Władysław Roj
Z Historia Wisły
Władysław Gąsienica Roj (ur. 18.06.1917 roku w Zakopanem, zm. 7.05.1991), cieśla, narciarz, kurier tatrzański, kurier łączności zagranicznej Komendy Głównej Armii Krajowej, przewodnik tatrzański, instruktor taternictwa, ratownik Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, Honorowy członek GOPR
Spis treści |
Młodość i okres przedwojenny
W 1935 roku zdobył zawód cieśli w Szkole Przemysłu Drzewnego. Zawodnik sekcji narciarskiej Wisły w Zakopanem (reprezentujący klub do 1952 roku), startował w konkurencjach klasycznych i alpejskich. Reprezentant Polski podczas zawodów FIS w Zakopanem w 1939 roku.
Uczestnik Mistrzostw Polski w latach: 1936 roku (alpejskie), 1938 (klasyczne), 1939 (zarazem Mistrzostwa Świata FIS) - w kombinacji norweskiej zajął wśród Polaków 5. miejsce.
Wojenne losy
O wojennych losach Władysława Gąsienicy Roja donosi kilka publikacji.
Józef Janczy w "Poczcie ratowników TOPR" informuje iż w 1939 roku walczył on w kampanii wrześniowej, dostał się do niewoli niemieckiej, z której zbiegł. Luty 1940 roku to wyprawa przez Tatry z Zakopanego do Budapesztu. "W latach 1940-1942 jako kurier łączności KG AK "Zagroda" w Budapeszcie wielokrotnie przechodził trasę Zakopane - Budapeszt i z powrotem. W 1942 r. przeprowadzał ludzi przez granicę węgiersko-jugosłowiańską. W latach 1942-1943 ponownie był kurierem na trasie Budapeszt - Zakopane, po czym ukrywał się w Budapeszcie."
"Opowieści Kurierów Tatrzańskich" Alfonsa Filara obok wielu wzmianek na temat Władysława Gąsienicy Roja ze strony innych kurierów zawierają wspomnienia samego bohatera niniejszego wpisu. To z nich dowiadujemy się, że początkiem września 1939 roku dotarł do Nowego Sącza wraz ze swoim sąsiadem Janem Bobowskim (innym przedwojennym zawodnikiem Wisły - przyp. JakubZ), gdzie Władysław został przydzielony do zwiadu i skierowany na front, a Jan do plutonu w ramach pułku strzelców podhalańskich. Ponadto odnajdujemy informację o ucieczce Roja z obozu Lamsdorf (Łambinowice).
Poniżej słowa, w których Jan Bobowski przytacza okoliczności rozpoczęcia służby kurierskiej: "1 lutego 1940 r., tę datę pamiętam dokładnie, około godziny 4 po południu spotkaliśmy się w Kuźnicach przy trasie zjazdowej z Kasprowego Wierchu. Oprócz mnie i Staszka Kuli na spotkanie to stawiło się 9 młodych narciarzy z Zakopanego: Jan i Andrzej Marusarzowie, Mieczysław Joszt, Józef Szczepaniak, Anatol Granfeld, Czesław i Stanisław Wrześniakowie, Zenon Michalik i Władysław Roj-Gąsienica. Byliśmy ubrani w stroje narciarskie, każdy z nas miał narty i wyładowany po brzegi plecak. Zabraliśmy ze sobą najlepszy sprzęt, przygotowany wcześniej na zawody. Dla dwudziestokilkuletnich mężczyzn, wytrawnych narciarzy (większość z tej grupy była już mistrzami lub wicemistrzami Polski w narciarstwie), żołnierzy kampanii wrześniowej - niewola była czymś, z czym nie mogliśmy się pogodzić. Wyprawa ta dodała nam otuchy. Widzieliśmy już siebie w polskich mundurach, choć z dala od ojczyzny. Cieszyła nas świadomość, że będziemy znów potrzebni krajowi. Nie przeczę, że pociągała nas także tajemniczość całego przedsięwzięcia. (...) 5 lutego w godzinach popołudniowych szczęśliwie wszyscy dojechaliśmy do Budapesztu. Nasz kierownik Staszek Kula znał już dobrze Budapeszt i konspiracyjne stosunki Polaków. Zaprowadził nas najpierw do konsulatu polskiego przy ulicy Vaci. Z jakąż satysfakcją meldował o wykonaniu polecenia! (...). Weryfikacja trwała 3 dni. Z naszej grupy prócz Staszka Kuli, który był już zaprzysiężony, wytypowano do służby kurierskiej czterech: Władka Roja, Janka Marusarza, Cześka Wrześniaka i mnie. (...)Zamieszkaliśmy w hotelu "Astoria" przy ulicy Lajosa Kossutha. Pozostałych skierowano do obozów dla uchodźców Polaków, nazywających się po węgiersku: "Lengyel Menekult Tabor". Wkrótce stamtąd dostali się oni do armii generała Sikorskiego we Francji. My tymczasem osiągnęliśmy następny etap wtajemniczenia. W Wojskowej Bazie Wywiadowczo-Łącznikowej, zakonspirowanej pod kryptonimem "Romek", a mieszczącej się wówczas przy ulicy Donati 12, załatwiano ostateczne formalności związane z przystąpieniem do służby kurierskiej. Wysłuchaliśmy kilku wykładów, zapoznano nas z przyszłą pracą. Nadano też każdemu pseudonim i, przede wszystkim przyjęto od nas przysięgę na wierność ojczyźnie."'
Władysław Roj wyznał, że otrzymał pseudonim: "Gleba". Tak wspominał przygotowanie do pierwszej wyprawy "Wiedziałem, że nadszedł mój upragniony dzień. Otrzymałem dokumenty, z których wynikało, że nazywam się Kazimierz Szatyński, i polecono, bym nazajutrz razem z Jankiem Marusarzem i Jankiem Bobowskim udał się do Polski. Mieliśmy transportować pieniądze."
Okres powojenny
Do Zakopanego powrócił w maju 1945 roku, gdzie miał być szykanowany przez kilka lat przez służby bezpieczeństwa. Do 1952 roku w klubie Wisła Zakopane. 1954-1977 ratownik etatowy Grupy Tatrzańskiej GOPR, uczestnik trudnych wypraw ratunkowych, Starszy instruktor ratownictwa wysokogórskiego. 1962-1978 Członek Zarządu Grupy Tatrzańskiej GOPR. 1972-1977 Zastępca naczelnika Grupy Tatrzańskiej GOPR. Przewodnik Tatrzański III Klasy, Członek Klubu Wysokogórskiego Zakopane, instruktor taternictwa, instruktor narciarski.
Służba ratownicza
- Przyrzeczenie - 1946 rok
- Wyprawy: 295
- Zwózki: 270
Filmowe przygody
- 1972 - wystąpił w filmie "Akcja" reż. Jerzy Surdel.
- 1975 - konsultant przy serialu "Trzecia granica" reż. Wojciech Solarz i Lech Lorentowicz
- 1975 - główny bohater filmu "Konsultant" reż. Romuald Dobrzyński.
Medale i Odznaczenia
Odznaczenia
- Krzyż Walecznych
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Srebrny Krzyż Zasługi
- Krzyż Partyzancki
- Medal Zwycięstwa i Wolności
- Medal za Ofiarność i Odwagę
- Złota Odznaka GOPR
- Złota Odznaka za Zasługi dla Zakopanego
- Odznaka za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia
Dorobek medalowy w zawodach rangi mistrzowskiej
W tabeli zamieszczamy medale zdobyte w mistrzostwach Polski oraz Pucharze PZN.
Data | Medal / Puchar | Ranga zawodów | Dyscyplina | Zawodnik | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|
1939.01.08 | Srebro | Mistrzostwa Polski | Narciarstwo: sztafeta 4x10 km | Władysław Roj, Mieczysław Wnuk, Marian Woyna-Orlewicz i Tadeusz Wowkonowicz |
Pozostałe sukcesy sportowe
- 1938: brązowy medalista Mistrzostw Podhala w zjeździe.
- 1939: srebrny medalista Mistrzostw Polski w biegu sztafetowym 4x10 km.
Kronika sportowa
1934
- Od 27 stycznia. Mistrzostwa Podhala w narciarstwie.
- Bieg juniorów na 8 km:
- 1. Jan Bochenek 34:22.
- 2. Jan Walczak 37:57.
- 3. Wawrytko.
- 8. Władysław Roj II 40:17.
- Bieg juniorów na 8 km:
- 24-25 lutego. Zawody narciarskie o puhar Szczawnicy.
- 25 lutego. Konkurs skoków (liczony także do kombinacji):
- 1. Włodzimierz Bandura 34 i 35,5 m (218,6).
- 2. Franciszek Gut-Szczerba 34 i 35,5 m 216,6).
- 3. Jan Bochenek 34 i 35 m (216,2).
- 4. Władysław Roj 31 i 31 m (209,1).
- 25 lutego. Konkurs skoków (liczony także do kombinacji):
- Przed 28 lutego. Zawody narciarskie zorganizowane przez TS Wisła, Zakopane.
- 11 marca. Konkurs skoków, Zakopane:
- 1. Izydor Łuszczek 58, 60 i 60 m (330,1).
- 2. Stanisław Marusarz.
- 3. Fr. Mrowca.
- 8. Władysław Roj 34, 38 i 37 m (238,3).
1935
- 20 stycznia. Zawody narciarskie juniorów i młodzieży, Lipki.
- Sztafeta juniorów 4x6 km:
- 1. Wisła: Jan Bochenek, Władysław Roj, Więckowski i Jan Walczak.
- Sztafeta juniorów 4x6 km:
- 8-9 lutego. Święto zimy w Krynicy.
- 8 lutego. Slalom:
- 1. Stanisław Gąsienica Mięsacz 1:04+1:23=2:27.
- 2. Tadeusz Wowkonowicz 1:26+1:21=2:47.
- 3. Sumera.
- 10. Władysław Roj 3:23.
- 8 lutego. Slalom:
- 9-10 marca. Zawody narciarskie o mistrzostwo Podhala.
- 9 marca. Bieg juniorów na 8 km:
- 1. Stopka.
- 2. Jan Walczak 48:53.
- 3. Jan Bobowski 49:59.
- 5. Władysław Roj 52:22.
- Wyniki w kombinacji:
- Wśród juniorów 2. Władysław Roj 419,5.
- Otwarty konkurs skoków:
- 1. Michał Słowik 46 i 55 m (213,3).
- 2. Marian Woyna-Orlewicz 49 i 51 m (209,6).
- 3. Rzepka.
- 9. Władysław Roj 44 i 47 m (193,9).
- 9 marca. Bieg juniorów na 8 km:
1936
- 26 stycznia. Konkurs skoków, Zakopane:
- 1. S. Marusarz.
- 2. A. Marusarz.
- 3. Izydor Łuszczek 45,5 i 53 m (217,50).
- Startowali i zajęli dalsze miejsca Władysław Roj...
- Mistrzostwa Polski w narciarstwie alpejskim.
- 14 marca. Bieg zjazdowy:
- 1. (2) Stanisław Marusarz .
- 2. (3) B. Czech.
- 3. (5)Zając.
- (35). Władysław Roj 4:48:0.
- 14 marca. Bieg zjazdowy:
- 21-22 marca. Memoriał śp. por. Zbigniewa Wóycickiego, Zakopane.
- 21 marca. Bieg zjazdowy:
- 1. Jerzy Bielatowicz 3:14;
- 2. Jan Lipowski 3:25;
- 3. Zając;
- 7. Władysław Roj 3:55.
- 22 marca. Konkurs skoków wygrał:
- 1.Jan Bochenek 53 i 39 m (138,6);
- 2. Kula;
- 3. Władysław Roj 36 i 40 m (124,6).
- 21 marca. Bieg zjazdowy:
- 27 grudnia. Konkurs skoków, Zakopane.
- 1. A. Marusarz.
- 2. Jan Bochenek 50 i 52 m (305,3).
- 3. Piotr Kolesar 47 i 51 m (300,6).
- 6. Władysław Roj 43,5, 43,5 i 47 m (272).
- 31. grudnia. Bieg sztafetowy 4x10 km o mistrzostwo Polski:
- 1. Strzelec.
- 2. Wisła: Mieczysław Wnuk wg PZN Władysław?, Jan Bochenek, Marian Woyna-Orlewicz i Michał Górski 3:13:49.
- 3. SNPTT.
- 4. Wisła II: Ludwik Gabryś, Tadeusz Wowkonowicz, Stanisław Michalski i Józef Sitarz 3:19:35.
- 10. Wisła III: Anatol Grandfeld, Stanisław Klocek, Jan Wilga i Władysław Roj 3:29:30.
1937
- Od 23 stycznia. Zawody narciarskie o mistrzostwo Podhala.
- 24 stycznia. Konkurs skoków do kombinacji:
- 1. S. Marusarz.
- 2. A. Marusarz.
- 3. Mieczysław Wnuk 44,5 i 45 m.
- 9. Władysław Roj 43 i 44,5.
- Otwarty konkurs skoków:
- 1. Piotr Kolesar 60 i 63 m (214,9.
- 2. Mieczysław Wnuk 52 i 54 m (193,5.
- 3. Jan Bobowski 54 i 54 m (192.
- 4. Władysław Roj 49 i 57 m (183,2.
- 24 stycznia. Konkurs skoków do kombinacji:
1938
- Od 22 stycznia. Zawody narciarskie o mistrzostwo Podhala.
- Bieg na 8 km juniorów: 2. Franciszek Tapek.
- 23 stycznia. Konkurs skoków do kombinacji:
- 1. S. Marusarz.
- 2. Mieczysław Wnuk 51 i 55 m (209,8).
- 5. Władysław Roj 44,5 i 53 m (194,8).
- Wyniki kombinacji norweskiej:
- 1. S. Marusarz.
- 2. Mieczysław Wnuk 439,3.
- 3. Wawrytko.
- 6. Władysław Roj 404,8.
- Otwarty konkurs skoków:
- 1. S. Marusarz.
- 2. Marian Woyna-Orlewicz 59 i 62 m (202,1);
- 3. Jan Bochenek 58 i 62 m (201,5).
- 4. Władysław Roj 63 i 64 m (196,8).
- Bieg na 8 km juniorów: 2. Franciszek Tapek.
- Od 2 lutego. Mistrzostwa Polski w narciarstwie, Zakopane.
- 2 lutego. Bieg sztafetowy 4x10 km:
- 1.Strzelec.
- 2. Wisła I: Mieczysław Wnuk 58:30 (1. czas na zmianie), Marian Woyna-Orlewicz 59:57, Michał Górski 1:00:40 (4. czas na zmianie), i Tadeusz Wowkonowicz 55:46(4. czas na zmianie), = 3:54:53.
- 3. Sokół.
- 8. Wisła III: Jan Wilga 1:00:34, [Anatol Grandfeld]] 1:02:36, Władysław Roj 1:00:25 (3. czas na zmianie), i Jan Bobowski 58:49 = 4:02:24.
- Bieg na 18 km (liczony także do kombinacji):
- 1. S. Karpiel.
- 2. Mieczysław Wnuk 1:17:28.
- 3. Wawrytko.
- 30. Władysław Roj 1:27:16.
- 6 lutego. Konkurs skoków do kombinacji:
- 1. S. Marusarz.
- 2. Andrzej Marusarz.
- 3. Mieczysław Wnuk 48,5 i 49 m (202,7).
- 6. Władysław Roj 41 i 45 m (182,3).
- W kombinacji norweskiej:
- 1. Mieczysław Wnuk 412,7.
- 2. S. Marusarz.
- 3. A. Marusarz.
- 7. Władysław Roj 359,3.
- 6 lutego. Konkurs skoków, Wielka Krokiew – Zakopane.
- 1. Andrzej Marusarz.
- 2. Marian Zając.
- 3. Stanisław Czarniak.
- 8. Władysław Roj 54 i 56 m (191,4).
- 2 lutego. Bieg sztafetowy 4x10 km:
- Około 20 lutego. Puchar Czarnohory.
- Konkurs skoków otwarty wygrał Władysław Roj 34,5 i 37 m (148).
- 27 lutego. Otwarty konkurs skoków, Brzuchowice.
- Wyniki indywidualne:
- 1. Kula;
- 2. Władysław Roj 38 i 36 m (142,4);
- 3. Józef Łuszczek 39 i 36 m (139,4).
- W konkursie drużynowym wygrała Wisła (Władysław Roj,Józef Łuszczek i Jan Bobowski) przed SNPTT.
- Wyniki indywidualne:
- 9-18 kwietnia. Mistrzostwa Podhala w narciarstwie alpejskim
- 9 kwietnia. Bieg zjazdowy:
- 1. Jan Lipowski 2:03;
- 2. Jan Schindler 2:06;
- 3. Władysław Roj 2:16.
- 9 kwietnia. Bieg zjazdowy:
1939
- 8 stycznia. Mistrzostwa Polski w narciarstwie klasycznym, Zakopane.
- Sztafeta 4x10 km:
- 1. Strzelec.
- 2. Wisła: Władysław Roj 56:16, Mieczysław Wnuk 50:30, Marian Woyna-Orlewicz 50:14 i Tadeusz Wowkonowicz 52:57 = 3:29:57.
- 3. ŚKN Katowice.
- Sztafeta 4x10 km:
- Od 31 stycznia. Zawody o mistrzostwa Podhala.
- 31 stycznia. Bieg na 18 km (towarzyski):
- 1. Nowacki.
- 2. Matuszny.
- 3. Tadeusz Wowkonowicz 1:16:31.
- 10. Władysław Roj 1:24:51.
- 5 lutego. Konkurs skoków do kombinacji i wyniki kombinacji norweskiej:
- 1. S. Marusarz.
- 2. Mieczysław Wnuk 59 m (450).
- 3. A. Marusarz.
- 8. Władysław Roj 404.
- Otwarty konkurs skoków:
- 1. S. Marusarz.
- 2. J. Kula.
- 3. Mieczysław Wnuk 66 i 63 m (207).
- 7. Władysław Roj 60 i 55 m (192).
- 31 stycznia. Bieg na 18 km (towarzyski):
- Od 13 lutego W ramach zawodów FIS, Zakopane.
- 15 lutego. Bieg na 18 km:
- 1. (36) Matuszny.
- 2. (38) Nowacki.
- 3. (51) Zubek.
- 84. Władysław Roj 1:22:02.
- 15 lutego. Bieg na 18 km (wyniki do kombinacji):
- (25) Władysław Roj.
- 16 lutego. Konkurs skoków do kombinacji:
- 1. S. Marusarz.
- 2. (3). A. Marusarz.
- 3. (8) Mieczysław Wnuk 62 i 65 m (192,9).
- (10). Władysław Roj 55,5 i 59,5 m (191,2).
- W kombinacji norweskiej:
- 1. (4) A Marusarz.
- 2. (7) S. Marusarz.
- 3. (8) Mieczysław Wnuk 391,65.
- 5. (16) Władysław Roj 360,97.
- 19 lutego. Otwarty konkurs skoków, Wielka Krokiew – Zakopane.
- 1. (5) Stanisław Marusarz.
- 2. (11) Jan Kula.
- 3. (15) Andrzej Marusarz.
- (19). Władysław Roj 68 i 63 m (184,2).
- 15 lutego. Bieg na 18 km:
1946
- 26-27 stycznia. Zawody narciarskie. Zakopane.
- 27 stycznia. Konkurs skoków do kombinacji:
- 2. Władysław Roj 45 i 46 m (188,7).
- W kombinacji: 3. Władysław Roj
Galeria zdjęć
Wideo galeria
Film Konsultant
https://www.dailymotion.com/video/x8nkbyq
Requiescat in pace
Grób Władysława Gąsienicy Roja znajduje się na Nowym Cmentarzu w Zakopanem.
Źródła
Józef Janczy - “Poczet Ratowników TOPR”, Oficyna Wydawnicza "Wierchy", Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK, Kraków 2022.
Alfons Filar - "Opowieści tatrzańskich kurierów", Książka i Wiedza, Warszawa 1973.