

wislakrakow.com (dorotja)

Historia występów w barwach Wisły Kraków

Podział na sezony:

Sezon Rozgrywki M 0-90 grafika:Zk.jpg grafika:Cz.jpg
1930 Ekstraklasa 2 2          
1931 Ekstraklasa 2 2          
1932 Ekstraklasa 3 3          
1933 Ekstraklasa 17 17     1   1
1934 Ekstraklasa 17 17     5    
1935 Ekstraklasa 20 20     6    
1936 Ekstraklasa 14 14     5    
1937 Ekstraklasa 16 16     7    
1938 Ekstraklasa 18 18     6    
Razem Ekstraklasa (I) 109 109     30   1
RAZEM 109 109     30   1

Lista wszystkich spotkań:

Ilość Roz. Data Miejsce Przeciwnik Wyn. Zm. B K
1.I1930.08.10DomŁKS Łódź1-0   
2.I1930.09.07DomGarbarnia Kraków1-6   
3.I1931.05.31DomLechia Lwów1-2   
4.I1931.08.15WyjazdRuch Chorzów0-2   
5.I1932.05.08WyjazdPogoń Lwów0-1   
6.I1932.09.25DomWarta Poznań0-3   
7.I1932.11.14DomWarszawianka Warszawa1-2   
8.I1933.04.09DomRuch Chorzów2-0   
9.I1933.04.23WyjazdRuch Chorzów0-1   
10.I1933.04.30WyjazdWarta Poznań2-1   
11.I1933.05.29DomGarbarnia Kraków0-2   
12.I1933.06.18DomWarta Poznań2-1  
13.I1933.06.25WyjazdGarbarnia Kraków2-2   
14.I1933.07.02DomPodgórze Kraków10-1   
15.I1933.07.16WyjazdPodgórze Kraków4-0   
16.I1933.08.13WyjazdLegia Warszawa3-2   
17.I1933.08.27DomRuch Chorzów1-0   
18.I1933.09.03WyjazdCracovia3-1   
19.I1933.09.17DomŁKS Łódź1-0   
20.I1933.09.24WyjazdPogoń Lwów0-1   
21.I1933.10.01DomLegia Warszawa3-0   
22.I1933.10.08WyjazdRuch Chorzów1-2   
23.I1933.10.22DomCracovia1-1   
24.I1933.11.01DomPogoń Lwów1-1  grafika:Cz.jpg
25.I1934.04.08WyjazdWarszawianka Warszawa4-1   
26.I1934.04.22DomPolonia Warszawa0-0   
27.I1934.04.29WyjazdRuch Chorzów1-4   
28.I1934.05.10DomWarta Poznań2-2  
29.I1934.05.27DomPogoń Lwów2-0   
30.I1934.06.03Wyjazd22 pp. Siedlce3-0  
31.I1934.06.10WyjazdCracovia1-2  
32.I1934.06.16DomPodgórze Kraków5-1  
33.I1934.06.24DomŁKS Łódź0-2   
34.I1934.06.29WyjazdLegia Warszawa2-3   
35.I1934.08.05Dom22 pp. Siedlce8-0  
36.I1934.09.02DomRuch Chorzów2-1   
37.I1934.09.23DomWarszawianka Warszawa3-2   
38.I1934.10.28WyjazdŁKS Łódź4-2   
39.I1934.11.04DomCracovia5-0   
40.I1934.11.11WyjazdPogoń Lwów0-3   
41.I1934.11.18WyjazdWarta Poznań2-1   
42.I1935.03.31WyjazdLegia Warszawa0-4   
43.I1935.04.07DomŚląsk Świętochłowice4-1   
44.I1935.04.14WyjazdRuch Chorzów2-4   
45.I1935.05.05DomCracovia4-0   
46.I1935.05.26DomGarbarnia Kraków4-2   
47.I1935.06.02WyjazdPogoń Lwów1-3   
48.I1935.06.20DomWarszawianka Warszawa3-3   
49.I1935.06.29DomWarta Poznań3-1   
50.I1935.07.07WyjazdPolonia Warszawa2-3   
51.I1935.07.14WyjazdŁKS Łódź2-1  
52.I1935.08.04WyjazdWarta Poznań2-3   
53.I1935.08.25WyjazdŚląsk Świętochłowice0-2   
54.I1935.09.08WyjazdCracovia0-5   
55.I1935.10.13DomPogoń Lwów3-1  
56.I1935.10.20DomRuch Chorzów0-0   
57.I1935.10.27DomPolonia Warszawa8-1  
58.I1935.11.10DomLegia Warszawa5-0  
59.I1935.11.17DomŁKS Łódź4-2   
60.I1935.11.24WyjazdGarbarnia Kraków1-1   
61.I1935.12.01WyjazdWarszawianka Warszawa3-1  
62.I1936.04.05DomŚląsk Świętochłowice2-0  
63.I1936.04.19WyjazdDąb Katowice1-0   
64.I1936.04.26DomPogoń Lwów2-1  
65.I1936.05.03WyjazdWarszawianka Warszawa1-1   
66.I1936.05.10DomWarta Poznań1-4   
67.I1936.05.17WyjazdGarbarnia Kraków1-2   
68.I1936.06.07DomLegia Warszawa1-0   
69.I1936.06.14DomŁKS Łódź3-1  
70.I1936.07.05WyjazdŚląsk Świętochłowice2-0*   
71.I1936.08.23DomGarbarnia Kraków2-2   
72.I1936.08.30WyjazdPogoń Lwów0-2   
73.I1936.09.20WyjazdŁKS Łódź2-0  
74.I1936.09.27DomWarszawianka Warszawa0-3   
75.I1936.10.11WyjazdWarta Poznań1-2   
76.I1937.04.04DomWarszawianka Warszawa5-0  
77.I1937.04.11DomŁKS Łódź6-2  
78.I1937.04.18WyjazdRuch Chorzów0-1   
79.I1937.04.25DomPogoń Lwów2-0  
80.I1937.05.06DomGarbarnia Kraków1-1  
81.I1937.05.27DomCracovia1-1   
82.I1937.06.06WyjazdAKS Chorzów2-4   
83.I1937.06.27DomWarta Poznań2-0  
84.I1937.08.29WyjazdWarszawianka Warszawa2-1   
85.I1937.09.05WyjazdCracovia0-1   
86.I1937.09.19DomRuch Chorzów2-2  
87.I1937.09.26WyjazdGarbarnia Kraków0-2   
88.I1937.10.03WyjazdWarta Poznań2-3   
89.I1937.10.17WyjazdŁKS Łódź0-2   
90.I1937.10.24WyjazdPogoń Lwów0-1   
91.I1937.11.14DomAKS Chorzów5-2  
92.I1938.04.10DomAKS Chorzów0-0   
93.I1938.04.24WyjazdŁKS Łódź0-0   
94.I1938.05.01DomCracovia2-2   
95.I1938.05.08WyjazdWarta Poznań2-6   
96.I1938.05.15DomRuch Chorzów3-1   
97.I1938.05.26WyjazdŚmigły Wilno0-1   
98.I1938.06.12DomWarszawianka Warszawa3-1   
99.I1938.06.19DomPogoń Lwów1-0  
100.I1938.06.26WyjazdPogoń Lwów1-2   
101.I1938.07.03WyjazdPolonia Warszawa3-2   
102.I1938.08.21WyjazdWarszawianka Warszawa3-2   
103.I1938.08.28DomŚmigły Wilno4-1   
104.I1938.09.04WyjazdRuch Chorzów2-4   
105.I1938.09.11DomWarta Poznań5-7  
106.I1938.10.02WyjazdCracovia1-2   
107.I1938.10.09DomPolonia Warszawa4-2  
108.I1938.10.16WyjazdAKS Chorzów0-0   
109.I1938.10.30DomŁKS Łódź7-3  

Mecze w Reprezentacji Polski

Antoni Łyko zagrał w dwóch spotkaniach Kadry Narodowej - w obu przeciwnikiem był drużyna Łotwy. Łyko nie zdobył bramki.

Debiut: 10.10.1937

Debiutował 10 października 1937 roku w meczu z Łotwą w Katowicach (2:1 dla Polski). Choć w spotkaniu tym nie dostawał zbyt wielu podań od kolegów z zespołu, to jednak dał się we znaki Łotyszom. "Gdyby dzisiaj obaj skrzydłowi byli odpowiednio wykorzystani, wynik opiewałby z pewnością inaczej. Łyko prawie że nie miał piłek. Gdy dostał jednak piłkę szczególnie po pauzie zawsze potrafił wywalczyć sobie pole do rzutu dośrodkowego, a rzuty te stały na wysokości siejąc zamęt pod bramką przeciwnika. Dopisał więc Łyko" - komentował Przegląd Sportowy (nr 81/1937). W 18 minucie Łyko brał udział w kombinacji, po której padła druga bramka dla Polski.

Drugi mecz: 25.09.1938

W rewanżowym spotkaniu rozegranym rok później to Łotysze wygrali 2:1. Napad był w tym spotkaniu najsłabszą formacją w polskim zespole, ale akurat Łyko został oceniony najwyżej z piątki ofensywnych graczy. "Był on [Łyko] bezsprzecznie bardziej agresywny i przed przerwą miał szereg doskonałych pociągnięć. Płaskie jego centry są znacznie dokładniejsze od górnych, szkoda, że nie dochodził do strzału." (PS nr 78/1938).

Pogrubiono występy Łyki jako Wiślaka.

Komentarze prasowe po występach w reprezentacji:

  • 1937.10.10 Polska - Łotwa 2:1, mecz towarzyski
    • „Łyko prawie że nie miał piłek. Gdy dostał jednak piłkę, szczególnie po pauzie zawsze potrafił wywalczyć sobie do rzutu dośrodkowego, a rzuty te stały na wysokości, szerząc zamęt pod bramką przeciwnika. Dopisał więc Łyko”.
    • W ataku nie dopisali skrzydłowi. Piec I i Łyko, którzy rozegrali się dopiero w drugiej połowie. Skrzydłowych Łykę i Pieca I nie odstępowali pomocnicy łotewscy.
    • Najlepiej zaprezentowali sit} obaj skrzydłowi Piec i Łyko którzy wykazali ciąg na bramkę i energię strzałową.
  • 1938.09.25 Łotwa - Polska 2:1, mecz towarzyski
    • Po meczu z Łotwą trener Spojda uważa, że po przerwie zawiódł Artur.
    • „Arturowi musimy zarzucić … jeszcze i to, że przez kunktatorstwo i brzydką nawyczkę wózkowania obniżył też wartość sąsiada Łyki”. "Habowski ma zwyczaj czekać na piłkę. W najlepszym razie wysuwa się do przodu, natomiast się po nią nie cofnie. Identyczny błąd stwierdziłem u Łyki, aczkolwiek był on bezsprzecznie bardziej agresywny i przed przerwą miał szereg doskonałych pociągnięć. Płaskie jego centry są znacznie dokładniejsze od górnych, szkoda, że nie dochodził do strzału”.
    • Komentarze i podsumowanie meczu z Łotwą: „Łyko przypomina do pewnego stopnia Artura. W reprezentacji [gra] zawsze gorzej, niż w drużynie klubowej. Kiedyś zadawało nam się, że stanie się poważnym konkurentem dla Wodarza. Panuje dobrze nad piłką, [potrafi?] centrować i strzelać. Niestety umiejętności te nikną właśnie [chwili], w której byłyby najbardziej [potrzebne?]. W niedzielę miał Łyko wiele takich momentów, odbiła się na nim [?] Artura i z tej przyczyny chcielibyśmy lewoskrzydłowego Wisły ujrzeć jeszcze obok innego bardziej wartościowego partnera”.
    • „Łyko prawie że nie miał piłek. Gdy dostał jednak piłkę, szczególnie po pauzie zawsze potrafił wywalczyć sobie do rzutu dośrodkowego, a rzuty te stały na wysokości, szerząc zamęt pod bramką przeciwnika. Dopisał więc Łyko”.
    • Foryś: W naszym ataku grało pięciu dobrych techników, nie było jednak komu walczyć, nie było komu strzelać bramki. Jeszcze obaj skrzydłowi Wisły, Habowski i Łyko potrafili niejednokrotnie zagrozić przeciwnikowi…
    • skrzydłowi Łyko i Habowski wykazali brak jakiejkolwiek samodzielnej inicjatywy. Po przerwie atak polski zupełnie się rozleciał.

Wojenne losy

Fotografia obozowa Antoniego Łyki nr 11780Informacja o więźniach Auschwitz.
Fotografia obozowa Antoniego Łyki nr 11780
Informacja o więźniach Auschwitz.

Antoni Łyko – zaangażowany w działalność konspiracyjną w czasie II wojny światowej. Aresztowany przez Gestapo 5 kwietnia 1941 w pracy, w krakowskich wodociągach. Więzień polityczny KL Auschwitz oznaczony nr 11780. Jak sam stwierdził, przed egzekucją, podczas rozmowy ze współwięźniem Bronisławem Cynkarem, wydany na nich wyrok śmierci związany był z wykryciem na terenie ubezpieczalni siatki konspiracyjnej. Rozstrzelany po przywiezieniu do obozu 3 lipca 1941 roku. Tego dnia odbyła się jedna z największych masowych egzekucji w obozie. Zginęło ok 80 osób. Antoni Łyko szedł na śmierć w samych spodniach (bez butów i koszuli), skrępowany drutem kolczastym. Nie zginął od razu. Po dwóch próbach podniesienia się został dobity strzałem w głowę przez jednego z oficerów SS. Antoni Łyko nie posiada grobu. Jego ciało zostało spalone w obozowym krematorium.

źródło: "Egzekucja w KL Auschwitz w dniu 3 lipca 1941 r" - Adam Cyra

Wg Chemicza, sport, s. 201: "członek organizacji podziemnej, w dniu 5 kwietnia 1941 r. został przywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, oznaczony numerem 11780, jako więzień polityczny. Był zatrudniony w ślusarni obozo­wej do chwili śmierci w dniu 31 maja 1942".

Ciekawostki

Łyko z zawodu był ślusarzem.

Oprócz futbolu uprawiał też narciarstwo.

W lipcu 1934 został zdyskwalifikowany na 2 tygodnie.

Galeria

Doniesienia prasowe

Requiescat in pace

Grób Andrzeja Łyko ze wspomnieniem brata Antoniego na Cmentarzu Rakowickim, sierpień 2010.