Nazwa klubu

Z Historia Wisły

Wersja z dnia 10:50, 23 paź 2010

Klub nasz swą nazwę wziął od królowej polskich rzek. Co do tego nie ma żadnych wątpliwości. Klub „Wisłą”, a piłkarzy wiślakami nazywano już od 1906 roku. To również jest wiadome. Wydawałoby się, że wszystko jest pewne i oczywiste w tym temacie. Nic bardziej mylnego. Nadal pozostaje wiele kwestii, czy też ciekawostek, które dla szerszej widowni, pozostają niezgłębioną tajemnicą. Postaramy się zobrazować je w tym temacie.

Wybranie nazwy (zarys historyczny)

Wisła Kraków została założona z inicjatywy prof. Tadeusza Łopuszańskiego, na wiosnę 1906 roku. Jak dowiadujemy się ze wspomnień jednego z założycieli klubu, Romana Wilczyńskiego, nowo założona drużyna już podczas tego pierwszego, założycielskiego spotkania zyskała swą nazwę. Wilczyński pisał: ”(…) Godziliśmy się na wszystko, że klub będzie nazywał się Wisła, i znowu oklaski i okrzyki: "Polacy i Wisła to Polska"”

Zobacz więcej w osobnym artykule: Wspomnienia Romana Wilczyńskiego.

Nie wiadomo, kto był pomysłodawcą, zapożyczenia nazwy od, dzielącej miasto na pół, rzeki. Pewne źródło podają, że osobą, która zaproponowała taką, a nie inną nazwę, był Józef Szkolnikowski. Nazwa miała pochodzić od najdłuższej polskiej rzeki, a symbolizować ją miała wstęga przecinająca piłkę. Był to symbol, który znalazł się na koszulkach, i stał się pierwszym klubowym emblematem. Będąc przy koszulkach, wspomnieć należy, że miały kolor błękitu. Prawdopodobnie (choć nie na pewno) kolor ten również miał nawiązywać do rzeki. Klub Wisła, stanął po raz pierwszy do walki o laur zwycięstwa w turnieju jesiennym. Zawody rozgrywane na jesieni 1906 roku, były pierwszym większym turniejem piłkarskim w Krakowie. Nie oznacza to wcale, że był to debiut chłopców mieniących się jako klub Wisła. Wcześniej już, kiedy przychodzili na błonia pokopać piłkę, byli rozpoznawani przez urzędujących tam innych pasjonatów footbaall’u. „Wiślacy już przyszli”, dało się słyszeć, w tym momencie na błoniach.

Wisła była dla większości po prostu Wisłą. Innego zdania był Józef Lustgarten, który tak oto pisze w swoich wspomnieniach, dotyczących turnieju z 1906 r.: "Ostatnią jedenastką odzianą przez dra Konczyńskiego była drużyna uczniów II Szkoły Realnej, którą od nazwiska jej kapitana nazywano drużyną Szkolnikowskiego.” Józef Szkolnikowski w istocie był kapitanem Wisły w jej pierwszych latach istnienia. Dla mniej zainteresowanych lub mniej zorientowanych mieszkańców Karkowa z przełomu wieków, Wisła mogła być „drużyną Szkolnikowskiego”. Wątpliwe jednak, by człowiek obeznany w realiach piłki na Błoniach - jakim niewątpliwie był Lustgarten - mógł się pomylić w nazewnictwie. Z „drużyną Szkolinkowskiego” kategorycznie nie zgadza się, wspomniany już Roman Wilczyński: "Zebrane o Wiśle wiadomości przez dr. J. Lustgartena odchylają się nieco od prawdziwych, bo przede wszystkim nie dr Konczyński odziewał Wisłę, bo koszulki daliśmy do uszycia matce jednego z naszych kolegów i każdy kupował sobie ją na własność. Barw naszych koszulek nie wybierał Szkolnikowski, a wybrał je dla nas założyciel prof. Tadeusz Łopuszański na zebraniu organizacyjnem, emblemat na lewej piersi też był przez profesora polecony, a myśmy go jednogłośnie przyjęli, nie było to kółko, a z czarnego koła wyciery przez środek pasek poziomy symbolizujący błękitną Wisłę przyczym tak górna jak i dolna część tej czarnej materii tworzyła piłkę. Klub Wisła nie był żadną drużyną Szkolnikowskiego, a był dla wszystkich Wisłą, jak my dla Wisły byliśmy Wiślakami". Przypomnijmy raz jeszcze, że Wilczyński:

• uczestniczył w spotkaniu założycielskim Wisły,
• był jej piłkarzem od początku istnienia,
• grywał na błoniach przeciwko innym dzikim drużynom jeszcze przed turniejem,
• prawdopodobnie brał udział w turnieju jesiennym.

Był więc człowiekiem, który orientował się lepiej od innych tym co się w klubie działo.

Błędne jest też twierdzenie, że jedną z nazw klubu w pierwszym okresie jego istnienia było słowo "Niebiescy". Sugestię taką powtarza kilku historyków futbolu (między innymi Janusz Kukulski), bieże się ona jednak tylko i wyłącznie z przypuszczeń, że kolor koszulek mógł być stosowany jako określenie klubu. Tymczasem nie znajduje to żadnych potwierdzeń w materiałach źródłowych. Po pierwsze stoi w sprzeczności z cytowaną wyżej relacją Romana Wilczyńskiego. Po drugie Nowa Reforma z 20.10.1906 opisując przebieg Turnieju Jesiennego wymienia osobno Wisłę i bliżej nieznany klub "Niebiescy": "Młodziutkie kluby Żółtych, Niebieskich, Białych i Niebiesko-różowych nie widnieją już na liście walczących. [...] Wśród walki na pierwszy plan wysuwają się Czerwoni, klub św. Anny, klub św. Jacka i klub <Wisła>". Widać więc wyrażnie, że nazwa Niebiescy nie była związana z Wisłą, tylko z inną drużyną.

Cytowana notatka z Nowej Reformy to też źródło prasowe, w którym po raz pierwszy pada nazwa Wisła. To właśnie wtedy, 20 października 1906 r., Wisła dzięki słowu pisanemu dała się poznać szerszej społeczności jako klub sportowy. Później Wisły już kibicom przedstawiać nie trzeba było. Gwoli ścisłości dodajmy, że "Czerwonymi" nazywano, w 1906 roku, drużynę Jenknera, która w roku następnym połączyła się z Wisłą.

Chronologiczna zmiana nazw

• maj 1906 - 7 lutego 1910: Klub Sportowy Wisła – nazwa uchwalona na spotkaniu założycielskim.
• 7 lutego 1910 – 1914: Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków – nazwa znajdująca się w statucie, zatwierdzonym przez C.K. Namiestnictwo we Lwowie.
• 1914-1918: Wisła zawiesza działalność na czas I wojny światowej.
• 1918: Sparta Kraków – po reaktywacji klubu, po I wojnie światowej, zawodnicy obawiali się kompromitacji klubowej marki. Występowali więc pod nazwą „Sparta” w kliku meczach. Mecze te okazały się udane, więc powrócono do nazwy Wisła.
• 1918 - 6 lutego 1949: Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków
• 6 lutego 1949 – 1950: Gwardia-Wisła Kraków – podwójna nazwa klubu, uchwalona na Walnym Zgromadzeniu TS Wisła w kinie Scala.

Wykreślenie przymiotnika "Gwardyjskie"

• 1950 – wrzesień 1955: Gwardia Kraków – w rok po Walnym Zgromadzeniu, na którym związała się Wisła z Gwardią, złamano jej postanowienie. Klub oficjalnie miał nazywać się Gwardia.
• wrzesień 1955 - 1967: Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków - dzięki zarządzeniu przewodniczącego GKKF, Włodzimierza Reczka, kluby mogły wrócić do historycznych nazw. Skorzystała z tego i Wisła.
• 1967 – 11.09.1990: GTS Wisła Kraków - Całkowicie nie udało się odciąć od „sponsora”. Przed historyczną nazwę „Towarzystwo Sportowe Wisła” wciśnięto jeszcze przedrostek „Gwardyjskie”.
• 11.09.1990 - obecnie: Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków
• 1998 - obecnie: Wisła Kraków SSA i Wisła Kraków SA – po wyodrębnieniu sekcji piłkarskiej z Towarzystwa, zmianie uległa także nazwa. Sekcja stała się spółką, co wymusiło dodanie odpowiedniego skrótu tejże spółki.

Uwagi:

• Wisła kilkukrotnie występowała pod szyldem reprezentacji Krakowa tudzież reprezentacji Gwardii.

Przydomki

• Czerwoni – przydomek używany głównie w pierwszym półwieczu istnienia klubu. Chętnie korzystały z niego gazety, pisząc relacje z meczów, albo inne artykuły. Przydomek wziął się od czerwonych koszulek, w jakich Wiślacy występują od 1907 roku.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Stroje sportowe (piłka nożna).

Zobacz więcej w osobnym artykule: Barwy.

• Biała Gwiazda – przydomek wziął się od jednego z symboli Wisły – białej, pięcioramiennej gwiazdy.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Biała Gwiazda.

• Wawelskie Smoki – określenie przylgnęło do koszykarzy 29 listopada 1958 roku. Jej pomysłodawcą byli redaktorzy „Przeglądu Sportowego”, którzy swój artykuł zatytułowali: „Czy Wisła połknie nową ofiarę? Gdy grają Wawelskie Smoki sale są za małe”.

Kwestie obcojęzyczne

Mimo, że rzeka Wisła w języku angielskim to Vistula, to na klub Wisłę, za granicami polski zwykło się mówić po prostu Wisla. Jest to zrozumiałe że nie używa się polskich znaków diakrytycznych. Przy okazji meczów w innych krajach, np. w relacjach TV widnieje Wisla Krakow, rzadziej także Wisla Cracovia.