Nazwa klubu

Z Historia Wisły

---

Klub nasz swą nazwę wziął od królowej polskich rzek. Co do tego nie ma żadnych wątpliwości. Klub „Wisłą”, a piłkarzy wiślakami nazywano już od 1906 roku. To również jest wiadome. Wydawałoby się, że wszystko jest pewne i oczywiste w tym temacie. Nic bardziej mylnego. Nadal pozostaje wiele kwestii czy też ciekawostek, które dla szerszej widowni pozostają niezgłębioną tajemnicą. Postaramy się zobrazować je w tym temacie.

Spis treści 1 Wybranie nazwy (zarys historyczny) 2 Chronologiczna zmiana nazw 3 Przydomki 4 Kwestie obcojęzyczne

Wybranie nazwy (zarys historyczny)

Wisła Kraków została założona z inicjatywy prof. Tadeusza Łopuszańskiego na wiosnę 1906 roku. Jak dowiadujemy się ze wspomnień jednego z założycieli klubu, Romana Wilczyńskiego, nowo założona drużyna już podczas tego pierwszego, założycielskiego spotkania zyskała swą nazwę. Wilczyński pisał: ”(…) Godziliśmy się na wszystko, że klub będzie nazywał się Wisła, i znowu oklaski i okrzyki: "Polacy i Wisła to Polska"”

Zobacz więcej w osobnym artykule: Wspomnienia Romana Wilczyńskiego.

Nie wiadomo, kto był pomysłodawcą zapożyczenia nazwy od przepływającej przez Kraków rzeki. Pewne źródło podają, że osobą, która zaproponowała taką a nie inną nazwę, był Józef Szkolnikowski. Możliwe jednak, że z propozycją wystąpił sam Łopuszański. Uzasadnieniem nazwy klubu był fakt, że Wisła przepływając przez każdy z trzech zaborów łączyła wszystkich Polaków, niezależnie od granic zaborczych. Tadeusz Łopuszański wśród swoich licznych pasji sportowych miał też wioślarstwo, startując w rozlicznych regatach osobiście mógł się przekonać o roli Królowej Polskich Rzek w dosłownym i symbolicznym łączeniu Polaków. Ta właśnie poszlaka sugeruje, że inicjator powołania klubu zaproponował też nazwę wynikającą ze swojego życiowego doświadczenia, pewności w tym względzie jednak mieć nie można.

Nazwa miała pochodzić od najdłuższej polskiej rzeki, a symbolizować ją miała wstęga przecinająca piłkę. Był to symbol, który znalazł się na koszulkach, i stał się pierwszym klubowym emblematem. Będąc przy koszulkach, wspomnieć należy, że miały kolor błękitu. Prawdopodobnie (choć nie na pewno) kolor ten również miał nawiązywać do rzeki. Klub Wisła, stanął po raz pierwszy do walki o laur zwycięstwa w turnieju jesiennym. Zawody rozgrywane na jesieni 1906 roku, były pierwszym większym turniejem piłkarskim w Krakowie. Nie oznacza to wcale, że był to debiut chłopców mieniących się jako klub Wisła. Wcześniej już, kiedy przychodzili na błonia pokopać piłkę, byli rozpoznawani przez urzędujących tam innych pasjonatów footbaall’u. „Wiślacy już przyszli”, dało się słyszeć, w tym momencie na Błoniach.

Wisła była dla większości po prostu Wisłą. Innego zdania był Józef Lustgarten, który tak oto pisze w swoich wspomnieniach, dotyczących turnieju z 1906 r.: "Ostatnią jedenastką odzianą przez dra Konczyńskiego była drużyna uczniów II Szkoły Realnej, którą od nazwiska jej kapitana nazywano drużyną Szkolnikowskiego.” Józef Szkolnikowski w istocie był kapitanem Wisły w jej pierwszych latach istnienia. Dla mniej zainteresowanych lub mniej zorientowanych mieszkańców Krakowa z przełomu wieków, Wisła mogła być „drużyną Szkolnikowskiego”. Wątpliwe jednak, by człowiek obeznany w realiach piłki na Błoniach - jakim niewątpliwie był Lustgarten - mógł się pomylić w nazewnictwie. Z „drużyną Szkolinkowskiego” kategorycznie nie zgadza się, wspomniany już Roman Wilczyński: "Zebrane o Wiśle wiadomości przez dr. J. Lustgartena odchylają się nieco od prawdziwych, bo przede wszystkim nie dr Konczyński odziewał Wisłę, bo koszulki daliśmy do uszycia matce jednego z naszych kolegów i każdy kupował sobie ją na własność. Barw naszych koszulek nie wybierał Szkolnikowski, a wybrał je dla nas założyciel prof. Tadeusz Łopuszański na zebraniu organizacyjnem, emblemat na lewej piersi też był przez profesora polecony, a myśmy go jednogłośnie przyjęli, nie było to kółko, a z czarnego koła wyciery przez środek pasek poziomy symbolizujący błękitną Wisłę przyczym tak górna jak i dolna część tej czarnej materii tworzyła piłkę. Klub Wisła nie był żadną drużyną Szkolnikowskiego, a był dla wszystkich Wisłą, jak my dla Wisły byliśmy Wiślakami". Przypomnijmy raz jeszcze, że Wilczyński:

• uczestniczył w spotkaniu założycielskim Wisły,
• był jej piłkarzem od początku istnienia,
• grywał na Błoniach przeciwko innym dzikim drużynom jeszcze przed turniejem,
• prawdopodobnie brał udział w turnieju jesiennym.

Był więc człowiekiem, który orientował się lepiej od innych w tym co się w klubie działo.

Błędne jest też twierdzenie, że jedną z nazw klubu w pierwszym okresie jego istnienia było słowo "Niebiescy". Sugestię taką powtarza kilku historyków futbolu (między innymi Janusz Kukulski), bierze się ona jednak tylko i wyłącznie z przypuszczeń, że kolor koszulek mógł być stosowany jako określenie klubu. Tymczasem nie znajduje to żadnych potwierdzeń w materiałach źródłowych. Po pierwsze stoi w sprzeczności z cytowaną wyżej relacją Romana Wilczyńskiego. Po drugie Nowa Reforma z 20.10.1906 opisując przebieg Turnieju Jesiennego wymienia osobno Wisłę i bliżej nieznany klub "Niebiescy": "Młodziutkie kluby Żółtych, Niebieskich, Białych i Niebiesko-różowych nie widnieją już na liście walczących. [...] Wśród walki na pierwszy plan wysuwają się Czerwoni, klub św. Anny, klub św. Jacka i klub <Wisła>". Widać więc wyraźnie, że nazwa Niebiescy nie była związana z Wisłą, tylko z inną drużyną.

Cytowana notatka z Nowej Reformy to też źródło prasowe, w którym po raz pierwszy pada nazwa Wisła. To właśnie wtedy, 20 października 1906 r., Wisła dzięki słowu pisanemu dała się poznać szerszej społeczności jako klub sportowy. Później Wisły już kibicom przedstawiać nie trzeba było.

Dodajmy, że w 1906 roku powstała także drużyna nazywana "Czerwonymi" tudzież "Klubem Jenknera". W 1907 roku zespół ten połączył się z Wisłą, przy czym - dla podkreślenia równoprawnej roli obu łączących się drużyn - zachowano barwy jednej i nazwę drugiej ekipy. Takich przetasowań kadrowo-organizacyjnych było w pierwszych latach krakowskiego futbolu dużo, szczególnie że w tym czasie kluby funkcjonowały nieformalnie - nie były jeszcze zarejestrowane, połączenia i cesje nie wymagały więc formalnej decyzji. Również w 1907 roku Wisła prawdopodobnie wchłonęła klub nazywany Różowymi - o zespole tym brak innych wiadomości (ponad to, że tam swoją karierę rozpoczynał znakomity Antoni Poznański).

Bardzo ważnym dniem w historii Wisły był 7 lutego 1910 roku. Wtedy klub został oficjalnie zarejestrowany i uzyskał osobowość prawną. Od tego momentu słowo "Wisła" stało się nie tylko zwyczajowym określeniem drużyny, ale też nazwą formalnie zapisaną w oficjalnych dokumentach i uznawaną przez obowiązujące wówczas prawo. Statut klubu określał nazwę stowarzyszenia jako Towarzystwo Sportowe Wisła w Krakowie. Od tego momentu pojawia się zatem określenie "TS Wisła". Spotykane niekiedy - na przykład na starych odznakach - sformułowanie "Klub Sportowy Wisła" / "KS Wisła" odnosi się do okresu sprzed rejestracji stowarzyszenia w 1910 roku.

Pismo CK Namiestnictwa zatwierdzające statut Wisły, 7 lutego 1910

Nazwa ustalona w pierwszym statucie klubu przetrwała do czasów obecnych. Nie znaczy to jednak, że na przestrzeni lat nie podlegała drobnym modyfikacjom ani nawet poważnym zmianom. Przede wszystkim należy tutaj wskazać okres tuż po reaktywacji klubu w 1918 roku, po zawieszeniu działalności z powodu I Wojny Światowej. Piłkarze powracający do Krakowa nie byli pewni swojej formy sportowej i nie chcąc kompromitować marki Wisła w kilku pierwszych meczach wystąpili jako Sparta Kraków. Uzyskane wyniki były na tyle przyzwoite, że szybko powrócono do pierwotnej nazwy.

W okresie II RP klub funkcjonował zatem pod swoją właściwą nazwą, choć jako ciekawostkę można wskazać, że w latach 1921-36 nazwa zapisana w statucie brzmiała Towarzystwo Sportowe Wisła w Krakowie. To istotne rozróżnienie, gdyż klub posiadał swoje filie w różnych miastach i wsiach południowej Polski, funkcjonujące z pewnym zakresem samodzielności (Wisła Zakopane, Wisła Nowy Targ, Wisła Zabierzów i wiele innych).

CDN

Chronologiczna zmiana nazw

• maj 1906 - 7 lutego 1910: Klub Sportowy Wisła – nazwa uchwalona na spotkaniu założycielskim.
  • 1906-1907: działają Czerwoni Kraków znani także jako Klub Jenknera. Jesienią 1907 roku ma miejsce fuzja Czerwonych i Wisły, przy zachowaniu barw pierwszej i nazwy drugiej drużyny.
• 7 lutego 1910 – 1914: Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków – nazwa znajdująca się w statucie, zatwierdzonym przez C.K. Namiestnictwo we Lwowie.
• 1914-1918: Wisła zawiesza działalność na czas I wojny światowej.
• 1918: Sparta Kraków – po reaktywacji klubu, po I wojnie światowej, zawodnicy obawiali się kompromitacji klubowej marki. Występowali więc pod nazwą „Sparta” w kliku meczach. Mecze te okazały się udane, więc powrócono do nazwy Wisła.
• 1918 - 6 lutego 1949: Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków
• 1944 - w "mistrzostwach Krakowa" z uwagi na okupacyjne prawo Wisła występowała jako: Dzielnicowy Zespół Piłkarski Wisła.
• 6 lutego 1949 – 1950: Gwardia-Wisła Kraków – podwójna nazwa klubu, uchwalona na Walnym Zgromadzeniu TS Wisła w kinie Scala.

• 1950 – wrzesień 1955: Gwardia Kraków – w rok po Walnym Zgromadzeniu, na którym Wisła związała się z Gwardią, złamano postanowienia z 1949 roku. Klubowi narzucono oficjalną nazwę "Gwardia".
• wrzesień 1955 - 1967: Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków - dzięki zarządzeniu przewodniczącego GKKF, Włodzimierza Reczka, kluby mogły wrócić do historycznych nazw. Skorzystała z tego i Wisła.
• 1967 – 11.09.1990: GTS Wisła Kraków. Przed historyczną nazwę „Towarzystwo Sportowe Wisła” wciśnięto jeszcze przedrostek „Gwardyjskie”.
• 11.09.1990 - obecnie: Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków
• 02.01.1996 - powołano Towarzystwo Sportowe Wisła - Autonomiczna Sekcja PIłki Nożnej Spółka z o.o. - po wyodrębnieniu sekcji piłkarskiej z Towarzystwa, zmianie uległa także nazwa. Sekcja stała się spółką, co wymusiło dodanie odpowiedniego skrótu tejże spółki.
  • 31.12.1997 - TS Wisła Kraków - Piłka Nożna - Sportowa Spółka Akcyjna - spółkę z o.o. przekształcono w Sportową Spółkę Akcyjną (akt notarialny w tej sprawie podpisano 23.12.1997)
  • 04.05.1999 - Wisła Kraków SSA - zmiana nazwy spółki piłkarskiej (akt notarialny w tej sprawie podpisano 21.04.1999.
  • do 18.06.2020: Wisła Kraków SA
• 18.06.2020: Walne Zgromadzenie akcjonariuszy podjęło uchwałę o zmianie nazwy na Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków Spółka Akcyjna

Uwagi:

• Wisła kilkukrotnie występowała pod szyldem reprezentacji Krakowa tudzież reprezentacji Gwardii.

Przydomki

• Czerwoni – przydomek używany głównie w pierwszym półwieczu istnienia klubu. Chętnie korzystały z niego gazety pisząc relacje z meczów albo inne artykuły. Przydomek wziął się od czerwonych koszulek, w jakich Wiślacy występują od 1907 roku.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Stroje sportowe (piłka nożna).

Zobacz więcej w osobnym artykule: Barwy.

• Biała Gwiazda – przydomek wziął się od jednego z symboli Wisły – białej, pięcioramiennej gwiazdy.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Biała Gwiazda.

• Wawelskie Smoki – określenie przylgnęło do koszykarzy 29 listopada 1958 roku. Jego pomysłodawcą byli redaktorzy „Przeglądu Sportowego”, którzy swój artykuł zatytułowali: „Czy Wisła połknie nową ofiarę? Gdy grają Wawelskie Smoki sale są za małe”.

Kwestie obcojęzyczne

Mimo że rzeka Wisła w języku angielskim to Vistula, to na klub Wisłę za granicami Polski zwykło się mówić po prostu Wisla. Jest to zrozumiałe, że nie używa się polskich znaków diakrytycznych. Przy okazji meczów w innych krajach, np. w relacjach TV, widnieje określenie Wisla Krakow lub (w przypadku niektórych języków romańskich) Wisla Cracovia.