Herb

Z Historia Wisły

Spis treści

1 Historia herbu
2 Symbolika elementów herbu
3 Wszystkie wiślackie herby
4 Galeria
5 Ciekawostki

Pomoc w opracowaniu grafik: Jakub Malicki / więcej: polskielogo.net

Historia herbu

W oczekiwaniu na wiślackiego heraldyka z prawdziwego zdarzenia przedstawiamy w ogólnym zarysie zasady, na jakich zdecydowaliśmy się zaopatrywać relacje sportowe w te, a nie inne herby Wisły.

Ogólną zasadą przyjętą dla przeszło 100-letniej historii TS Wisła jest używanie takiego herbu, pod jakim w danym momencie dziejowym sportowcy „Białej Gwiazdy” występowali. Stąd w okresie stalinowskim będzie to herb gwardyjski, a w ostatnich latach herb sportowej spółki akcyjnej (spółki akcyjnej).

Nie oznacza to, że we wszystkich etapach sportowej działalności Wisły możemy z całą pewnością stwierdzić, że dany herb był oficjalnym i zatwierdzonym prawnie godłem Towarzystwa Sportowego. Niestety, aż do lat siedemdziesiątych XX wieku nie precyzowano dokładnie jak wygląda herb Wisły. W kolejnych statutach stwierdzano jedynie, że „godłem Towarzystwa jest biała pięcioramienna gwiazda na czerwonym polu”. Nie precyzując kształtu tarczy herbowej. Odwołując się więc tylko do zapisów statutowych przez blisko siedemdziesiąt lat powinniśmy używać tylko herbu w tych dwu kolorach (biała gwiazda na czerwonym polu). Praktyka codziennego życia klubowego podważała jednak co i rusz tę zasadę... I my będziemy się stosować raczej do tej praktyki, niż nieprecyzyjnych zapisów statutowych.

Dlatego przy wyborze herbu używanego w określonym czasie posługiwać się będziemy w charakterze uściślającym kształt herbu i zawartą w nim symbolikę dokumentami wytworzonymi przez TS Wisła na przestrzeni ostatniego wieku (głównie zwracając uwagę na klubowe pieczęcie z wizerunkiem herbu); drukami ulotnymi wydawanymi przez Wisłę, na których widnieje klubowe godło (np. księgami jubileuszowymi i programami sportowymi); oraz wydawanymi przez klub oficjalnymi odznakami.

Jednak biorąc to wszystko pod uwagę natrafiamy co chwilę na problemy interpretacyjne. Stąd proszę nie traktować przedstawionych na stronie historiawisly.pl w relacjach sportowych herbów jako ostatecznych i do końca zweryfikowanych.

Sięgając w pierwsze lata funkcjonowania naszego klubu od razu napotykamy się z pytaniem, jaki herb używała Wisła do momentu zatwierdzenia jej pierwszego statutu w 1910 roku. Nie posiadamy żadnych źródeł, które sugerowały odpowiedź na to pytanie. Najprawdopodobniej w ogóle nie używano wówczas herbu. Stąd nasza propozycja herbu używanego do 1910 roku jest tylko odwołaniem się do emitowanych w latach późniejszych odznak klubowych, na których na czerwonej tarczy umieszczona jest niebieska gwiazda. Co ma swoje historyczne uzasadnienie w tym, że właśnie do tego roku piłkarze Wisły występowali w strojach z dwiema niebieskimi gwiazdami na piersiach. Nad gwiazdą umieściliśmy napis T.S. Wisła; pod gwiazdą datę założenia klubu: 1906. Równie dobrze jednak napis mógł brzmieć K.S. Wisła...

Od 1911 roku postanowiliśmy używać herbu w identycznym kształcie i z tym samym napisem, z tym, że niebieską gwiazdę zastępuje gwiazda biała. Zachowane pieczęcie klubowe z herbem Wisły (np. z 1919 roku) mają właśnie taki kształt i są opatrzone takim właśnie napisem. Do tego na strojach sportowców TS Wisła często widoczny jest właśnie taki herb (choć nie opatrzony napisem). Ten herb używamy na naszej stronie aż do jubileuszowego roku 1936. Wątpliwości może budzić kolor tego napisu: zdecydowaliśmy się użyć koloru złotego.

Jako wersję alternatywną (również obecną na dokumentach klubowych z okresu II RP) przedstawiamy herb z napisem pod gwiazdą: w Krakowie...

W 1936 roku w sposób publiczny i spektakularny przedstawiono nową wersję wiślackiego herbu. Widzimy go choćby na zdjęciach z uroczystości jubileuszowych TS Wisła. Zmienił się wówczas kształt tarczy herbowej. Co jednak ważniejsze: na czerwonym polu pojawiła niebieska wstęga, biegnąca w poprzek tarczy herbowej: skośnie z prawej do lewej strony w dół, na którym pośrodku znajduje się biała pięcioramienna gwiazda. W górnej części tarczy znajduje się napis T.S., zaś w dolnej jej części znajduje się napis WISŁA. Wątpliwości budzi pochylenie białej gwiazdy. Na niektórych publikacjach gwiazda jest umieszczona prosto. My postanowiliśmy się kierować pieczęciami klubowymi i odznakami, na których gwiazda ta jest nieco przekrzywiona. Co ciekawe takie pieczęcie używano aż do lat sześćdziesiątych. Dla jasności podajemy, że zmienioną wersję wiślackiego herbu z niebieskim pasem używano już wcześniej, przed 1936 rokiem. Rok jubileuszowy był tylko wyjątkową okazją, by go upowszechnić.

Wątpliwości budzi okres, w którym tego herbu używano. Na pewno do 1949 roku, czyli daty wejścia Wisły do Gwardii. Na tableau upamiętniającym zdobycie przez Wisłę mistrzostwa Polski w piłce nożnej w 1949 roku widnieje herb w podobnym kształcie z tym, że biała gwiazda jest usytuowana prosto, a napis T.S w górnej części herbu zastąpiono słowem GWARDIA (Patrz: pamiątkowe tableu). Ponieważ zgodnie z warunkami przystąpienia Wisły do Gwardii kolory i emblemat klubu miały być zachowane postanowiliśmy używać starego herbu Wisły aż do 1950 roku. Formalnie Wisłę przemianowano wówczas na Gwardię, łamiąc warunki, na jakich Towarzystwo znalazło się w ZS Gwardia. Co nas skłoniło do używania starego herbu Wisły do tego roku? Fakt, że piłkarze Wisły (Gwardii) występowali w tym sezonie nadal w koszulkach z białą gwiazdą na piersi.

Gwardyjski herb używamy od sezonu 1951 ponieważ wówczas pojawił się on na koszulkach piłkarzy Wisły. Używamy go do września 1955 roku, a więc chwili, kiedy to Gwardia powróciła do tradycyjnej nazwy: TS Wisła.

Od września 1955 roku z powrotem posługujemy się starym herbem Wisły.

Poważne wątpliwości budzi okres, w którym go używano po 1955 roku. Jak już wspomnieliśmy, na dokumentach klubowych pojawia się on jeszcze w latach sześćdziesiątych. Niemniej w drukach ulotnych (np. programach sportowych) i na klubowych odznakach pojawia się inny herb. Tarcza herbowa przyjmuje nieregularny kształt. Prawy jej bok zostaje ozdobiony wieńcem laurowym, u jego dołu na biały pasku widnieje data: 1906; Na samej górze tarczy, na białym pasku, umieszczono napis: T.S. WISŁA; środek tarczy podzielony jest w poprzek dwoma kolorami: czerwonym u góry i niebieskim u dołu; pośrodku umieszczona jest biała gwiazda; u dołu, na niebieskim tle widzimy też biegnący z dołu, po lewym boku, ku górze napis: Kraków.

Trudno jednoznacznie orzec kiedy ten herb się upowszechnił. Liczymy w tym względzie na pomoc historyków futbolowych i kibiców Wisły. Wiadomo, że po raz pierwszy użyto go w klubowej odznace wybitej z okazji zdobycia przez juniorów Wisły tytułu Mistrza Polski juniorów w 1958 roku. Z czasem zaczął się pojawiać w różnorakich wydawnictwach klubowych, stając się najbardziej rozpoznawalnym herbem Wisły aż do lat siedemdziesiątych. Dlatego postanowiliśmy go używać w relacjach sportowych od 1958 roku. Do kiedy jednak? to kolejne pytanie, na które trudno jednoznacznie odpowiedzieć. Bowiem na drukach ulotnych i odznakach pojawia się on w drugiej połowie lat siedemdziesiątych, a nawet później. Z tym, że w latach siedemdziesiątych skrót TS zastępuje GTS.

Zgodnie ze statutem GTS Wisła z 1972 roku od tego momentu godłem klubu powinna być: „biała pięcioramienna gwiazda na czerwono-niebieskim polu w kształcie tarczy z napisem G.T.S „Wisła” Kraków”. O kształcie tarczy herbowej, ani zestawie kolorów nie wiemy jednak zbyt wiele. Równie dobrze ten opis może się odnosić do herbu opisanego powyżej.

Przełom w heraldyce TS Wisła stanowi rok 1975 i kolejny statut, wydany w formie drukowanej, w którym nie tylko dokładnie opisano wygląd godła, ale także zamieszczono go w tym wydawnictwie w całej okazałości w pełnej kolorystyce. Stało się to po raz pierwszy. Dlatego uważamy to za moment przełomowy:

„Godło Towarzystwa stanowi czerwona tarcza przedzielona niebieskim pasem biegnącym skośnie z prawej do lewej strony w dół, na którym pośrodku znajduje się biała pięcioramienna gwiazda. W górnej części tarczy znajduje się liczba 1906, zaś w dolnej jej części napis GTS WISŁA”.

Dlatego od 1975 roku postanowiliśmy opatrywać relacje piłkarskie tym właśnie herbem. Jego żywot kończymy w 1990 roku, łącząc to z powrotem Wisły do tradycyjnej nazwy Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków.

Od 1991 roku pojawia się nowy herb Wisły, nawiązujący swym kształtem do tego sprzed 1936 roku. Z tym, że czerwoną tarczę przecina niebieski pas. I ten herb używamy w relacjach do momentu przejęcia finansowania piłkarzy przez Bogusława Cupiała.

Ostatnie herby: TS Wisła Sportowej Spółki Akcyjnej, potem Spółki Akcyjnej kończą prezentację wiślackich herbów na przestrzeni ostatniego stulecia.

			Wersja okolicznościowa na jubileusz 2021
Wersja okolicznościowa na jubileusz 2021

Symbolika elementów herbu

Herb TS
	Legenda: Nazwa - Towarzystwo Sportowe Wisła. Na herbie w skrócie TS, Wstęga - Na symbolizować najdłuższą, polską rzekę, bądź też pierwotny kolor koszulek klubowych, Herbowa tarcza - W czerwonym kolorze, Gwiazda - Symbol Wisły. Zobacz więcej, 1906 - Rok założenia klubu. Najprawdopodobniej był to maj,

Herb SSA i SA (od 1998 roku)
	Legenda: Nazwa - Wisła Kraków SSA, a później SA. Nazwa ta towarzyszy Wiśle od 1997 roku. Wstęga - Na symbolizować najdłuższą, polską rzekę, bądź też pierwotny kolor koszulek klubowych, Herbowa tarcza - W czerwonym kolorze, Gwiazda - Symbol Wisły. Zobacz więcej, 1906 - Rok założenia klubu. Najprawdopodobniej był to maj, Korona - Atrybut władzy królewskiej. Symbol władzy, Okrąg oraz piłka - po wyodrębnieniu sekcji piłki nożnej z Towarzystwa Sportowego zmodyfikowano nieco pierwotny herb,

Wszystkie wiślackie herby

Herby obowiązujące:


Logo TS 1998-?	Logo SA 2007-? (piłka nożna)	Wisła Can-Pack (koszykówka)	Wisła Krakbet (futsal)

Herby historyczne


1907-1910	1911(?)-1936	1936-1950, 1955-1967(?)¹	Gwardia 1950-1955	TS Wisła

GTS Wisła	GTS Wisła 1975?-1990?	TS Wisła 1992-1997	Logo SSA 1998-2007

Herby okolicznościowe


1970-1990	Lata 60'	100-lecie (logo)	100-lecie (herb)

Niejasne


po II WŚ (46'-49' ?)	?	?²

Uwagi:
1. Na niektórych archiwalnych fotografiach widnieje logo z gwiazdą umieszczoną prosto, jak na pozostałych wiślackich herbach. Na innych natomiast gwiazda jest przekręcona (u nas z przekręconą gwiazdą).
2. W programach meczowych (począwszy od końca lat 70) jest umieszczone takie logo. Oficjalnym logotypem GTS Wisła było wówczas to które umieściliśmy w "herbach historycznych".

Galeria

Wpinka Wisły z lat 1907-10

Projekty okolicznościowego herbu Wisły z 1946 roku

Stempel do odznak z 1946 roku

Historyczne herby Wisły wykonane ze sklejki, wycinane ręcznie przy pomocy elektrycznej piły włosowej. Autor - Mariusz Piejko.	Historyczne herby Wisły wykonane ze sklejki, wycinane ręcznie przy pomocy elektrycznej piły włosowej. Autor - Mariusz Piejko.	Historyczne herby Wisły wykonane ze sklejki, wycinane ręcznie przy pomocy elektrycznej piły włosowej. Autor - Mariusz Piejko.	Historyczne herby Wisły wykonane ze sklejki, wycinane ręcznie przy pomocy elektrycznej piły włosowej. Autor - Mariusz Piejko.
Historyczne herby Wisły wykonane ze sklejki, wycinane ręcznie przy pomocy elektrycznej piły włosowej. Autor - Mariusz Piejko.	Historyczne herby Wisły wykonane ze sklejki, wycinane ręcznie przy pomocy elektrycznej piły włosowej. Autor - Mariusz Piejko.	Historyczne herby Wisły wykonane ze sklejki, wycinane ręcznie przy pomocy elektrycznej piły włosowej. Autor - Mariusz Piejko.