Mistrzostwa Polski (piłka nożna)

Z Historia Wisły

Wersja z dnia 21:44, 27 wrz 2009

Historia

Mistrzostwa Polski rozgrywane są od 1920 roku. Wcześniej w 1913 roku przeprowadzone zostały rozgrywki o Mistrzostwo Galicji (Zobacz), w których zwyciężyła Cracovia. Rozgrywki urządzono z inicjatywy ZPPN (Zobacz), i okrzyknięto iż jest to turniej o randze mistrzostw Polski, jednak w praktyce były to jedynie mistrzostwa Galicji.

Pierwsze, prawdziwe mistrzostwa rozegrano w 1920 roku. Rozgrywek nie udało się dokończyć. Fazę finałową zaplanowano od 29 sierpnia 1920 do 31 października 1920, jednak w dokończeniu gier przeszkodziła wojna polsko-bolszewicka. Udało się jedynie zakończyć rywalizację w okręgu Krakowskim fazę eliminacyjną (tgz. Klasę A; Zobacz). Pozostałe okręgi (lwowski, poznański, łódzki, warszawski) nie dokończyły bądź w ogóle nie rozpoczęły boiskowych zmagań. W roku następnym mistrzostwa odbyły się już bez przeszkód. Pierwszym Mistrzem Rzeczypospolitej została Cracovia, przed Polonią Warszawa i Wartą Poznań. Rozgrywki od 1920 do 1926 przeprowadzano systemem nie ligowym. Wyjątek stanowi rok 1924, gdzie z powodu olimpiady paryskiej, wyłoniono tylko zwycięzców okręgów. Zmiany przyniósł sezon 1927. 14 najlepszych klubów utworzyło ligę, której nie zaakceptował PZPN. Dobrowolnie z udziału w niej zrezygnowała Cracovia. ”1 marca 1927 Liga wystąpiła ze struktur związku i rozpoczęła faktyczną działalność pod oficjalną nazwą Liga Piłki Nożnej (LPN) z gen. brygady Romanem Góreckim (ówczesny szef stołecznej Legii), jako nowo wybranym prezesem (pierwszą siedzibą było biuro stołecznej Polonii)”.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Wisła a powstanie Ligi w Polsce.

3 kwietnia o godzinie 15:00 rozpoczął się inauguracyjny mecz 1 kolejki ligowej. ŁKS Łódź pokonał Klub Turystów Łódź 2:0 (2:0), a pierwszego ligowego gola w Polsce zdobył Jan Durka w 35 minucie. Nieoczekiwanie w środku rozgrywek (29 grudnia), ligę zatwierdził Związek.

Pierwszym mistrzem Polski w rozgrywkach ligowych została Wisła Kraków. Cały sezon stał w blasku Białej Gwiazdy. 11 września 1927 w Krakowie Wisła rozbiła TKS Toruń 15:0, co do dzisiaj pozostaje rekordowym rozmiarem zwycięstwa I lidze. Wiślacy pokonali także w meczu o mistrzostwo, finansowane przez mniejszość niemiecką na Górnym Śląsku, 1. FC Katowice. W roku kolejnym krakowianie powtórzyli sukces, utwierdzając wszystkich w przekonaniu, że są zdecydowanie najlepszymi zawodnikami w Polsce. Więcej o tych sukcesach możesz przeczytać tutaj (rok 1927), oraz tutaj (rok 1928). System ligowy obowiązywał w Polsce do 1939 roku, czyli do wybuchu II Wojny Światowej. Od początku istnienia ligi, aż do przerwania gier (niecałe 12 lat), na czoło krajowego piłkarstwa wybił się Ruch Chorzów (który zdobył 5 MP oraz 1 trzecie miejsce), oraz Wisła (2 MP, 3 wicemistrzostwa oraz 4 trzecie miejsca).

W czasie okupacji hitlerowskiej, mistrzostw nie rozgrywano. Nie oznacza to, że football zamarł na ziemiach polskich. Wręcz przeciwnie. W wielu okręgach grano mecze. W Krakowie odbyło się kilka edycji Okupacyjnych Mistrzostw Krakowa. 10 sierpnia 1945 roku w Krakowie reaktywowano ligę, której nadano nazwę Liga PZPN. W skład zespołów pierwszoligowych wchodziło 9 przedwojennych pierwszoligowców (Wisła, Cracovia, Garbarnia Kraków, Legia Warszawa, Polonia Warszawa, ŁKS Łódź, Warta Poznań, Ruch Chorzów i AKS Chorzów), Polonia Bytom (spadkobierca Pogoni Lwów), a także Widzew Łódź, Lech Poznań, Zagłębie Sosnowiec i Rymer Niedobczyce.

Dwa pierwsze powojenne sezony, grana znów systemem pucharowym który towarzyszył piłkarzom przez sześć lat, począwszy od 1920. Szybko powrócono do formy ligowej. I tu znów dominację pokazała Wisła. Zdobywając wicemistrzostwo w sezonach 1947 i 1948, oraz zwyciężyła w 1949 i 1950. Pierwsze miejsce w ligowej tabeli obroniła również w roku 1951. Zmiany w organizacji mistrzostw, które wzorowały się na przepisach radzieckich, nie pozwoliły wiślakom cieszyć się z piątego tytułu. Mistrzem został zdobywca pucharu polski - Ruch Chorzów. Ten jeden sezon, jak się potem okazało był wyjątkowy. W następnym wszystko powróciło do stanu z przed 1951 roku.

Zobacz więcej w osobnym artykule: SPN GKKF.

Zmiany w regulaminie zamieszały w rozgrywkach dopiero w 1962 roku. PZPN zadecydował o zmianie systemu rozgrywek z jednorocznego na dwuletni (jesień-wiosna), co zmusiło do wcześniejszego wyłonienia mistrza ‘62. Liga kilkukrotnie jeszcze zmieniała ilość drużyn pierwszoligowych, ale system „każdy z każdym” przetrwał aż do początku XXI wieku. Przez ponad pięćdziesiąt lat prym w rozgrywkach wiódł Górnik Zabrze , zwyciężając czternaście razy.

Sezon 2001/2002, system zmienił się na podobny do tego, który obowiązywał w 1933 roku. Stawka pierwszoligowców została podzielona na dwie grupy, a następnie po 4 pierwsze zespoły rozgrywały mecze o mistrzostwo, a po 4 ostatnie o utrzymanie. Taki rodzaj, podobnie jak w 1933, nie sprawdził się, to też już w roku następnym liga powróciła do klasycznego wyglądu. Dekadę rozpoczynającą się w 1998 roku zdominowała Wisła Kraków, wygrywając 7 razy ligę, 3 razy zdobywając wicemistrzostwo oraz raz trzecie miejsce.

Mistrzowie Polski

1. Górnik Zabrze (14) – 1957, 1959, 1961, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1971, 1972, 1985, 1986, 1987, 1988
2. Ruch Chorzów (14) – 1933, 1934, 1935, 1936, 1938, 1951, 1952, 1953, 1960, 1968, 1974, 1975, 1979, 1989
3. Wisła Kraków (12) – 1927, 1928, 1949, 1950, 1978, 1999, 2001, 2003, 2004, 2005, 2008, 2009
4. Legia Warszawa (8) – 1955, 1956, 1969, 1970, 1994, 1995, 2002, 2006
5. Cracovia (5) – 1921, 1930, 1932, 1937, 1948
6. Lech Poznań (5) – 1983, 1984, 1990, 1992, 1993
7. Pogoń Lwów (4) – 1922, 1923, 1925, 1926
8. Widzew Łódź (4) – 1981, 1982, 1996, 1997
9. ŁKS Łódź (2) – 1958, 1999
10. Polonia Bytom (2) – 1954, 1962
11. Polonia Warszawa (2) – 1946, 2000
12. Stal Mielec (2) – 1973, 1976
13. Warta Poznań (2)– 1929, 1947
14. Zagłębie Lubin (2) – 1991, 2007
15. Garbarnia Kraków (1) – 1931
16. Szombierki Bytom (1) - 1980
17. Śląsk Wrocław (1) - 1977

Zobacz też

• Puchar Polski
• Mistrzowskie sezony
• ZPPN
• SPN GKKF
• PZPN

Źródło

wikipedia
Notatki własne