Franciszek Brożek

Z Historia Wisły

Franciszek Brożek
Informacje o zawodniku
kraj Polska
urodzony 23.08.1890, Kraków
zmarł 1940, Charków1
miejsce pochówku Cmentarz w Charkowie
pozycja bramkarz
reprezentacja Reprezentacja Krakowa
Kariera klubowa
Sezon Drużyna Mecze Gole
1907-1911 Wisła Kraków 68
1912 AZS Kraków
W rubryce Mecze/Gole najpierw podana jest statystyka z meczów ligowych, a w nawiasie ze wszystkich meczów oficjalnych.

Franciszek Brożek - ur. 23.08.1890 w Krakowie, zamordowany w 1940 r. w Charkowie, piłkarz Wisły w latach 1907-11, bramkarz, Reprezentant Krakowa. Występował również w zawodach lekkoatletycznych. W 1924 roku reprezentował Polskę na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu w strzelectwie. Żołnierz, zaangażowany w działalność Polskiej Organizacji Wojskowej, uczestnik walk o niepodległość kraju, wielokrotnie ranny w boju. W 1920 roku dostał się do niewoli bolszewickiej. W latach II RP kontynuował karierę wojskową, awansując do stopnia podpułkownika. Walczył w Kampanii Wrześniowej i ponownie dostał się do niewoli sowieckiej. Zamordowany przez NKWD w Charkowie wiosną 1940 roku. W 2007 roku pośmiertnie awansowany do stopnia pułkownika.

Spis treści

Franciszek Brożek - snajper, bramkarz, żołnierz

Wypowiadając nazwisko Brożek, wszyscy od razu kojarzymy go z naszym najlepszym aktualnie strzelcem. Przy okazji zakończonego w minioną niedzielę V Memoriału Olimpijskiego w strzelectwie sportowym, warto może wspomnieć kim był, noszący takie samo nazwisko jak Paweł, patron tej imprezy. A jest o kim pisać. Był bowiem piłkarzem, strzelcem, żołnierzem, bohaterem.

Powszechnie znany jest fakt, że w roku 1907, do założonego rok wcześniej zespołu piłkarskiego Wisły, przyłączyła się drużyna Czerwonych; ale nie tylko. W barwach Królowej Polskich Rzek zapragnęli także grać chłopcy z II Gimnazjum im. św. Jacka. Wśród nich był Franciszek Zachariasz Brożek. Szybko przebił się do pierwszego składu wiślaków, grając na pozycji bramkarza. Do roku 1912 w barwach Białej Gwiazdy rozegrał 68 spotkań.

W dniu 1 sierpnia 1914 roku został powołany do armii austriackiej, a po zakończeniu działań wojennych ochotniczo wstąpił w szeregi Wojska Polskiego. Za udział w wojnie polsko-bolszewickiej został odznaczony orderem Virtuti Militari. Jako zawodowy oficer 13 Pułku Piechoty stacjonującego w Pułtusku, wziął udział w Pierwszych Narodowych Zawodach Strzeleckich zorganizowanych w 1924 roku we Lwowie.

Dzięki wynikom tam osiągniętym, został zakwalifikowany do kadry olimpijskiej na Igrzyska w Paryżu. 27 czerwca 1924 roku, na olimpijskiej strzelnicy w leżącym 140 km od Paryża Reims, Franciszek Brożek wystartował - wraz z kolegami z zespołu narodowego - w drużynowej konkurencji karabinu dowolnego. Występ ten nie był zbyt udany, bo taki być nie mógł. Polacy mieli bowiem nieco archaiczną broń, o amunicji już nie wspominając. Dlatego też, na osiemnaście startujących drużyn, nasi reprezentanci zajęli piętnaste miejsce, z wynikiem 477 pkt.. Na rezultat ten złożyły się m.in. 94 pkt. „wystrzelane” przez kpt. Brożka. I choć formalnie podczas swego olimpijskiego startu zawodnikiem Białej Gwiazdy nie był, to jego wiślacki rodowód nie może budzić najmniejszych zastrzeżeń.

Franciszek Zachariasz Brożek do końca swego życia nie zrzucił munduru i wojskowej czapki z Białym Orłem. W roku 1940 roku został rozstrzelany przez NKWD w Charkowie.

Za: http://www.wislakrakow.pl/ (TS Wisła / Dariusz Zastawny)

Olimpiada 1924

Franciszek Brożek był w gronie pierwszych polskich olimpijczyków - reprezentował nasz kraj na Igrzyskach w Paryżu w 1924 roku. Startował w strzelectwie sportowym, w kategorii karabin dowolny - strzelanie drużynowe z pozycji leżącej z 400 m, 600 m i 800 m. Drużyna Polski (oprócz Brożka M. Borzemski, B. Gościewicz, S. Kowalczewski, W. Świątek) zajęła 15 miejsce na 18 startujących ekip, zdobywając 477 punktów (z czego Brożek 94 pkt.) i tracąc 199 punktów do zwycięzców. Według wspomnień naocznego świadka tego startu, S. Polakiewicza: "to byli świetni zawodnicy, mieli jednak mało nowoczesną broń i przede wszystkim beznadziejną amunicję. Gdzie nam było do Amerykanów?". Brożek nie trenował strzelectwa w Wiśle - jej zawodnikiem w sekcji piłkarskiej był w pierwszych latach istnienia klubu.

Żołnierskie losy

Franciszek Brożek – Uczestnik wojen o niepodległość Polski w latach 1918-1920.

Nim trafił do wojska polskiego został z dniem 1 sierpnia 1914 roku wcielony do armii austriackiej i w jej ramach walczył na frontach I wojny światowej. M.in. na froncie rosyjskim od lutego do lipca 1916 roku i włoskim od lutego 1917 do czerwca 1918 roku. W wojsku austriackim awansowano go na stopień porucznika.

Zaangażowany w patriotyczną i konspiracyjną działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej od października 1918 roku. Do odrodzonego po latach zaborów Wojska Polskiego wstąpił ochotniczo tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.

Od stycznia 1919 r. walczył na froncie ukraińskim w wojnie polsko-ukraińskiej. Tam też został ranny (pod Gródkiem Jagiellońskim).

Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Dwukrotnie ranny, dostał się do niewoli bolszewickiej 17 maja 1920 roku w bitwie pod Stodoliszczami. Pisano o nim w opinii: "Zawsze na czele powierzonego oddziału przykładem bohaterskim porywający, kochany przez żołnierzy i szanowany przez dowódców - był wzorem oficera frontowego". Po powrocie z niewoli w sierpniu 1921 roku związał swój los z Wojskiem Polskim i piął się po szczeblach wojskowej kariery. Jako kapitan otrzymał przydział do 13 pp. w Pułtusku. W 1927 r. awansowany do stopnia majora. Do 1930 r. dowodził batalionem w 18 pp. w Skierniewicach. Awansowany na podpułkownika w 1936 r. służył w Korpusie Ochrony Pogranicza w Iwieńcu (woj. nowogródzkie). Walczył w Kampanii Wrześniowej 1939 r. jako wyższy oficer KOP (podpułkownik dyplomowany piechoty). Dostał się do niewoli sowieckiej. "Jego nazwisko znalazło się na listach jeńców wojennych Starobielska pod numerem 153, a zatem został rozstrzelany w gmachu NKWD w Charkowie wiosną 1940". Za udział w wojnie polsko-bolszewickiej odznaczony orderem Virtuti Militari. Podczas uroczystości katyńskich 2007 r. mianowany pośmiertnie przez Prezydenta RP na stopień pułkownika.

Varia

Był synem urzędnika pocztowego Jana i Józefiny z domu Stasik.

Po ukończeniu gimnazjum św. Jacka rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego (zaliczył 4 semestry).

Rocznice wiślackich bramkarzy: Franciszka Brożka i Maksymiliana Koźmina

23 sierpnia to wyjątkowa data dla dwóch dawnych bramkarzy Wisły - Franciszka Brożka i Maksymiliana Koźmina. Kolejnym pokoleniom kibiców Białej Gwiazdy przypominamy sylwetki wspomnianych golkiperów.


23.08.2020r.

HistoriaWisly

Właśnie tego dnia w 1890 roku na świat przyszedł Franciszek Brożek. Jako uczeń II Gimnazjum im. Św. Jacka zainteresował się piłką nożną, w 1907 roku dołączył do drużyny Wisły i szybko przebił się do pierwszego składu. Wiślackiej bramki bronił do 1911 roku, uczestnicząc w kilku bardzo ważnych dla historii polskiego futbolu meczach. Do takich spotkań zaliczyć można między innymi pierwsze udokumentowane derby Krakowa w 1908 roku i dwumecz ze szkockim Aberdeen w 1911 roku - pierwsze mecze polskiego klubu z zawodową drużyną z Wysp Brytyjskich.

Franciszek Brożek był nie tylko znakomitym bramkarzem, ale także strzelcem. Nie chodzi jednak o jego zdolności boiskowe, a faktycznie umiejętność posługiwania się bronią palną. Brożek jako zawodowy oficer wojska polskiego miał wiele okazji, by wprawiać się w tej sztuce - walczył między innymi w wojnie polsko-bolszewickiej, otrzymując order Virtuti Militari za okazane męstwo. W 1924 roku zaś został wybrany do reprezentacji Polski na Igrzyska Olimpijskie w Paryżu w strzelectwie sportowym.

W latach II RP Brożek awansował do stopnia podpułkownika. Warto zacytować opinię o nim z raportów wojskowych: „Zawsze na czele powierzonego oddziału przykładem bohaterskim porywający, kochany przez żołnierzy i szanowany przez dowódców - był wzorem oficera frontowego”. Brożek był kilka razy ranny w walkach, dwa razy trafił także do niewoli radzieckiej: w 1920 i w 1939 w kampanii wrześniowej. Tego drugiego pojmania nie przeżył - trafił do obozu w Starobielsku i wiosną 1940 roku został zamordowany przez NKWD jako jedna z ofiar zbrodni katyńskiej.

Jednym z następców Brożka był Maksymilian Koźmin, który wiślackiej bramki strzegł w latach 1927-1936. Także dla niego 23 sierpnia był szczególny - tego dnia w 1931 roku zagrał po raz ostatni w reprezentacji Polski.

Koźmin był zbyt młody, by na własne oczy oglądać Brożka w grze, jednak w czasach jego występów wspominano pionierskich golkiperów. Dużą sensację wzbudzał fakt, że Brożek i jemu współcześni używali… rękawic. W latach 20. i 30. ten zwyczaj zanikł. „Zdziwią się zapewne dzisiejsi bramkarze na wiadomość, że dawniej do normalnego kostiumu bramkarza należały i rękawice szerokie z gumy. W rękawice takie uzbrajali się protoplaści bramkarstwa, jak Steifert z Pogoni, Harasymowicz z Czarnych, dr Lustgarten z Cracovii, Brożek z Wisły. Żywot tych rękawic nie był długim, ponieważ więcej szkodziły, niż przynosiły pożytku grze bramkarza” - pisał w 1932 roku popularny tygodnik sportowy Raz, Dwa, Trzy.

Maksymilian Koźmin grał bez rękawic, ale prezentował za to inny - nietypowy dla swoich czasów - zwyczaj. Gdy bramkarze zwykle nie ruszali się z linii bramkowej, on często wychodził na przedpole, a nawet poza pole karne, by odważną interwencją uprzedzić napastników. Taki styl gry nie wszyscy pochwalali, podkreślając, że Koźmin zbyt wiele ryzykuje. Możliwe, że z powodu właśnie takich opinii bramkarz Wisły tylko dwa razy otrzymał szansę występu w reprezentacji Polski.


Źródło: wisla.krakow.pl

Kronika sportowa (lekkoatletyka)

1908

  • Przy okazji pojedynku piłkarskiego z rezerwą Pogoni 14 czerwca rozegrano także zawody lekkoatletyczne zawodników obu klubów:
    • w rzucie oszczepem 3. Franciszek Brożek 35,95 m.

1909

  • 26 września. Przy okazji meczu z Warszawskim Kołem Sportowym rozegrano również zawody lekkoatletyczne. Jak donosił „Czas”: „we wszystkich innych punktach zawodów tryumfowała „Wisła”, której członkowie zdobyli pierwsze nagrody. Jedynie w biegu na 100 m. musiała „Wisła” zadowolić się drugą nagrodą”. "Nowa Reforma" z 28 września podaje szczegółowe wyniki tych zawodów, weryfikując powyższe twierdzenie:
    • w biegu na 110 m z przeszkodami:
      • 1.Franciszek Brożek 18,0 s.

Galeria

Requiescat in pace

Symboliczny grób Franciszka Brożka na Cmentarzu Rakowickim, lipiec 2016.

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. Rozstrzelany przez NKWD w Charkowie w 1940 roku.