Józef Szkolnikowski
Z Historia Wisły
| |||
| | |||
| kraj |  Polska
| ||
| urodzony | 13.03 1889, majątek Kuna na Podolu | ||
| zmarł | 9.01.1958, Katowice | ||
| miejsce pochówku | Katowice | ||
| pozycja | bramkarz | ||
| | |||
|---|---|---|---|
| Sezon | Drużyna | Mecze | Gole |
| 1906-1907 | Wisła Kraków | ||
| W rubryce Mecze/Gole najpierw podana jest statystyka z meczów ligowych, a w nawiasie ze wszystkich meczów oficjalnych. | |||
Józef Szkolnikowski - biografia
Józef Leon Szkolnikowski urodził się 13 marca 1889 w majątku Kuna na Podolu. Zmarł 9 stycznia 1958 w Katowicach, gdzie jest pochowany na miejscowym cmentarzu przy ul. Sienkiewicza.
W czasie, gdy uczęszczał do krakowskiej II Cesarsko-Królewskiej Wyższej Szkoły Realnej przy ulicy Michałowskiego w Krakowie, jesienią 1906 roku z inicjatywy profesora Tadeusza Łopuszańskiego założył drużynę piłkarską, w której grał jako bramkarz, pełniąc jednocześnie funkcję kapitana. Ze względu na niego ekipę przebojowych młodzieńców nazwano „Drużyną Szkolnikowskiego”, choć znani byli też jako „Niebiescy”, od koloru koszulek, w których występowali. Pomysłem Józefa Szkolnikowskiego była nazwa "Wisła" - kapitan uznał, że nazwa pochodząca „od królowej polskich rzek” jest najbardziej stosowna. Te wydarzenia doprowadziły do powstania klubu Wisła Kraków. Więcej i polemiczne z tymi stwierdzeniami przeczytaj tutaj.
Po zakończeniu I wojny światowej, gdy reaktywowano działalność Towarzystwa Sportowego Wisła, to Józef Szkolnikowski został pierwszym prezesem TS w niepodległej Polsce, pełniąc tę funkcję w latach 1919-1921. Cieszący się szacunkiem w społeczności sportowej, pełnił jednocześnie funkcję prezesa Krakowskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej. Był też w grupie członków – założycieli Polskiego Związku Piłki Nożnej. Podczas obrad pierwszego, historycznego zgromadzenia PZPN, zorganizowanego tuż przez Bożym Narodzeniem 1919 roku w Warszawie, powierzono mu funkcję wiceprezesa. Pogodzenie tych wszystkich funkcji było możliwe, ponieważ na pierwszą siedzibę PZPN wybrano Kraków (ten stan rzeczy utrzymał się do stycznia 1928).
W maju 1921 Józef Szkolnikowski wraz z pięcioma innymi działaczami doprowadził do powstania "Przeglądu Sportowego", dziennika, który dwa miesiące później stał się oficjalnym organem PZPN.
Jako kierownik Wydziału Gier PZPN odpowiadał za przygotowania - powstającej w bólach - reprezentacji Polski do pierwszego historycznego meczu z Węgrami 18 grudnia 1921. (Przypomnijmy, że wybór „Bratanków” na pierwszego rywala Polski wynikał z … braku wyboru. Węgrzy po prostu się nad nami ulitowali, ponieważ FIFA formalnie nie zezwalała wówczas drużynom narodowym grać towarzysko z drużynami z federacji niezrzeszonych w jej ramach. PZPN przystąpił do FIFA dopiero dwa lata później, w 1923.)
Mimo kilku sprzecznych ze sobą opinii, to Józefa Szkolnikowskiego uważa się za pierwszego selekcjonera polskiej kadry narodowej w jej pierwszym oficjalnym spotkaniu. Pełnił tę funkcję tylko raz - na czas wspomnianego meczu z Węgrami w Budapeszcie, dokąd zresztą z drużyną wcale nie pojechał (zastąpił go członek Wydziału Gier profesor Jan Weyssenhoff, były piłkarz a potem aktywny działacz Wisły). „Biało – Czerwonych” poprowadził wówczas - wyznaczony przez Józefa Szkolnikowskiego - trener Cracovii, Węgier Imre Pozsonyi. (Pamiętajmy, że w tamtych czasach selekcjoner i trener były dwiema różnymi funkcjami). Mecz zakończył się porażką Polaków.
Zdjęcie ze zbiorów rodzinnych Wojciecha Szkolnikowskiego.
Warto dodać, że Józef Szkolnikowski - jako selekcjoner – nie powołał na mecz z Węgrami żadnego zawodnika Wisły Kraków. „Na przykładzie tym widać, że obiektywizm cechuje ludzi związanych z Białą Gwiazdą od zarania jej dziejów” – komentuje Dariusz Zastawny („Sto lat w blasku „Białej Gwiazdy”). Do rewanżu, również przegranego, doszło 14 maja 1922 na Stadionie Cracovii w Krakowie – był to pierwszy oficjalny mecz reprezentacji Polski rozegrany przed własną publicznością.
Piłka nożna nie była jedyną miłością Józefa Szkolnikowskiego. Dał się poznać jako pasjonat lekkiej atletyki. Udzielał się jako sędzia w zawodach lekkoatletycznych, m.in. został sędzią głównym mistrzostw Polski zorganizowanych w Warszawie w 1927 roku. Wszystko wskazuje na to, że był też sędzią podczas Igrzysk Olimpijskich w Amsterdamie. Sędziowaniem zajmował się również po zakończeniu II wojny światowej (wówczas stanowiło to jego jedyny związek ze światem sportu).
Józef Szkolnikowski był zawodowym oficerem Wojska Polskiego. W 1920 roku walczył z bolszewikami, jako saper dowodził wysadzeniem mostu pod Kijowem. Za udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920 został odznaczony Krzyżem Walecznych (ustanowionym w 1920 r. odznaczeniem, będącym nagrodą za czyny męstwa i odwagi wykazane w boju.) W 1922 został awansowany do stopnia majora, i od tej pory poświęcił się służbie wojskowej. Na początku został oddelegowany do garnizonu Grudziądz (64 Grudziądzki Pułk Piechoty) i do Warszawy (departament inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych). W 1923 roku wrócił do Krakowa, gdzie odbywał służbę w - powstałym dwa lata wcześniej - 5 Pułku Saperów. W 1923 roku przewodził komisji gospodarczej TS Wisła, a w 1924 powierzono mu obowiązki wiceprezesa.
Podczas przewrotu majowego w 1926 roku pozostał wierny (jako człowiek honoru) przysiędze złożonej prezydentowi Stanisławowi Wojciechowskiemu i nie przeszedł na stronę Piłsudskiego.
Przed wybuchem II wojny światowej pracował w Warszawie, gdzie wraz z rodziną (żoną Zofią, synem Stanisławem i córką Janiną) mieszkał w służbowym mieszkaniu na Żoliborzu (ul. Marii Kazimiery).
W sierpniu 1939 otrzymał przydział mobilizacyjny i jako major - saper miał dowodzić fortyfikacją Kołomyi, gdzie jeszcze pamiętnego 17 września 1939 roku obradował rząd RP. Stamtąd, po klęsce wrześniowej, przez Rumunię trafił do armii generała Władysława Andersa i szczęśliwie przeszedł z nią cały szlak bojowy. We Francji podczas ataku niemieckiego na pociąg transportowy został ranny w piętę i mimo operacji utykał z laską do końca życia (z czasem piętę załatano skórą pobraną z pośladka).
Po wojnie pozostał przez trzy lata na emigracji, na Wyspach Brytyjskich. W Szkocji, w Glasgow, szkolił polskich żołnierzy. Najprawdopodobniej w 1947 roku rozkazem gen. Józefa Hallera dostał zadanie kierowania powrotem oddziałów polskich stacjonujących w Szkocji do kraju.
Sam wiedziony tęsknotą za rodziną (żonie nie pozwolono opuścić kraju) i kuszony obłudnymi obiecankami komunistycznych władz, również wrócił do Polski. Jednakże, jako żołnierz polskich sił zbrojnych na Zachodzie, padł ofiarą stalinowskich prześladowań, także dlatego, że nie zgodził się na wstąpienie do Ludowego Wojska Polskiego.
Długo nie mógł znaleźć pracy, mimo że władał kilkoma językami. Podupadł na zdrowiu. Ostatecznie dostał posadę recepcjonisty w jakimś Urzędzie Górniczym przy ul. Kościuszki. Zamieszkał w Katowicach u siostry swojej żony - nauczycielki, w oficynie przy ul. Kościuszki 27. W tym dwupokojowym mieszkaniu w 1950 r. mieszkali: Józef Szkolnikowski z żoną, siostra żony (właścicielka lokalu), syn Józefa - Stanisław z synami oraz córka Józefa - Janina, z dwójką swoich dzieci - razem dziewięć osób. W 1952 mieszkanie opuścił wraz z dziećmi syn Stanisław, który jako wdowiec (żona zmarła na tyfus w 1949 roku) ożenił się ponownie i przeprowadził do Chrzanowa wraz z sześcioletnim Wojciechem i trzyletnim Janem.
W oficynie przy ulicy Kościuszki Józef Szkolnikowski zmarł 9 stycznia 1958 roku. Gdy doznał ataku serca, wezwano karetkę. Ta przybyła po zbyt długim czasie, by zmordowane serce przetrzymało…
Żona Józefa Szkolnikowskiego, Zofia ze szlacheckiego rodu Znamirowskich, przeżyła swego męża o blisko 40 lat.
wislakrakow.com
dorotja
Udokumentowane funkcje we władzach TS Wisła po I wojnie światowej
- 1919 - prezes;
- 1920 - prezes;
- 1921 - prezes;
- 1922 - kierownik sekcji piłki nożnej;
- 1923 - przewodniczący Komisji Gospodarczej;
- 1924 - I wiceprezes.
Dokumenty, ordery i odznaczenia Józefa Szkolnikowskiego
Dzięki trosce i determinacji wnuka Józefa Szkolnikowskiego, pana Wojciecha Szkolnikowskiego, zachowały się bezcenne pamiątki po wielkim wiślaku, żołnierzu i patriocie. Życzliwości pana Wojciecha Szkolnikowskiego zawdzięczamy, że zdjęcia dokumentów, odznaczeń i innych pamiątek możemy zaprezentować w naszej encyklopedii.
Dokumenty, ordery i odznaczenia Józefa Szkolnikowskiego
Dziękujemy panu Wojciechowi Szkolnikowskiemu za przesłanie zdjęć.
Zobacz też
Józef Leon Szkolnikowski: ur. 13.03 1889 w majątku Kuna na Podolu, zm. 9.01.1958 w Katowicach; Zawodowy wojskowy, major WP 1922; legionista; walczył w wojnie polsko-bolszewickiej i za udział w niej odznaczony krzyżem Walecznych; Założyciel, kapitan i bramkarz Wisły (wg wielu źródeł to on był pomysłodawcą nazwy klubu); Prezes TS Wisła 1919-21; Wiceprezes Wydziału Piłki Nożnej PKIOL od 30.11.1919 r., przygotowującego polskich piłkarzy do Igrzysk Olimpijskich w Antwerpii;. Prezes KOZPN od 30.01.1921 do 27.11 „kiedy otrzymał służbowe przeniesienie do Grudziądza”; jako wiceprezes PZPN i szef Wydziału Gier pełnił obowiązki „pierwszego w dziejach polskiego futbolu selekcjonera zespołu biało-czerwonych przed premierowym meczem z Węgrami”; Po powrocie do Krakowa działacz Wisły (w 1924 jej wiceprezes) i krakowskiego „Sokoła”; Współzałożyciel Przeglądu Sportowego”; Pasjonat lekkiej atletyki i sędzia w tej dyscyplinie sportu; Walczył w Kampanii Wrześniowej; Żołnierz Armii gen. Andersa, z którą przeszedł cały szlak bojowy. W 1948 r. wrócił do Polski. Szykanowany przez władze komunistyczne. Wg Gowarzewskiego: po wojnie, po powrocie z oflagu, osiadł w Katowicach.
1921 - Kpt. Szkolnikowski, znany w szerokich kołach sportowych, przewodniczący Zarządu K.Z.O.P.N. i prezes Wisły, został odznaczony "Krzyżem Walecznych".
W 1907 uczeń klasy V B C.K. II Szkoły Realnej w Krakowie.
Źródła
"85 lat MZPN w Krakowie 1919-2004", Katowice 2005; inf. własne
A. Gowarzewski, Wisła Kraków, kolekcja klubów, t. 3., 1996
wyborcza.pl
Serdecznie dziękujemy wnukowi majora Józefa Szkolnikowskiego, panu Wojciechowi Szkolnikowskiemu, za przekazanie cennych informacji na temat losów wybitnego Wiślaka i patrioty.
Galeria
 |
 1923 |
 Jako delegat Polskiego Związku Lekkoatletycznego na MP w 1939 |
Doniesienia prasowe
 1920. W Wydziale piłki nożnej PZPN. |
 1920. Wybrany zastępcą prezesa KOZPN. |
 1920. Na posiedzeniu PKIOL. |
 1921. Odznaczony Krzeżem Walecznych. |
 1922. Informacja o ślubie |
 1924. Odejście z PZPN |
 1924. Odejście z PZPN |
 1930. Wybrany prezesem WOZLA. |
 |
 1988. Ponad granicami kordonów. Artykuł. R. Wasztyla. |
2014.03.13 Majorze Szkolnikowski - dziękujemy za Wisłę!
13 marca, w dzień 125. rocznicy urodzin Józefa Szkolnikowskiego, przedstawiciele Wiślackich Patriotów udali się z wizytą do Katowic, gdzie znajduje się miejsce wiecznego spoczynku współzałożyciela krakowskiej Wisły.
Na cmentarzu złożyliśmy wieniec od Kibiców Wisły ufundowany przez Stowarzyszenie Kibiców Wisły Kraków oraz zapaliliśmy znicze. Przy grobie pierwszego kapitana Naszego Klubu mieliśmy zaszczyt i przyjemność spotkać i poznać się z Jego wnukiem – Wojciechem oraz praprawnukiem Jurkiem, którzy przyjechali z Warszawy, aby upamiętnić swojego przodka, oraz z Radomirem - także potomkiem Józefa Szkolnikowskiego z Katowic. Najmłodszy potomek protoplasty Naszego Klubu, obdarowany vlepkami z wizerunkiem swego prapradziadka, już po chwili załapał wiślackiego bakcyla i z pewnością za jakiś czas spotkamy Go (na hali czy na stadionie) dopingującego Białą Gwiazdę. Z okazji przypadającej rocznicy, warto wrócić myślą do 1906 roku i lat nieco późniejszych, aby poznać bliżej historię współzałożyciela, bramkarza i pierwszego kapitana Wisły Kraków, a także, a być może przede wszystkim - Wielkiego Polskiego Patrioty.
Józef Leon Szkolnikowski (ur. 13 marca 1889 w majątku Kuna, Podole, zm. 9 stycznia 1958 w Katowicach), jako uczeń II Szkoły Realnej w Krakowie wraz ze swoimi Kolegami i z inicjatywy prof. Tadeusza Łopuszańskiego, stał się współzałożycielem szkolnej drużyny piłkarskiej – Wisły. Był Jej bramkarzem i pierwszym kapitanem, a wedle jednej z wersji historii powstania nazwy, był Jej pomysłodawcą "Od Królowej Polskich rzek".
W latach 1919-1921 był pierwszym prezesem TS Wisła. Był jednak wówczas przede wszystkim zawodowym oficerem Wojska Polskiego, więc walczył o Niepodległość Ojczyzny. W 1920 roku walczył z bolszewikami, jako saper dowodził wysadzeniem mostu pod Kijowem. Za udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920 został odznaczony Krzyżem Walecznych (ustanowionym w 1920 r. odznaczeniem, będącym nagrodą za czyny męstwa i odwagi wykazane w boju.)
W 1922 został awansowany do stopnia majora, i od tej pory poświęcił się służbie wojskowej. Na początku został oddelegowany do garnizonu Grudziądz (64 Grudziądzki Pułk Piechoty) i do Warszawy (departament inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych). W 1923 roku wrócił do Krakowa, gdzie odbywał służbę w - powstałym dwa lata wcześniej - 5 Pułku Saperów. W 1923 roku przewodził komisji gospodarczej TS Wisła, a w 1924 powierzono mu obowiązki wiceprezesa.
W sierpniu 1939 otrzymał przydział mobilizacyjny i jako major-saper miał dowodzić fortyfikacją Kołomyi, gdzie jeszcze pamiętnego 17 września 1939 roku obradował Rząd RP. Stamtąd, po klęsce wrześniowej, przez Rumunię trafił do tworzących się na emigracji Polskich Sił Zbrojnych. We Francji podczas ataku niemieckiego na pociąg transportowy został ranny w piętę i mimo operacji utykał z laską do końca życia (z czasem piętę załatano skórą pobraną z pośladka). Po przebyciu II Korpusu do Palestyny trafił do armii generała Władysława Andersa i szczęśliwie przeszedł z nią cały szlak bojowy
Po wojnie pozostał przez trzy lata na emigracji, na Wyspach Brytyjskich. W Szkocji, w Glasgow, szkolił polskich żołnierzy. Najprawdopodobniej w 1947 roku rozkazem gen. Józefa Hallera dostał zadanie kierowania powrotem oddziałów polskich stacjonujących w Szkocji do kraju.
Sam wiedziony tęsknotą za rodziną (żonie nie pozwolono opuścić kraju) i kuszony obłudnymi obiecankami komunistycznych władz, również wrócił do Polski. Jednakże, jako żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, padł ofiarą stalinowskich prześladowań, także dlatego, że nie zgodził się na wstąpienie do Ludowego Wojska Polskiego.
Cześć i Chwała Bohaterom!
Źródło:http://skwk.pl/
Przechodniu, powiedz Wiśle, tu leżym, jej syny
Zdjęcie ze zbiorów rodzinnych Wojciecha Szkolnikowskiego.
Zdjęcie ze zbiorów rodzinnych Wojciecha Szkolnikowskiego.
