Kazimierz Kościelny
Z Historia Wisły
| Linia 147: | Linia 147: | ||
[[Kategoria:Zawodnicy (piłka nożna)|Kościelny Kazimierz]] | [[Kategoria:Zawodnicy (piłka nożna)|Kościelny Kazimierz]] | ||
| - | + | [[Kategoria: Reprezentanci Polski|Kościelny Kazimierz]] | |
| + | [[Kategoria: Zawodnicy (hokej)|Kościelny Kazimierz]] | ||
Wersja z dnia 20:44, 26 maj 2010
| |||
| | |||
| kraj |  polska
| ||
| urodzony | 09.11.1932, Kraków | ||
| wzost/waga | 170/68 | ||
| pozycja | skrzydłowy/łącznik | ||
| reprezentacja | 2 (Kadra B) | ||
| W rubryce Mecze/Gole najpierw podana jest statystyka z meczów ligowych, a w nawiasie ze wszystkich meczów oficjalnych. | |||
Spis treści |
Piłkarskie początki
Kazimierz Kościelny urodził się 9 listopada 1932 roku w Krakowie. W 1939 roku jego rodzina opuściła miasto po wybuchu wojny i chroniąc się przed Niemcami kierowała się na wschód, jednak po wkroczeniu do Polski Armii Czerwonej zawróciła i ostatecznie osiadła w Zabierzowie. Tam też Kazimierz Kościelny wspólnie z kuzynem Włodzimierzem zaczynał grać w piłkę – nie raz i po kilka godzin dziennie – na okolicznych łąkach.
Jak sam mówi, nie miał okazji oglądać w czasie wojny meczów Wisły w rozgrywkach konspiracyjnych, jednak po zakończeniu wojny i po powrocie do Krakowa wraz z kuzynem postanowili zapisać się właśnie do Wisły. Było to w maju 1946 roku. Kazimierz Kościelny wspomina, że wybór akurat tej drużyny dokonał się trochę pod wpływem impulsu. Podobały mu się stroje Wisły – jednolicie czerwone z Białą Gwiazdą. Od Cracovii odstręczał go przydomek „pasiaki”, który jego zdaniem brzydko brzmiał.
Studia i mordercze treningi
Młodzi zawodnicy Wisły byli dobrze wyposażeni – mieli nawet stroje o odpowiednim rozmiarze – i rozgrywali głównie mecze towarzyskie. W 1951 roku Kazimierz Kościelny podjął studia na AWF-ie (wówczas Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego) i ukończył je w 1954, a więc jeszcze przed debiutem w pierwszej drużynie Wisły. Studia te wiązały się z ćwiczeniem wielu dyscyplin sportowych, jak gimnastyka, lekkoatletyka, pływanie, boks czy nawet szermierka. Z jednej strony dawało to wszechstronne przygotowanie fizyczne, z drugiej jednak było wyczerpujące i trudne do pogodzenia z treningami piłkarskimi. Te zaś były bardzo wymagające, gdyż przesadnie duży nacisk kładziono na kondycję, nie dostosowywano także ćwiczeń do indywidualnej charakterystyki piłkarza. Tracili na tym szybkościowcy i technicy – jak właśnie Kościelny albo Jerzy Piotrowski. Gdy Kazimierz Kościelny podzielił się takimi uwagami z trenerem Matyasem uzyskał zwolnienie z… ćwiczeń gimnastycznych, a nie kondycyjnych czy siłowych. Co więcej, na tego typu indywidualne traktowanie niechętnie patrzyli koledzy z drużyny.
Przeciążenie treningami doprowadziło w końcu do arytmii serca. Kardiolog, który badał wtedy Kazimierz Kościelnego - dr Cisek – zalecił mu sporty niewymagające kondycji i dużego wysiłku, na przykład siatkówkę, co dla 20-letniego piłkarza było nie do przyjęcia. Na szczęścia zaburzenie rytmu serca okazało się niewielkie – nie minęło co prawda, ale objawiało się tylko w spoczynku. Co ciekawe, w czasie wysiłku fizycznego serce pracowało normalnie, kariera Kazimierza Kościelnego nie została więc przedwcześnie zakończona.
W ocenie Kazimierza Kościelnego metody treningowe przesadnie nastawione na kondycję były nieefektywne i skutkowały potem brakiem świeżości i szybkości w czasie meczu. Łącznik Wisły wspominał treningi pod wodzą Mieczysława Gracza i Czesława Skoraczyńskiego, odbywające się często w Lasku Wolskim, dokąd piłkarzy zabierał specjalny bus. Obaj trenerzy byli na tyle młodzi, że ćwiczyli razem z drużyną, tyle że „na przemian”: gdy jeden się zmęczył zawodników przejmował drugi (K. Kościelny z uśmiechem przywołuje słowa towarzyszące tej wymianie: „Masz ich Czesiu”, „Bierz ich Mieciu”). Na ćwiczenia z piłką przeznaczano czasem jedynie kilka ostatnich minut treningu, gdy zawodnicy nie mieli już sił.
Zdaniem K. Kościelnego było to przyczyną wielu niepowodzeń Wisły, takich jak porażka z Legią 0:12 albo spadek z pierwszej ligi.
Występy w sekcji hokejowej
Zawodnicy spoza pierwszego składu rozgrywali spotkania w ramach ligi rezerw, którą Kazimierz Kościelny porównuje do obecnej Młodej Ekstraklasy – różnica była taka, że mecze te rozgrywano bezpośrednio przed potyczkami pierwszych drużyn. Oprócz tego wielu zawodników uprawiało także inne dyscypliny sportu – głównie w przerwach zimowych, dla podtrzymania sprawności fizycznej. Tym sposobem Kazimierz Kościelny na początku lat 50 ćwiczył w Wiśle w sekcji hokeja, sam jednak mówi, że tylko „śladowo”. Dłużej w hokeja występował jego kuzyn (w AZS-ie), a także Zbigniew Kotaba, który występował w Cracovii.
Lodowisko Wisły na początku lat 50 znajdowało się tam, gdzie obecnie jest stadion piłkarski. Towarzystwo Sportowe miało wtedy dość silną sekcję hokejową.
Debiut w Wiśle
Debiut w pierwszej drużynie miał miejsce 3 października 1954 roku, w meczu przeciwko Polonii (Gwardii) Bydgoszcz. Miało to po części związek z kontuzją kuzyna Włodzimierza, któremu w poprzednim meczu – z Legią – bramkarz Szymkowiak złamał w podbramkowym starciu nogę. Uraz ten wyeliminował Włodzimierza Kościelnego z gry do końca sezonu, a i później nie wrócił on już do wcześniejszej formy. W spotkaniu z Polonią brak Włodzimierza miał uzupełnić Kazimierz, jednak debiut ten nie wypadł okazale – Wisła przegrała 3:0, a Kazimierz Kościelny został zmieniony po 45 minutach. Na szansę regularnych występów musiał czekać do wiosny 1956 roku, gdy na kilka kolejnych lat wywalczył miejsce w pierwszej jedenastce.
Pierwsza połowa sezonu 1956 była dla Wisły bardzo udana (między innymi zwycięstwa z Legią 2:0 i z Górnikiem Zabrze aż 7:1), ale po kilku tygodniach przyszło załamanie formy. Zdaniem Kazimierza Kościelnego było to spowodowane przemęczeniem piłkarzy – przykładowo przed prestiżowym rewanżem z Legią trener Woźniak, chcąc piłkarzy jak najlepiej przygotować, zaaplikował im szczególnie ciężkie treningi w tygodniu poprzedzającym mecz. Skończyło się to pamiętną klęską 12:0.
Wiślacy zrobili wszystko, by zrehabilitować się w kolejnych spotkaniach: pokonali Garbarnię 8:3, ŁKS 2:0 i Sosnowiec 6:0. W ostatnim z tych spotkań Kazimierz Kościelny zdobył swoją pierwszą bramkę w lidze.
Reprezentacja Polski i Krakowa
Regularne występy w Wiśle zaowocowały powołaniami do reprezentacji.
Kazimierz Kościelny wystąpił dwukrotnie w Kadrze B: w Bukareszcie z Rumunią i w Łodzi z Izraelem. Bardzo blisko powołania do pierwszej Reprezentacji skrzydłowy Wisły był w 1959 roku, gdy jak sam wspomina, był w życiowej formie. Otrzymał nawet wstępną nominację na mecz z NRF w Hamburgu. W miesiącu poprzedzającym grę Reprezentacji Kościelny zdobył trzy bramki (z Gwardią Warszawa i Pogonią Szczecin) i wydawało się, że jest na najlepszej drodze do Kadry. Słabszy występ w meczu derbowym spowodował jednak, że miejsce Kościelnego zajął konkurent na jego pozycję, Krzysztof Baszkiewicz z Gwardii. Ostatecznie zdobył on nawet bramkę dającą Polsce remis z NRF (1:1, 20.05.1959). Kazimierz Kościelny mówi, że prawdopodobnie podszedł zbyt ambitnie do perspektywy gry w Reprezentacji i dodatkowe ćwiczenia, które sam sobie aplikował, mogły wytrącić go z formy.
W Reprezentacji Krakowa Kościelny debiutował w meczu z egzotyczną reprezentacją Pekinu, już w 1955 roku – Kraków wygrał po rzucie karnym podyktowanym za faul na Kościelnym. Potem grał jeszcze między innymi przeciwko Belgradowi (1957, 2:2 w tym gol K. Kościelnego, boisko Garbarni), Sofii (3:0, jeden gol K. Kościelnego) czy Warszawie (przed tym meczem Stefaniszyn z Gwardii W-wa droczył się z Kazimierzem Kościelnym, mówiąc, że zawsze chciałby mieć tak łatwe mecze, jak ten który ma się zaraz zacząć – krakowianie zrewanżowali się bardzo wysoko stawiając poprzeczkę, i Warszawa wygrała 2:1 dopiero po dogrywce). Część tych spotkań odbywała się w ramach Pucharu im. Kałuży.
1959-60: życiowa forma
Najwyższą formę Kazimierz Kościelny osiągnął w latach 1959-1960. Miał wtedy żelazne miejsce w pierwszym składzie (w ciągu dwóch lat opuścił tylko dwie gry ligowe – jedynie Kawula i Monica mieli wtedy lepszy bilans). Duża była w tym zasługa węgierskiego trenera Károly Kósy, który w końcu zastosował treningi uwydatniające najlepsze cechy Kościelnego. W ocenie samego piłkarza najlepsze w jego wydaniu były spotkania podczas tournée po Węgrzech: przeciwko UTE Budapeszt, Honvéd Budapeszt, Vasutas Miskolc i VTK Diósgyör. Był on wtedy niezwykle szybki i z łatwością radził sobie z obrońcami. Również w lidze jego występy były udane, niestety drobne wahania tej formy sprawiły, że ostatecznie nie wystąpił w Reprezentacji Polski.
1961: utrata miejsca w pierwszym składzie
Do sezonu 1961 drużynę przygotowywał Karel Finek, który wprowadził nowe ćwiczenia poprawiające szybkość i zwrotność, na przykład serie biegów na 100 metrów, biegi z nawrotami pomiędzy drzewami w lesie (obóz odbywał się w Jeleniej Górze). Ostatecznie jednak również nie wymierzył odpowiedniej dawki ćwiczeń kondycyjnych i drużyna rozpoczynała rozgrywki przemęczona. Seria przegranych (z Polonią Bytom, Ruchem, Odrą Opole) sama w sobie nie musiała doprowadzić do zwolnienia trenera, jednak po jednym ze spotkań zdenerwowany Finek wyrzucił z szatni jednego z gwardyjskich działaczy. Zdaniem Kościelnego, gdyby za trenerem przemawiały wyniki, to cały incydent „rozszedłby się po kościach”, w takiej jednak sytuacji pożegnano się z Czechosłowakiem. Na jego miejsce przyszedł Gracz, który tym razem dał piłkarzom więcej „luzu”, postawił na treningi z piłką i na koniec sezonu zaprowadził drużynę na czwarte miejsce w tabeli. Jednocześnie z rozpoczęciem pracy przez Gracza Kazimierz Kościelny stracił miejsce w składzie. Z jednej strony Gracz podobno nie lubił piłkarzy z wyższym wykształceniem, bo sam takiego nie miał i denerwowało go, gdy inni podśmiewali się z lapsusów, które często mu się zdarzały. Z drugiej jednak strony sam Kazimierz Kościelny przyznaje, że przeżywał wtedy ostry regres formy, co miało związek także z komplikacjami w życiu osobistym. W latach 1962-63 wystąpił jedynie w 3 spotkaniach pierwszej drużyny, do składu powrócił na 9 spotkań w końcówce rundy wiosennej sezonu 1963/64. Kazimierz Kościelny doświadczył tym samym pierwszego w historii Wisły spadku do drugiej ligi, choć w niższej klasie rozgrywkowej już nie wystąpił.
Po odejściu z Wisły
Okoliczności odejścia z Wisły Kazimierz Kościelny
Zastanawiał się też nad przejściem do Hutnika, gdy Józef Obiegło, piłkarz rezerw Wisły pochodzący z Wadowic, zaproponował mu grę w tamtejszej Skawie. Kazimierz Kościelny występował tam jeszcze przez dziewięć lat, zadając kłam twierdzeniom, że po 30 należy szybko kończyć karierę. W latach 1974-76 grywał jeszcze w Clepardii (wspomina mecz, w którym u boku czterdziestokilkulatka debiutował w drużynie jego nastoletni siostrzeniec), a w 1976 w Orle Piaski Wielkie.
Źródła
- Kolekcja Klubów - Wisła, Encyklopedia piłkarska FUJI, GiA, Katowice 1996
- Kazimierz Kościelny: pracowity, ambitny, kochający Wisłę "szybkościowiec", Forza Wisła nr 27, październik/listopad 2008
- Wywiad z Kazimierzem Kościelnym dla portalu Historia Wisły, 04.07.2009
