Władysław Roj

Z Historia Wisły

Władysław Gąsienica Roj (ur. 18.06.1917 roku w Zakopanem, zm. 7.05.1991), cieśla, narciarz, kurier tatrzański, kurier łączności zagranicznej Komendy Głównej Armii Krajowej, przewodnik tatrzański, instruktor taternictwa, ratownik Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, Honorowy członek GOPR


Spis treści

Młodość i okres przedwojenny

W 1935 roku zdobył zawód cieśli w Szkole Przemysłu Drzewnego. Zawodnik sekcji narciarskiej Wisły w Zakopanem (reprezentujący klub do 1952 roku), startował w konkurencjach klasycznych i alpejskich. Reprezentant Polski podczas zawodów FIS w Zakopanem w 1939 roku.

Uczestnik Mistrzostw Polski w latach: 1936 roku (alpejskie), 1938 (klasyczne), 1939 (zarazem Mistrzostwa Świata FIS) - w kombinacji norweskiej zajął wśród Polaków 5. miejsce.

Wojenne losy

O wojennych losach Władysława Gąsienicy Roja donosi kilka publikacji.

Józef Janczy w "Poczcie ratowników TOPR" informuje iż w 1939 roku walczył on w kampanii wrześniowej, dostał się do niewoli niemieckiej, z której zbiegł. Luty 1940 roku to wyprawa przez Tatry z Zakopanego do Budapesztu. "W latach 1940-1942 jako kurier łączności KG AK "Zagroda" w Budapeszcie wielokrotnie przechodził trasę Zakopane - Budapeszt i z powrotem. W 1942 r. przeprowadzał ludzi przez granicę węgiersko-jugosłowiańską. W latach 1942-1943 ponownie był kurierem na trasie Budapeszt - Zakopane, po czym ukrywał się w Budapeszcie."

"Opowieści Kurierów Tatrzańskich" Alfonsa Filara obok wielu wzmianek na temat Władysława Gąsienicy Roja ze strony innych kurierów zawierają wspomnienia samego bohatera niniejszego wpisu. To z nich dowiadujemy się, że początkiem września 1939 roku dotarł do Nowego Sącza wraz ze swoim sąsiadem Janem Bobowskim (innym przedwojennym zawodnikiem Wisły - przyp. JakubZ), gdzie Władysław został przydzielony do zwiadu i skierowany na front, a Jan do plutonu w ramach pułku strzelców podhalańskich. Ponadto odnajdujemy informację o ucieczce Roja z obozu Lamsdorf (Łambinowice).

Poniżej słowa, w których Jan Bobowski przytacza okoliczności rozpoczęcia służby kurierskiej: "1 lutego 1940 r., tę datę pamiętam dokładnie, około godziny 4 po południu spotkaliśmy się w Kuźnicach przy trasie zjazdowej z Kasprowego Wierchu. Oprócz mnie i Staszka Kuli na spotkanie to stawiło się 9 młodych narciarzy z Zakopanego: Jan i Andrzej Marusarzowie, Mieczysław Joszt, Józef Szczepaniak, Anatol Granfeld, Czesław i Stanisław Wrześniakowie, Zenon Michalik i Władysław Roj-Gąsienica. Byliśmy ubrani w stroje narciarskie, każdy z nas miał narty i wyładowany po brzegi plecak. Zabraliśmy ze sobą najlepszy sprzęt, przygotowany wcześniej na zawody. Dla dwudziestokilkuletnich mężczyzn, wytrawnych narciarzy (większość z tej grupy była już mistrzami lub wicemistrzami Polski w narciarstwie), żołnierzy kampanii wrześniowej - niewola była czymś, z czym nie mogliśmy się pogodzić. Wyprawa ta dodała nam otuchy. Widzieliśmy już siebie w polskich mundurach, choć z dala od ojczyzny. Cieszyła nas świadomość, że będziemy znów potrzebni krajowi. Nie przeczę, że pociągała nas także tajemniczość całego przedsięwzięcia. (...) 5 lutego w godzinach popołudniowych szczęśliwie wszyscy dojechaliśmy do Budapesztu. Nasz kierownik Staszek Kula znał już dobrze Budapeszt i konspiracyjne stosunki Polaków. Zaprowadził nas najpierw do konsulatu polskiego przy ulicy Vaci. Z jakąż satysfakcją meldował o wykonaniu polecenia! (...). Weryfikacja trwała 3 dni. Z naszej grupy prócz Staszka Kuli, który był już zaprzysiężony, wytypowano do służby kurierskiej czterech: Władka Roja, Janka Marusarza, Cześka Wrześniaka i mnie. (...)Zamieszkaliśmy w hotelu "Astoria" przy ulicy Lajosa Kossutha. Pozostałych skierowano do obozów dla uchodźców Polaków, nazywających się po węgiersku: "Lengyel Menekult Tabor". Wkrótce stamtąd dostali się oni do armii generała Sikorskiego we Francji. My tymczasem osiągnęliśmy następny etap wtajemniczenia. W Wojskowej Bazie Wywiadowczo-Łącznikowej, zakonspirowanej pod kryptonimem "Romek", a mieszczącej się wówczas przy ulicy Donati 12, załatwiano ostateczne formalności związane z przystąpieniem do służby kurierskiej. Wysłuchaliśmy kilku wykładów, zapoznano nas z przyszłą pracą. Nadano też każdemu pseudonim i, przede wszystkim przyjęto od nas przysięgę na wierność ojczyźnie."'


Władysław Roj wyznał, że otrzymał pseudonim: "Gleba". Tak wspominał przygotowanie do pierwszej wyprawy "Wiedziałem, że nadszedł mój upragniony dzień. Otrzymałem dokumenty, z których wynikało, że nazywam się Kazimierz Szatyński, i polecono, bym nazajutrz razem z Jankiem Marusarzem i Jankiem Bobowskim udał się do Polski. Mieliśmy transportować pieniądze."

Okres powojenny

Do Zakopanego powrócił w maju 1945 roku, gdzie miał być szykanowany przez kilka lat przez służby bezpieczeństwa. Do 1952 roku w klubie Wisła Zakopane. 1954-1977 ratownik etatowy Grupy Tatrzańskiej GOPR, uczestnik trudnych wypraw ratunkowych, Starszy instruktor ratownictwa wysokogórskiego. 1962-1978 Członek Zarządu Grupy Tatrzańskiej GOPR. 1972-1977 Zastępca naczelnika Grupy Tatrzańskiej GOPR. Przewodnik Tatrzański III Klasy, Członek Klubu Wysokogórskiego Zakopane, instruktor taternictwa, instruktor narciarski.

Służba ratownicza

  • Przyrzeczenie - 1946 rok
  • Wyprawy: 295
  • Zwózki: 270

Filmowe przygody

  • 1972 - wystąpił w filmie "Akcja" reż. Jerzy Surdel.
  • 1975 - konsultant przy serialu "Trzecia granica" reż. Wojciech Solarz i Lech Lorentowicz
  • 1975 - główny bohater filmu "Konsultant" reż. Romuald Dobrzyński.


Medale i Odznaczenia

Odznaczenia

  • Krzyż Walecznych
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Srebrny Krzyż Zasługi
  • Krzyż Partyzancki
  • Medal Zwycięstwa i Wolności
  • Medal za Ofiarność i Odwagę
  • Złota Odznaka GOPR
  • Złota Odznaka za Zasługi dla Zakopanego
  • Odznaka za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia

Dorobek medalowy w zawodach rangi mistrzowskiej

W tabeli zamieszczamy medale zdobyte w mistrzostwach Polski oraz Pucharze PZN.

Data Medal / Puchar Ranga zawodów Dyscyplina Zawodnik Uwagi
1939.01.08 Srebro Mistrzostwa Polski Narciarstwo: sztafeta 4x10 km Władysław Roj, Mieczysław Wnuk, Marian Woyna-Orlewicz i Tadeusz Wowkonowicz

Pozostałe sukcesy sportowe

  • 1938: brązowy medalista Mistrzostw Podhala w zjeździe.
  • 1939: srebrny medalista Mistrzostw Polski w biegu sztafetowym 4x10 km.

Kronika sportowa

1934

  • Od 27 stycznia. Mistrzostwa Podhala w narciarstwie.
  • 24-25 lutego. Zawody narciarskie o puhar Szczawnicy.
  • Przed 28 lutego. Zawody narciarskie zorganizowane przez TS Wisła, Zakopane.
  • 11 marca. Konkurs skoków, Zakopane:
      • 1. Izydor Łuszczek 58, 60 i 60 m (330,1).
      • 2. Stanisław Marusarz.
      • 3. Fr. Mrowca.
      • 8. Władysław Roj 34, 38 i 37 m (238,3).

1935

  • 20 stycznia. Zawody narciarskie juniorów i młodzieży, Lipki.
  • 8-9 lutego. Święto zimy w Krynicy.
  • 9-10 marca. Zawody narciarskie o mistrzostwo Podhala.
    • 9 marca. Bieg juniorów na 8 km:
    • Wyniki w kombinacji:
    • Wśród juniorów 2. Władysław Roj 419,5.
    • Otwarty konkurs skoków:

1936

1937

  • Od 23 stycznia. Zawody narciarskie o mistrzostwo Podhala.
    • 24 stycznia. Konkurs skoków do kombinacji:
      • 1. S. Marusarz.
      • 2. A. Marusarz.
      • 3. Mieczysław Wnuk 44,5 i 45 m.
      • 9. Władysław Roj 43 i 44,5.
    • Otwarty konkurs skoków:

1938

  • Od 22 stycznia. Zawody narciarskie o mistrzostwo Podhala.
    • Bieg na 8 km juniorów: 2. Franciszek Tapek.
      • 23 stycznia. Konkurs skoków do kombinacji:
      • 1. S. Marusarz.
      • 2. Mieczysław Wnuk 51 i 55 m (209,8).
      • 5. Władysław Roj 44,5 i 53 m (194,8).
    • Wyniki kombinacji norweskiej:
      • 1. S. Marusarz.
      • 2. Mieczysław Wnuk 439,3.
      • 3. Wawrytko.
      • 6. Władysław Roj 404,8.
    • Otwarty konkurs skoków:
  • Od 2 lutego. Mistrzostwa Polski w narciarstwie, Zakopane.
    • 2 lutego. Bieg sztafetowy 4x10 km:
    • Bieg na 18 km (liczony także do kombinacji):
      • 1. S. Karpiel.
      • 2. Mieczysław Wnuk 1:17:28.
      • 3. Wawrytko.
      • 30. Władysław Roj 1:27:16.
    • 6 lutego. Konkurs skoków do kombinacji:
      • 1. S. Marusarz.
      • 2. Andrzej Marusarz.
      • 3. Mieczysław Wnuk 48,5 i 49 m (202,7).
      • 6. Władysław Roj 41 i 45 m (182,3).
    • W kombinacji norweskiej:
      • 1. Mieczysław Wnuk 412,7.
      • 2. S. Marusarz.
      • 3. A. Marusarz.
      • 7. Władysław Roj 359,3.
    • 6 lutego. Konkurs skoków, Wielka Krokiew – Zakopane.
      • 1. Andrzej Marusarz.
      • 2. Marian Zając.
      • 3. Stanisław Czarniak.
      • 8. Władysław Roj 54 i 56 m (191,4).
  • Około 20 lutego. Puchar Czarnohory.
    • Konkurs skoków otwarty wygrał Władysław Roj 34,5 i 37 m (148).
  • 27 lutego. Otwarty konkurs skoków, Brzuchowice.
  • 9-18 kwietnia. Mistrzostwa Podhala w narciarstwie alpejskim

1939

  • 8 stycznia. Mistrzostwa Polski w narciarstwie klasycznym, Zakopane.
  • Od 31 stycznia. Zawody o mistrzostwa Podhala.
    • 31 stycznia. Bieg na 18 km (towarzyski):
    • 5 lutego. Konkurs skoków do kombinacji i wyniki kombinacji norweskiej:
      • 1. S. Marusarz.
      • 2. Mieczysław Wnuk 59 m (450).
      • 3. A. Marusarz.
      • 8. Władysław Roj 404.
    • Otwarty konkurs skoków:
      • 1. S. Marusarz.
      • 2. J. Kula.
      • 3. Mieczysław Wnuk 66 i 63 m (207).
      • 7. Władysław Roj 60 i 55 m (192).
  • Od 13 lutego W ramach zawodów FIS, Zakopane.
    • 15 lutego. Bieg na 18 km:
      • 1. (36) Matuszny.
      • 2. (38) Nowacki.
      • 3. (51) Zubek.
      • 84. Władysław Roj 1:22:02.
    • 15 lutego. Bieg na 18 km (wyniki do kombinacji):
      • (25) Władysław Roj.
    • 16 lutego. Konkurs skoków do kombinacji:
      • 1. S. Marusarz.
      • 2. (3). A. Marusarz.
      • 3. (8) Mieczysław Wnuk 62 i 65 m (192,9).
      • (10). Władysław Roj 55,5 i 59,5 m (191,2).
    • W kombinacji norweskiej:
      • 1. (4) A Marusarz.
      • 2. (7) S. Marusarz.
      • 3. (8) Mieczysław Wnuk 391,65.
      • 5. (16) Władysław Roj 360,97.
    • 19 lutego. Otwarty konkurs skoków, Wielka Krokiew – Zakopane.
      • 1. (5) Stanisław Marusarz.
      • 2. (11) Jan Kula.
      • 3. (15) Andrzej Marusarz.
      • (19). Władysław Roj 68 i 63 m (184,2).

1946

  • 26-27 stycznia. Zawody narciarskie. Zakopane.
    • 27 stycznia. Konkurs skoków do kombinacji:
    • 2. Władysław Roj 45 i 46 m (188,7).
    • W kombinacji: 3. Władysław Roj

Galeria zdjęć

Wideo galeria

Film Konsultant

https://www.dailymotion.com/video/x8nkbyq

Requiescat in pace

Grób Władysława Gąsienicy Roja znajduje się na Nowym Cmentarzu w Zakopanem.

Źródła

Józef Janczy - “Poczet Ratowników TOPR”, Oficyna Wydawnicza "Wierchy", Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK, Kraków 2022.

Alfons Filar - "Opowieści tatrzańskich kurierów", Książka i Wiedza, Warszawa 1973.