Mieczysław Balcer

Z Historia Wisły

Wersja z dnia 20:00, 8 gru 2009

"13 września 1931. We Lwowie trwały rozpoczęte dzień wcześniej lekkoatletyczne Mistrzostwa Polski. Jednym z faworytów dziesięcioboju był ... lewoskrzydłowy Wisły, Mieczysław Balcer. Losy złotego medalu miała rozstrzygnąć ostatnia konkurencja, bieg na 1500 metrów. By wygrać, Balcer musiał wyprzedzić rywali o kilkaset metrów. Dokonał tego nadludzkim wysiłkiem ducha i ciała. Nikt nie wierzył, że wyczerpany dwoma dniami zawodów zdoła dołączyć do Wisły, która tego samego dnia (trzy godziny później) grała we Lwowie z Czarnymi. Balcer jednak zmienił strój na piłkarski i ... wytrzymał cały mecz, a w 90. minucie spotkania zdobył bramkę dającą zwycięstwo Białej Gwieździe!

Ta niezwykła historia, jedna z piękniejszych w dziejach sportu, daje wyobrażenie o tym, jakim człowiekiem był i co dla klubu z Reymonta znaczył legendarny "Bazyli", który nawet po przeprowadzce do Poznania nie zmienił barw klubowych i wytrwale dojeżdżał pociągami na mecze Wisły!"

Mieczysław Adam Antoni Balcer

Informacje o zawodniku
kraj	Polska
pseudonim	"Bazyli"
urodzony	12.06.1906, Kraków
zmarł	13.03.1995, Poznań
miejsce pochówku	Poznań
wzost/waga	178 cm / 72 kg
pozycja	napastnik, lewoskrzydłowy
reprezentacja	10A+2; 8+1 goli
sukcesy	MP 1927 MP 1928 PP 1926 MP (1931) w dziesięcioboju
przebieg kariery	Cracovia (1916) Wisła (1917-1935) Warta Poznań (1945)
Kariera klubowa
Sezon	Drużyna	Mecze	Gole
1923	Wisła Kraków	0 (19)	0 (1)
1924	Wisła Kraków	0 (7)	0 (2)
1925	Wisła Kraków	0 (19)	0 (3)
1926	Wisła Kraków	0 (8)	0 (7)
1927	Wisła Kraków	22	13
1928	Wisła Kraków	25	15
1929	Wisła Kraków	22	11
1930	Wisła Kraków	15	3
1931	Wisła Kraków	20	10
1932	Wisła Kraków	16	4
1933	Wisła Kraków	4	1
1934	Wisła Kraków	8	6
1935	Wisła Kraków	1	0
Suma		133 (186)	63 (76)
W rubryce Mecze/Gole najpierw podana jest statystyka z meczów ligowych, a w nawiasie ze wszystkich meczów oficjalnych.

Wiślackie biografie

Mieczysław Adam Antoni "Bazyli" Balcer urodził się 12 czerwca 1906 roku w Krakowie. Był jednym z siedmiorga dzieci znanego wytwórcy wędlin. Początkowo rodzina zamieszkiwała w rejonie Placu Szczepańskiego, potem przeniosła się do kamienicy przy ulicy Czystej. Nowy adres lepiej służył rozwojowi dzieci, które mogły wybiegać się w okolicznym Parku Jordana, mając przy tym blisko na Błonia, przy których rozkwitało młode krakowskie piłkarstwo w barwach Wisły i Cracovii.

Przez Cracovię do Wisły

Mały Mieczysław, którego w zamiłowaniu do sportu wspierał ojciec, spędzał na Błoniach każdą wolną chwilę. Spontanicznie powstające drużyny dzieciaków uganiały się za szmacianką dniami i ... nocami, pod warunkiem, że te ostatnie były bezchmurne i w świetle księżyca dało się zobaczyć "piłkę" oraz odróżnić rywala od "swojego".

Po pewnym czasie Balcer i jego koledzy powołali do życia ekipę zwaną "Białymi", zebrali się na odwagę i poszli zapisać się do sławnej Cracovii. Chłopców przyjęto do klubu, lecz nie poświęcano im czasu i uwagi na tyle, by czuli się jakoś mocniej związani z "Pasami", tym bardziej, że przydzielono im piłkarskie buty tak duże, że nie byli w stanie w nich grać. Balcer wprawdzie z powodzeniem trenował w Cracovii inne dyscypliny, ale jak każdy nastolatek marzył przede wszystkim o piłce. Dlatego wraz z kolegami, nieco rozczarowanymi Cracovią, trafił do Wisły. Jak się później okazało - reprezentował jej barwy przez osiemnaście lat, w tym dwanaście lat w pierwszej drużynie!

Sezony - statystyki

Rok - liczba meczów/liczba meczów w sezonie - liczba strzelonych bramek 1923 - 11/11 - 1 1925 - 8/9 - 2 1926 - 3/3 - 1 1927 - 22/26 - 12 1928 - 25/28 - 15 1929 - 22/24 - 8 1930 - 15/22 - 3 1931 - 20/22 - 9 1932 - 16/22 - 4 1933 - 4/20 - 1 1934 - 8/22 - 7 1935 - 1/20 - 0

Nastoletnie debiuty

12 sierpnia 1923 roku, jako siedemnastolatek Balcer zadebiutował w pierwszej drużynie, w wyjazdowym, przegranym 4:2 meczu z Wartą. Od tamtego dnia nie oddał miejsca w wyjściowej jedenastce aż do 1935 roku, gdy pożegnał się z Wisłą. Swoją pierwszą bramkę dla Białej Gwiazdy zdobył niespełna miesiąc później, 9 września 1923 roku również w meczu z Wartą (1:1), tym razem rozgrywanym w Krakowie.

Niespełna rok później, dokładnie 10 czerwca 1924 roku, Balcer, w wieku 17 lat i 364 dni zadebiutował w Reprezentacji Polski (Polska - USA 2:3). Wystąpił w 10 meczach Biało - Czerwonych, strzelając 8 bramek.

Są tacy, którzy podejrzewają, że bilans Balcera w kadrze byłby okazalszy, gdyby nie fakt, że selekcjonerem został Józef Kałuża, który nie przepadał za zawodnikiem Wisły. W przeszłości, gdy jeszcze obaj grali w kadrze, "starli się" w szatni: Balcer zarzucił Kałuży powolność i słabą formę. "Czy pan sobie wyobraża, że tu jest Cracovia!?" - wykrzyczał mu wówczas.

Młody bóg

Nie było kibica czy dziennikarza, który by się Balcerem nie zachwycał; rywala, który nie wyrażałby się o nim z szacunkiem. Młody człowiek o ciele Appolina, lekkości Hermesa i sile Hefajstosa budził na boisku respekt i strach; długimi i szybkimi rajdami z piłką przyklejoną do stopy wprowadzał w ekstazę trybuny, jego precyzyjne podania, na głowę lub czubek buta Henryka Reymana czy innych napastników, wywoływały burze oklasków zaś mocne strzały z dystansu - w pełnym biegu! - wprawiały w zawstydzenie obrońców i bramkarzy rywali. Mawiano, że młodzi czy też mniej doświadczeni piłkarze z drużyny przeciwnej ... po prostu ustępowali mu z drogi, onieśmieleni i charyzmą, i umiejętnościami lewoskrzydłowego Wisły.

Dodać należy, że wspaniale zbudowany sportowiec był obiektem westchnień pań na trybunach, a "wiślackiemu" malarzowi, słynnemu Vlastimilowi Hofmanowi, to on najczęściej pozował do obrazów, w których artysta pragnął ukazać doskonałość, harmonię i piękno ludzkiego ciała. Przykładem jest widoczny obok "Dyskobol".

Król asyst

Koledzy z drużyny cenili Balcera nie tylko za ambicję i szybkość, ale głównie za zespołową grę i precyzję podań. Balcer "nie żałował innymi goli", stając się głównym asystentem w drużynie. W pomeczowych relacjach prasowych z lat dwudziestych znaleźć można niezliczone fragmenty stanowiące dowód zespołowej gry Balcera. Oto kilka z nich: "Reyman wypuszcza skrzydłem Balcera, ten centruje, Popiel muska tylko piłkę, która ląduje w siatce", "Z centry dolnej Balcera zdobywa Czulak 4-tą bramkę", "Reyman z centry Balcera uzyskuje prowadzenie", "Czulak dobija rzut wolny Balcera". Gdyby w czasach Balcera prowadzono punktację kanadyjską, wiślacki król asyst i zdobywca wielu goli spełniałby warunki, by triumfować w tej klasyfikacji.

Balcer czynił różnicę

Mieczysław Szymkowiak, redaktor "Piłki Nożnej", wspomina mecz Polonii Warszawa z Wisłą przy Konwiktorskiej z 17 listopada 1929 roku. Gospodarze, którym autor kibicował, przeciwstawili Wiśle wielką determinację i serce do gry. Dlatego, mimo atutów krakowian, Polonia miała szansę na zwycięstwo. "Złudzenia dość szybko zostały rozwiane za sprawą jednego tylko piłkarza. Lewoskrzydłowy gości, wysoki, atletycznie zbudowany mężczyzna, był po prostu nie do powstrzymania. Z piłka u nogi pędził jak huragan. Przeciwników mijał, jakby to byli przedszkolacy. (...) A grał bez cienia egoizmu. Gdy ściągnął na siebie jeszcze jednego warszawianina, następowało dokładne podanie do środka, a tam już Henryk Reyman demonstrował swoje wysokie umiejętności strzeleckie. Byłem zafascynowany tym pięknem gry. Jak się nazywa ten gracz? - zapytał mnie kolega. - Mieczysław Balcer - odparłem zdławionym głosem. Moja drużyna przegrała 3:4".

W tym meczu Mieczysław Balcer zdobył trzy bramki i zaliczył asystę przy bramce Reymana. Według jednego z warszawskich dziennikarzy "fenomenalna szybkość Balcera poparta wagą 80 kg czynią z niego taran nie do powstrzymania. Nic tylko trafiać piłką do siatki, ale nie za mocno, bo to kosztuje". [A.Gowarzewski, Fuji]

Wisła i studia w Poznaniu

W 1924 roku Balcer podjął studia w Krakowie na UJ (biologia), jednak nie dawały mu one satysfakcji. W 1926 roku przeniósł się więc do Poznania, gdzie powstały pierwsze akademickie kierunki sportowe. Można było spodziewać się, że Balcer opuści Wisłę, zwłaszcza, że natychmiast po przeprowadzce otrzymał ofertę z Warty.

„Czułem się wiślakiem, postanowiłem nie porzucać kolegów. Do zakończenia kariery w 1934 roku goniłem ich po całym kraju. Opuściłem bodaj dwa mecze, raz przez pomyłkę wsiadłem do innego pociągu” - opowiadał na łamach Tempa. Taki układ był możliwy w przedwojennej piłce, gdy drużyny radziły sobie bez trenerów, treningi nie odbywały się codziennie, a starsi piłkarze zwolnieni byli z obowiązku uczestniczenia w rozgrzewce czy pomeczowym bieganiu. Zgrany z drużyną Balcer dojeżdżał bezpośrednio na mecze, prosto z pociągu biegł na stadion i ... grał! Po meczu przeważnie najbliższym pociągiem wracał do Poznania. Nie było to łatwe, ale dawało mu poczucie spełnienia.

Pan trener, pan profesor

W 1929 roku Balcer ukończył studium wychowania fizycznego na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie cztery lata później uzyskał wymarzony tytuł magistra.

Po rozstaniu z Wisłą w 1935 roku i tym samym zawieszeniu piłkarskich butów na kołku poświęcił się głównie pracy pedagogicznej, potem akademickiej i związkowej, chociaż ze sportu oczywiście nie zrezygnował (trenował hokej w AZS Poznań i koszykówkę w "Czarnej 13" Poznań).

Po zakończeniu II wojny światowej Balcer został trenerem - Legii Poznań, RKS San Poznań czy Warty, z którą zdobył tytuł wicemistrza Polski w 1946 roku. W barwach Warty po raz ostatni jako piłkarz pojawił się na boisku - był to jeden mecz w 1945 roku, miał wówczas niemal 40 lat. W latach 1951-52 trenował poznańskiego Lecha. Jako jeden z nielicznych Balcer mógł się przy tym pochwalić najwyższymi w Polsce uprawnieniami trenerskimi - miało je wówczas tylko pięciu szkoleniowców.

Balcer był jednym z pasjonatów, którym Poznań zawdzięcza rozwój miejscowej Akademii Wychowania Fizycznego, gdzie Balcer pracował jako wykładowca i kierownik katedry gier zespołowych w latach 1950-1971. Spod jego ręki wyszło 37 trenerów i 150 instruktorów piłki nożnej. Miał duże zasługi w szkoleniu kadr w piłce nożnej, pracował też przy przeprowadzaniu unifikacji systemu szkolenia dzieci i młodzieży, nie unikał zajęć w szkołach. Był Honorowym Członkiem PZPN, udzielał się w Radzie Trenerów. Nie Kiedy mógł pojawiał się również na spotkaniach Rady Seniorów Wisły.

Balcer Cup i wdzięczność Poznania

Z inicjatywy wielkiego sportowca, Profesora Mieczysława Balcera, od 1972 roku w Poznaniu organizuje się Turniej Halowej Piłki Nożnej, który obecnie nosi jego imię, podobnie jak hala, w której jest rozgrywany. Początkowo nosił nazwę: Halowy Turniej Piłki Nożnej Uczelni Wyższych Miasta Poznania, z czasem zmienił nieco formułę.

"Zadaniem turnieju była przede wszystkim popularyzacja sportu, a konkretnie piłki nożnej, w środowisku akademickim. Turniej był rozgrywany corocznie. Po śmierci zasłużonego sportowca i pedagoga, podczas ceremonii otwarcia jubileuszowego XXV turnieju w 1995 roku, hali przy ulicy Chwiałkowskiego, na której rozgrywane były te halowe zawody, nadano imię Mieczysława Balcera. W ciągu ponad trzydziestu lat w turniejach halowych brało udział wielu znakomitych zawodników, trenerów, studentów poznańskich uczelni. Uczestniczyli w nich piłkarze takich klubów, jak Warta Poznań, Lech Poznań, Olimpia Poznań, Amica Wronki, Dyskobolia Grodzisk Wielkopolski, Zawisza Bydgoszcz, Śląsk Wrocław, Zagłębie Lubin czy futsalowego wicemistrza Polski Akademia Słowa Poznań." [wielkopolskisport.pl]

W raporcie Jana Pituły z grudnia 2008 roku czytamy "Turniej jak co roku przebiegał w sympatycznej atmosferze, a oprócz sportowych zmagań był także okazją do spotkania dla wielu dawnych znajomych z uczelnianych korytarzy i piłkarskich boisk. Wiele meczów, szczególnie fazy finałowej, obfitowało w piękne gole a także zagrania, których nie powstydziliby się nawet najwięksi wirtuozi futbolu. Inicjatywa zapoczątkowana przez Pana Profesora Mieczysława Balcera w 1972 r. cieszy się do dziś niesłabnącą popularnością, a uczestnictwo w rozgrywkach jest najlepszym sposobem oddania czci zmarłemu w 1995 r., wybitnemu sportowcowi, trenerowi i pedagogowi."

Do dziś imię Balcera wymawia się w Poznaniu z czcią i szacunkiem, choć we wspomnieniach jego wychowanków nie brakuje też anegdot i zabawnych historyjek, jak ta, gdy zdenerwowany nieporadnością studentów Balcer, już jako siwiejący profesor, skoczył o tyczce w lakierkach i garniturze.

Fenomen swoich czasów

Wszechstronnie utalentowany, silny, zdrowy, z entuzjazmem uprawiał wiele dyscyplin, nie bez sukcesów. Andrzej Gowarzewski w "Encyklopedii Piłkarskiej Fuji" pyta: "Mistrz lekkoatletycznego dziesięcioboju i futbolowy artysta (...). Skąd brał energię, aby dzielić talent w tych samych dniach na dwie dyscypliny, a bywało, że jeszcze pomagał kolegom w innych sportach - siatkówce, koszykówce, piłce ręcznej, a nawet meczach waterpolo? Skąd brał czas, aby pracować jako reprezentacyjny sportowiec w swoim zawodzie - nauczyciela gimnazjalnego a potem akademickiego? Jak radził sobie na boisku, gdy z partnerami w wiślackiej drużynie spotykał się tylko na meczach, przemierzając kraj wzdłuż i wszerz, bo mieszkał już w Kościanie a później w Poznaniu? Jak zachował świeżość myśli i życzliwość wobec ludzi do późnej starości, uwielbiany przez młodzież, choć reprezentował zupełnie inną, tak niemodną epokę? Można stawiać jeszcze dziesiątki pytań, biorących się z podziwu i zdziwienia nad klasą sportowca, jakich niewielu w historii biało-czerwonych...."

Mieczysław Balcer zmarł 12 marca 1995 roku w Poznaniu i tam też został z honorami pochowany.

Tekst powstał na podstawie "Encyklopedii Piłkarskiej Fuji" A.Gowarzewskiego, "Stu lat w blasku Białej Gwiazdy" Dariusza Zastawnego, "Tempa", "Przeglądu Sportowego" oraz serwisów: wielkopolskisport.pl, awf.poznan.pl, balcercup.pl

wislakrakow.com TWSD
(dorotja)

Reprezentacja

Mieczysław Balcer przed meczem z Turcją. 1924.06.29.

Jako pierwszy i jeden z nielicznych reprezentantów Polski debiutował w niej poniżej 18 roku życia, mając dokładnie 17 lat i 364 dni, w meczu przeciwko Stanom Zjednoczonym (2:3) 10 czerwca 1924 roku w Warszawie. Łącznie z orłem na piersi wystąpił (10A+2) razy strzelając (8+1) bramek.

Mecze w Reprezentacji Polski

Poniższa lista zawiera tylko oficjalne spotkania pierwszej Reprezentacji Polski. Balcer wystąpił w dziesięciu takich meczach i zdobył osiem bramek. Debiutował w Kadrze tuż przed swoimi osiemnastymi urodzinami.

• 1924-06-10 Polska – USA 2–3, mecz towarzyski
  
• 1924-06-29 Polska – Turcja 2–0, bramka, mecz towarzyski
  
• 1926-09-12 Polska – Turcja 6–1, bramka, mecz towarzyski
  
• 1926-10-03 Szwecja – Polska 3–1, mecz towarzyski
  
• 1926-10-10 Norwegia – Polska 3–4, dwie bramki, mecz towarzyski
  
• 1928-06-10 Polska – USA 3–3, mecz towarzyski
  
• 1930-10-26 Polska – Łotwa 6–0, bramka, mecz towarzyski
  
• 1931-07-05 Łotwa – Polska 0–5, mecz towarzyski
  
• 1931-10-25 Polska – Jugosławia 6–3, trzy bramki, mecz towarzyski
  
• 1934-10-14 Polska – Rumunia 3–3 (zmieniony w trakcie gry), mecz towarzyski
  

Pogrubiono występy Balcera jako Wiślaka.

Legenda polskiego sportu

Oprócz piłki nożnej, Mieczysław Balcer uprawiał wiele innych sportów, w tym z największym sukcesem lekkoatletykę, zdobywając w 1931 roku Mistrzostwo Polski w dziesięcioboju. Wspaniałe warunki fizyczne, dynamika i szybkość, sprawność, nienaganna technika, kondycja i silny strzał w pełnym biegu czyniły z niego genialnego sportowca.

Grał w koszykówkę ("Czarna 13" Poznań) oraz hokej na lodzie w AZSie Poznań.

Po zakończeniu kariery sportowej trenował w latach 1945-46 zespół Warty Poznań, doprowadzając ją do tytułu wicemistrzowskiego w 1946 roku. Później przejął obowiązki trenerskie nad Lechem Poznań (1951-52).
Późniejszy wykładowca na poznańskim AWFie.
Rok 1987 przyniósł mu honorowe członkowstwo PZPNu.

Zobacz też

"Jedenastobój" Mieczysława Balcera