Okupacyjne Mistrzostwa Krakowa

Z Historia Wisły

Wersja z dnia 12:49, 5 wrz 2010

Konspiracyjna Wisła

Okupacyjne mistrzostwa Krakowa – rozgrywki organizowane od 7 sierpnia 1940 roku. Zawody rozgrywano na boisku Juvenii, a ich organizatorem był Aleksander Wódka. Odbyły się cztery edycje mistrzostw. Trzykrotnie zwyciężała Wisła. Raz ta sztuka udała się Cracovii.

1940 - Turniej piłkarski "byłych klubów krakowskich, rozwiązanych rozporządzeniem władz niemieckich"

Wydział spraw sędziowskich i komisję turniejową tworzyli: "Aleksander Wódka - przewodniczący, Karol Kozłowski - zastępca przewodniczącego oraz członkowie: Piotr Jędrzejczyk - TS „Wisła", Józef Korbas - KS „Cracovia", Eugeniusz Wilczkiewicz - RKS „Garbarnia" i Mieczysław Zakulski - SKS „Sparta". Komisję sędziowską tworzyli: Aleksander Wódka, Piotr Jędrzejczyk i Zygmunt Chruściński - referent obsady sędziowskiej. Bronisław Serafin - TS „Wisła" i Jan Wiatr - RKS „Garbarnia" zostali upoważnieni do prowadzenia kroniki turnieju i recenzji z poszczególnych spotkań.

Zadecydowano również, że w czasie każdego spotkania będą pobierane dobrowolne datki od widzów przez wyznaczone osoby. Z ogólnej kwoty zebranych pieniędzy przeznaczono po 35% dla obu drużyn i 30% dla kierownictwa Parku Sportowego „Juvenia" na pokrycie kosztów utrzymania parku. Ustalono cztery nagrody za cztery pierwsze miejsca, które zobowiązały się ofiarować: KS „Cracovia", RKS „Garbarnia", kierownictwo Parku Sportowego „Juvenia" i TS „Wisła", a pozostałe zespoły miały otrzymać dyplomy za uczestnictwo w tym turnieju.

Turniej postanowiono rozpocząć w dniu 7 sierpnia 1940 r., a więc po wydaniu przez Hansa Franka w dniu 23 lipca 1940 r. rozporządzenia o likwidacji polskich stowarzyszeń, w tym również klubów sportowych i zakazie utrzymywania ich istnienia oraz kontynuowania działalności. Fakt ten potwierdzał "Regulamin turnieju, urządzanego na terenie Parku Sportowego „Juvenia" dla zespołów piłkarskich byłych klubów rozwiązanych rozporządzeniem władz niemieckich". Zgodnie z ustalonym terminem, turniej rozpoczął się 7 sierpnia 1940 r. z udziałem ośmiu drużyn piłkarskich: KS „Bloki", KS „Cracovia", RKS „Garbarnia", RzKS „Juvenia", SKS „Sparta", TS „Wisła", KS „Zwierzyniecki" i KS „Groble". Kierownikami tych drużyn byli: Jan Prząda - KS „Bloki", Józef Korbas -KS „Cracovia", Eugeniusz Wilczkiewicz - RKS „Garbarnia", Władysław Juszczyk - KS „Groble", Konstanty Lichoń - RzKS „Juvenia", Mieczysław Zakulski - SKS „Sparta", Piotr Jędrzejczyk - TS „Wisła" i Karol Kozłowski - KS „Zwierzyniecki". Ustalono, że zawodnik, który zaczął występować w danym klubie, nie może podczas turnieju grać następnych spotkań w innym. Zasada ta była przestrzegana". "Wszystkie rozegrane mecze były sędziowane przez wyznaczonych sędziów piłkarskich, którzy prowadzili następujące ilości meczów: Aleksander Wódka - sześć, Zygmunt Chruściński, Tadeusz Feret, Władysław Michalik i Stanisław Wójcik po trzy, Kazimierz Kielar, Jan Ławnik i Edward Majcher po dwa, Edward Bill, Jan Domin, Eugeniusz Grabarski i Jan Żyła po jednym".

Mimo braku jakiejkolwiek reklamy "należy stwierdzić, że publiczność dopisała niemal na każdym meczu. Bardzo często było zgromadzonych dwa do trzech tysięcy widzów, a na ważniejszych spotkaniach można zaobserwować pokaźną liczbę publiczności niemieckiej"...

Bezpośrednio po zakończeniu turnieju w dniu 15 września 1940 r. odbyło się wręczenie nagród przez Aleksandra Wódkę. Przewidziana początkowo ilość czterech nagród zwiększyła się wskutek ufundowania dodatkowych przez entuzjastów piłki nożnej. Zwycięska drużyna TS „Wisła" otrzymała: dwa puchary, jeden ufundowany przez Władysława Żaka, od roku 1927 kierownika drugiej drużyny piłkarskiej tego klubu, a następnie do roku 1939 sekretarza sekcji piłkarskiej; drugi przez Adama Jaromina, ozdobną drewnianą kasetę ufundowaną przez Jana Hradila; artysta Marek Szczerbiński wręczył K. Obtulowiczowi namalowany przez siebie obraz „Kościuszko na Wawelu", a „dla całej drużyny wierny szatny Andrzej Boligłowa przygotował niespodziankę, nie tylko miłą, ale i pożyteczną: komplet nowych kostiumów wiślackich, które uratował przed skonfiskowaniem przez Niemców i uroczyście wręczył z okazji zwycięstwa kierownictwu drużyny".

Zobacz więcej w osobnym artykule: Mistrzostwa Krakowa 1940 (piłka nożna).

źródło: Sprawozdanie Aleksandra Wodki z 16.09.1940 r.; Stanisław Chemicz - Sport w Krakowie w latach 1939-1945, s. 54-58

1941 - drugi triumf

„Po tej inauguracji sezonu piłkarskiego kierownicy kilku drużyn wystąpili z inicjatywą, aby dla większego zainteresowania zawodników i polskiej publiczności sportowej rozegrać jednorundowe zawody o tzw. mistrzostwo Parku Sportowego „Juvenia", a właściwie o tytuł mistrza piłkarskiego Krakowa". "Dotychczasowi działacze, kierujący rozgrywkami w roku 1940, zwrócili się do kierownictwa poszczególnych drużyn piłkarskich o zgłoszenie drużyny do rozgrywek w terminie do dnia 6 czerwca i podanie w tym terminie również nazwisk delegatów.

W ustalonym terminie zgłosiło się do tego turnieju trzynaście drużyn: AKS, KS „Bloki", KS „Cracovia", KS „Dębnicki", RKS „Garbarnia", KS „Groble", RzKS „Juvenia", KS „Kazimierz", KS „Prądniczanka", SKS „Sparta", WKS „Wawel", TS „Wisła", KS „Zwierzyniecki". Kierownikami i delegatami tych drużyn byli: AKS - Tadeusz Feret, Stanisław Gajewski; KS „Bloki" - Mikołaj Rogoża, Władysław Włodarczyk; KS „Cracovia" - inż. Józef Wilk, Antoni Malczyk; KS „Dębnicki" - Kazimierz Kielar, Franciszek Madejczyk; RKS „Garbarnia" - Eugeniusz Wilczkiewicz, Aleksander Due; KS „Groble" - Stefan Trojan; RZKS „Juvenia" - Konstanty Lichoń, Aleksander Wódka; KS „Kazimierz" - Władysław Opiola, Ignacy Książek; KS „Prądniczanka" - Karol Łyko, Antoni Figiel; SKS „Sparta" - Edward Kizlich, Franciszek Skwarczowski, Mieczysław Zakulski; WKS „Wawel" -Mieczysław Kożuch, Michał Wołoszyn; TS „Wisła" - Jan Ławnik, Mieczysław Bieniek; KS „Zwierzyniecki" - Zygmunt Halama, Karol Kozłowski...

Zgodnie z ustalonym terminem, w dniu 6 czerwca 1941 r. odbyło się w mieszkaniu A. Wódki na terenie Parku Sportowego „Juvenia" zebranie delegatów wszystkich drużyn zgłoszonych do turnieju. Wybrali oni kierownictwo turnieju...

Następnie postanowiono, że mecze będą odbywały się w soboty po południu - jeden, w niedziele przed południem i po południu - po dwa. Kierownictwo turnieju zostało upoważnione do ułożenia terminarza rozgrywek z zastosowaniem rozstawienia drużyn, a nie drogą losowania terminów mających się odbyć spotkań, aby najbardziej interesujące mecze ze względów kasowych były rozgrywane w niedziele po południu, kiedy była w roku poprzednim największa frekwencja publiczności.

Zatwierdzono również „Regulamin turnieju piłkarskiego o mistrzostwo zespołowe Parku Sportowego „Juvenia" w roku 1941"... Pierwsze, konstytuujące, posiedzenie kierownictwa turnieju odbyło się 10 czerwca 1941 r. z udziałem wszystkich wybranych członków oraz delegata sędziów piłkarskich Edwarda Billa i A. Wódki jako gospodarza Parku Sportowego „Juvenia". Przewodniczącym kierownictwa turnieju został wybrany Edward Kizlich, jego zastępcą i sekretarzem - Karol Kozłowski...

Ustalono terminarz spotkań turniejowych na okres pierwszych dwóch tygodni, tj. od soboty 14 czerwca do 22 czerwca...

Zgodnie z terminarzem pierwszych spotkań turniejowych, ustalonych przez kierownictwo turnieju w dniu 10 czerwca 1941 r, rozgrywki turniejowe zostały zapoczątkowane w sobotę 14 czerwca 1941 r. o godz. 18.30 meczem drużyn KS „Cracovia" - KS „Groble", zakończonym zwycięstwem „Cracovii" 7:0. Następne spotkania były rozgrywane w soboty o godz. 18.30 bądź 19.00, w niedziele przed południem o 9.30 i 11.30, po południu o 15.00 i 17.00 lub 16.00 i 18.00, zgodnie z terminarzami rozgrywek ustalonymi na cotygodniowych posiedzeniach kierownictwa turnieju na okres następnych dwóch tygodni. Jak stwierdziło kierownictwo turnieju: „rozgrywki turniejowe odbywały się przez cały czas normalnie, z małymi przeszkodami z powodu zajęcia boiska na ćwiczenia Niemców czy też dwukrotnie z powodu ulewnego deszczu", co spowodowało konieczność rozegrania ich w innym dniu tygodnia...

Rozgrywki turniejowe musiały być przedłużone o jeden tydzień w celu rozegrania w sobotę 18 października odłożonego mecz WKS „Wawel" - KS „Dębnicki", a w następnym dniu, w niedzielę, dodatkowego meczu, decydującego o zajęciu pierwszego miejsca między drużynami KS „Cracovia" i TS „Wisła".

Przedłużenie rozgrywek nie było jednak sprawą prostą, ponieważ władze niemieckie wypowiedziały dzierżawę parku z dniem 30 września. Na szczęście A. Wódka „załatwił uzyskanie od Niemców zezwolenia na przedłużenie korzystania z boiska w Parku Sportowym „Juvenia" za pewną opłatą, która miała być pokryta dochodem z bufetu na boisku przez A. Wódkę, jako gospodarza, któremu to zezwolenie zostało udzielone, oraz przez drużyny biorące udział w turnieju. Dlatego postanowiono opodatkować te zespoły kwotą 20 zł na pokrycie kosztów przedłużenia korzystania z boiska, grawerowania napisów na nagrodach i wykonania dyplomów". Ogółem rozegrano 79 spotkań piłkarskich w soboty i niedziele w okresie osiemnastu tygodni...

Drużyny KS „Cracovia" i TS „Wisła" rozegrały po trzynaście spotkań, gdyż po rozegraniu dwunastu meczów, objętych rozgrywkami turniejowymi, uzyskały jednakową ilość punktów, po 22 punkty. Bezpośrednie spotkanie obu tych drużyn zakończyło się również wynikiem remisowym 1:1. Drużyny KS „Cracovia" i TS „Wisła" większość meczów, będących najatrakcyjniejszymi, rozgrywały w niedziele, aby umożliwić oglądanie ich gry jak największej liczbie entuzjastów piłki nożnej, a także zwolennikom tych drużyn".

Znajdowało to wyraz w kwotach pieniężnych zbieranych z dobrowolnych datków widzów... Największą jednak kwotę z dobrowolnych datków w wysokości 1498 zł, uzyskano z dwóch dni rozgrywek, gdy w niedzielę 30 sierpnia odbył się mecz drużyn KS „Cracovia" i TS „Wisła".

Zobacz więcej w osobnym artykule: Mistrzostwa Krakowa 1941 (piłka nożna).

Za: S. Chemicz, SPORT W KRAKOWIE W LATACH 1939-1945, s. 76-92

1943 - po walkowerze, Wisła druga

Drużyna Wisły w 1943 roku

W 1942 roku, mistrzostw nie rozgrywano, z uwagi na zbyt duże ryzyko. Zawody udało się przeprowadzić w roku następnym. Zmieniono przy tym zasady prowadzenia turnieju. Stawkę podzielono na trzy, ośmiozespołowe grupy. Wisła trafiła do pierwszej grupy eliminacyjnej, Grupę tą wraz z Wisłą tworzyły jeszcze: Nadwiślan Kraków, Borek, Łagiewianka, Zwierzyniecki Kraków, Podgórze Kraków, Grafika i Groble. Nieoczekiwanie rozgrywki Wisła zakończyła na drugim miejscu (po Groblach, a przed Nadwiślanem). Nie przeszkodziło to w awansie do finału, bowiem z każdej grupy „wychodziły” po dwa kluby.

W finale spotkały się najsilniejsze zespoły tej edycji mistrzostw. Prócz Wisły i Grobli, do walki o zwycięstwo stanęły jeszcze: Garbarnia, Dąbski, Krowodrza i Cracovia. Zwycięzcę wyłoniono po podsumowaniu pojedynków wszystkich zespołów. Mistrzem Krakowa pierwszy raz została Cracovia. Wisła była druga. O końcowej kolejności zadecydował nie tyle wynik meczu, co decyzja podjęta już po zejściu zawodników z boiska. Sędzia podyktował rzut karny dla Cracovii. Nie spodobało się to zawodnikom i działaczom Wisły, Mieczysław Gracz kopnął sędziego, za co został zdyskwalifikowany. Kierownik drużyny, Władysław Żak, nakazał zejście piłkarzom z placu gry, co również zostało później „nagrodzone” pozbawieniem uprawnień do pełnienia funkcji kierownika. Żywo reagująca publiczność wtargnęła na murawę, co ostatecznie doprowadziło do zakończenia zawodów. TS Wisłę natomiast ukarano walkowerem 0:3 i grzywną 500 zł.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Mistrzostwa Krakowa 1943 (piłka nożna).

1944 - znów na pierwszym miejscu

"Rozgrywki w poszczególnych grupach rozpoczynano w miarę załatwiania spraw organizacyjnych związanych z tworzeniem grup. Najwcześniej rozpoczęły rozgrywki drużyny pierwszej, początkowo tylko dziesięć drużyn, oraz drugiej grupy. Rozpoczęły się one 21 maja i były rozgrywane przez jedenaście niedziel do dnia 30 lipca 1944 r. na boiskach klubów sportowych „Borek", „Garbarnia", „Łagiewianka", „Olsza", „Rakowiczanka", „Wieczysta", a w drugiej grupie dodatkowo na boiskach „Czyżynianki" w Czyżynach oraz „Tęczy" w Bieńczycach.131 Rozgrywki w grupie trzeciej i piątej zostały zapoczątkowane w dniu 17 czerwca i trwały również do 30 lipca. Rozegrano je na boiskach klubów: w niedziele - „Łobzowianki", „Rakowiczanki", i „Wieliczanki", w soboty na boisku RKS „Garbarnia", z tym że gospodarz spotkania na boisku KS „Wieli-czanka" byl zobowiązany wpłacić sędziemu prowadzącemu spotkanie kwotę 100 zł „tytułem zwrotu wydatków i diet związanych z wyjazdem do Wiełiczki i taksę sędziowską 15 zł., która obowiązywała drugą drużynę".

W okresie do 30 lipca 1944 r. rozegrano tylko pierwszą rundę rozgrywek, które w pierwszej grupie były uważane za nieoficjalne mistrzostwa Krakowa w roku 1944. ... W dniu 6 sierpnia 1944 r. miały się odbyć mecze drużyn, które rozpoczęły rozgrywki z tygodniowym opóźnieniem: DzZP „Rakowiczanka" - DzZP „Borek" i DzZP „Wisła" z DzZP „Wieczysta". Nie odbyły się jednak, gdyż kierownictwo turnieju piłkarskiego odwołało wszystkie dalsze rozgrywki po dniu 30 lipca i turniej o puchar na rok 1944 nie został zakończony. Decyzja ta została spowodowana nasileniem się terroru niemieckiego w Krakowie po wybuchu powstania w Warszawie, jak również obawą członków kierownictwa turnieju przed osobistą odpowiedzialnością za zorganizowanie działalności sportowej bez zezwolenia władz niemieckich, a która to działalność została zdekonspiro-wana na konferencji u Kurta von Burgsdorffa.

Podobnie jak w roku 1943, szczególnie spotkania rozgrywane przez drużyny pierwszej grupy wywołały bardzo duże zainteresowanie entuzjastów piłki nożnej. Przyczynił się do tego w dużym stopniu wyrównany poziom meczów w tej grupie, gdyż cztery zespoły: „Cracovia", „Garbarnia", „Nadwiślan" i „Wisła" rywalizowały o tytuł mistrza Krakowa w roku 1944.

Dowodem wyrównanego poziomu jest fakt, że tylko drużyna DzZP „Wisła" nie przegrała żadnego meczu, uzyskując jedynie bezbramkowe wyniki 0:0 z drużynami: „Borku", „Garbarnii", „Olszy". Zajmująca pierwsze miejsce drużyna DzZP „Nadwiślan" przegrała z DzZP „Cracovia" 0:1 i DzZP „Wisła" 2:3, FZP „Garbarnia" przegrała mecze z zespołami: „Nadwiślan" 2:3, „Wieczysta" 0:2, „Cracovia" 2:3, i remisując z DzZP „Wisła" 0:0, tracąc siedem punktów, podobnie jak zespół „Cracovii", wskutek przegrania meczów z zespołami: „Groble" 1:3, „Wisła" 0:3, „Wieczysta" 1:2 i jednego wyniku remisowego.

Brak materiałów informacyjnych uniemożliwia zestawienie wszystkich wyników uzyskanych przez drużyny pierwszej grupy i pozostałych".

Zobacz więcej w osobnym artykule: Mistrzostwa Krakowa 1944 (piłka nożna).

źródło: Stanisław Chemicz, Sport w Krakowie 1939-1945

Wisła w mistrzostwach

• Ilość startów: 4
• Ilość meczów: 43
• Bilans: 26-4-2 (bilans nie kompletny)
• Bramki: 207-39 (zaliczono walkower)

Edycja	Il. meczów	Z-R-P	Br	Wynik
1940	7	7-0-0	52-8	1
1941	13	11-2-0	59-9	1
1943	12	8-2-2	56-15	2
1944	11	?-?-?	40-7	1

Tryumfatorzy

1. Wisła Kraków (3): 1940, 1941, 1944
2. Cracovia (1): 1943

Ciekawostki

• W rozgrywkach brały też udział filie Wisły, czyli takie kluby jak np. Amatorski Klub Sportowy, czy Wodociągi.
• Podczas mistrzostw Wisła odniosła drugie, co do rozmiarów, zwycięstwo nad Cracovią. Wynik brzmiał 7:1 i przez 50 lat było to najwyższe zwycięstwo Wisły w "Świętej Wojnie". Dopiero w 1990 roku, wiślacy poprawili ten rezultat bijąc rywalkę 10:1

Zobacz też

• Sezon 1940
• Sezon 1941
• Sezon 1943
• Sezon 1944

Źródła

"Sport w Krakowie 1939-1945" - Stanisław Chemicz
Sprawozdanie Aleksandra Wodki z 16.09.1940r.