Geneza koszykówki w świecie, w Europie i w Polsce
Z Historia Wisły
Piłka koszykowa zwana popularnie koszykówką, powstała w 1891 roku w Stanach Zjednoczonych. Znacznie wcześniej sportowcy rywalizowali między sobą starając się umieścić piłkę w obręczy Zawody te jak głosi historia, uprawiali starożytni Egipcjanie, Inkowie, Majowie i Aztekowie. W Europie znane były zabawy polegające na wrzucaniu piłki do żelaznych obręczy; niemiecki „KorfbalT, czy francuska gra o nazwie „Soule". W późniejszym czasie robotnicy zajmujący się transportem węgla, w wolnych chwilach próbowali trafić do zawieszonych węglowych koszy szmacianą piłką.
W 1891 roku Rada Pedagogiczna Springfield College w Stanie Massachusetts rozpisała konkurs na grę zapewniającą właściwy rozwój fizyczny i psychiczny. Zwycięzcą konkursu został James Naismith—instruktor wychowania fizycznego i wprowadził tę grę do programu uniwersyteckiego pod nazwą piłki koszykowej. Koszykówka stała się sportem nie tylko halowym i można ją uprawiać przez okrągły rok, bez względu na warunki atmosferyczne.
Pierwsze przepisy tej gry opublikowano 15 stycznia 1892 roku. W tym też czasie w Springfield College odbył się pierwszy oficjalny mecz koszykówki pomiędzy nauczycielami a uczniami. Początkowo piłkę wrzucano do kosza, który miał dno i trzeba było wyciągać ją za pomocą drabiny. Szybko pojawiły się ulepszenia sprzętowe. Wprowadzono metalowe obręcze i tablice. Liczba zawodników uzależniona była od rozmiarów sali, stopniowo zmniejszano ilość graczy do siedmiu w zespole, a od 1896 roku do pięciu i tak już do dziś pozostało. Za zdobyte punkty z gry nagradzano dwoma punktami a za celny rzut wolny jednym punktem.
Koszykówka zdobywała szybko popularność na wszystkich kontynentach i ulegała stopniowym modyfikacjom. Piłka koszykowa od 1921 roku przyjęła nazwę basketball. W1898 roku powstała w USA pierwsza zawodowa liga koszykówki, składająca się z 6 zespo-łów-NBL.
Podczas III Igrzysk Olimpijskich w Saint Louis w 1904 roku zaprezentowano koszykówkę na pokazowym turnieju. Od 1910 roku wprowadzono kolejne innowacje min. trzy dozwolone faule osobiste zawodników, a w niektórych salach zaczęły pojawiać się nawet szklane tablice.
W 1930 roku w Montevideo odbyły się Mistrzostwa Świata, które wygrali gospodarze - Urugwajczycy. W1935 roku Łotysze tryumfowali w I. Mistrzostwach Europy w Szwajcarii. W 1932 roku, powstała FIBA - Międzynarodowa Federacja Koszykówki Amatorskiej. Założona została w Genewie z inicjatywy 8 krajowych związków: Argentyny, Łotwy, Grecji, Czechosłowacji, Włoch, Portugalii i Rumunii. Pierwszym prezydentem został Szwajcar Leon Boufford.
Na igrzyskach olimpijskich koszykówka zadebiutowała w 1936 rófeu w Berlinie. Pierwszą piłkę w meczu Estonia - Francja podrzucił twórca tej dyscypliny sportu J. Naismith. Na terenach polskich piłka koszykowa pojawiła się na początku XX wieku. Instruktorka Towarzystwa Zabaw Ruchowych we Lwowie, Maria Germanowa, będąc na stażu w Angin poznała zasady piłki koszykowej i propagowała nową grę wśród polskich dziewcząt.
Już w1909 roku odbył się turniej kobiecej koszykówki. Można powiedzieć, że gra, w której jedna z reguł mówiła o tym, iż... „nie można dopuszczać do popychania, uderzenia, potrącenia, szturchania przeciwnika", szybciej przypadła do gustu naszym paniom. Po odzyskaniu niepodległości, w Polsce ukazały się publikacje propagujące piłkę koszykową. Basketball zainteresował także członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół". Udokumentowane wzmianki o uprawianiu koszykówki na ziemiach polskich w wojsku i w „Sokole" pochodzą z 1921 roku. Ten rok uważany jest także za datę powstania OZKosz w Poznaniu. Koszykarskie mecze rozgrywano także w krakowskim Parku Jordana. Koszykówkę rozpowszechniła też międzynarodowa organizacja — Chrześcijańskie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej (Y.M.C.A.). Organizacja ta w wielu polskich miastach szkoliła instruktorów tej dyscypliny sportu. W 1925 roku powstał Polski Związek Gier Sportowych, a w 1932 roku Polska przystąpiła do FIBA.
Systematyczny rozwój koszykówki w Polsce trwa już około wieku. O tym jak przebiegała rywalizacja w żeńskiej i męskiej koszykówce w naszym kraju w konfrontacji z wiślackimi zespołami traktować będą kolejne części niniejszej książki.
