Błędy i pomyłki w publikacjach książkowych

Z Historia Wisły

Wstęp

Przez ponad 100 lat działalności Wisły powstało wiele poświęconych jej publikacji książkowych - od wspomnień poszczególnych osób, poprzez klubowe wydawnictwa jubileuszowe i monografie po obszerne dzieła o historii polskiej piłki. Książki te są prawdziwą kopalnią wiedzy o Wiśle i każda tego typu pozycja warta jest przeglądnięcia. Jednak nawet najlepsze książki mogą się w pewnych kwestiach mylić i do prac nawet wybitnych autorów wkraść się mogły pomyłki. Jest to o tyle istotne, że Verba volant, scripta manet - słowa ulatują, zapis pozostaje. Niektóre błędy, nieprawdy czy mylne interpretacje są powtarzane przez kolejnych autorów i utrwalają fałszywy obraz historii klubu.

W niniejszym artykule staramy się wyłapać i sprostować tego typu przeinaczenia. Chcemy, by tym sposobem każdy czytelnik poszczególnych dzieł mógł zweryfikować zawarte w nich informacje. Chcemy też pokazać, że przy zajmowaniu się historią kluczową sprawą jest krytyczne podejście do każdego źródła. "Krytyczne" nie znaczy przy tym negatywne, czy nieufne, a jedynie nastawione na to, by sprawdzać wszelkie wiadomości, a nie przyjmować je bezrefleksyjnie.

Uwaga! Zestawienie zawiera tylko sprostowania tych pomyłek, które udało nam się wychwycić.

Najczęstsze błędy

W tej sekcji znajduje się omówienie najczęściej pojawiających się błędów, pomyłek i przekłamań - takich, które często były przepisywane z jednej publikacji do kolejnych bez weryfikacji. W miarę możliwości staramy się ustalić gdzie taka fałszywa informacja pojawiła się po raz pierwszy i prześledzić jak z biegiem lat była rozbudowywana. Warto też zauważyć, że duża część tych nieprawdziwych narracji na temat historii Wisły dotyczy relacji Białej Gwiazdy ze swoją sąsiadką zza Błoń – niestety udział sympatyków Cracovii w utrwalaniu fałszywych wiadomości na temat Wisły był znaczny.

Data powstania Wisły

Często powtarzane jest stwierdzenie, że Wisła powstała "jesienią 1906 roku", w związku z Turniejem jesiennym. Autorzy powtarzający tą wersję nie uwzględniali w swoich dziełach cennego źródła, którym są wspomnienia Romana Wilczyńskiego – jednego z założycieli Wisły. Umiejscawia on powołanie Wisły na wiosnę 1906.

Szczególnie często stwierdzenie o powstaniu Wisły jesienią pojawia się u sympatyków Cracovii (Józef Hałys, Janusz Kukulski, wikipasy.pl), co ma związek z ich przekonaniem o starszeństwie Pasów.

Więcej informacji: Wspomnienia Romana Wilczyńskiego, Kwestia starszeństwa - szkic

Pierwsze koszulki klubowe

W kwestii pierwszych koszulek Wisły często powtarzane jest twierdzenie, że stroje te zostały podarowane zawodnikom przez doktora Konczyńskiego – organizatora Turnieju jesiennego w 1906 roku. Ta wersja wywodzi się ze wspomnień bramkarza Cracovii, Józefa Lustgartena, zamieszczonych w książce Kopiec wspomnień. Lustgarten wymienia cztery drużyny odziane przez Konczyńskiego (Biało-czerwonych, Cracovię, drużynę Jenknera i Wisłę). O Wiśle napisał dokładnie tak: Ostatnią jedenastką odzianą przez dra Konczyńskiego była drużyna uczniów II Szkoły Realnej, którą od nazwiska jej kapitana nazywano drużyną Szkolnikowskiego. Wybrał on barwy jasnobłękitne z kółkiem półczarnym półbłękitnym na lewej piersi i nazwę "Wisła”.

Kolejni autorzy z tych dwóch zdań wysnuwali jeszcze dalej idące przekonania na temat początków Wisły. Kukulski sugerował, że Wisła początkowo była nazywana „drużyną Szkolniowskiego” od nazwiska kapitana, potem – po otrzymaniu koszulek od Konczyńskiego – nazywana była Niebiescy, a dopiero na końcu Wisłą. Wysuwa też przypuszczenie, że nazwa największej polskiej rzeki pojawiła się jako skojarzenie z niebieskim kolorem koszulek.

W związku z rozpowszechnianiem powyższej wersji wydarzeń należy stwierdzić, że są mocne podstawy ku temu, by twierdzić, że wspomnienia Lustgartena zwyczajnie zawierają nieprawdę. Przede wszystkim co innego niż bramkarz Cracovii twierdzą dwie inne osoby, zaangażowane w omawiane wydarzenia. Co więcej, te osoby to zawodnicy Wisły i drużyny Jenknera, należy je więc uznać za bardziej kompetentne w kwestii strojów tych dwóch ekip niż Lustgarten. Mowa o Romanie Wilczyńskim i Janie Weyssenhoffie. Ten pierwszy wprost odnosił się do zapisków Lustgartena: „Zebrane o Wiśle wiadomości przez dr. J. Lustgartena odchylają się nieco od prawdziwych, bo przede wszystkim nie dr Konczyński odziewał Wisłę, bo koszulki daliśmy do uszycia matce jednego z naszych kolegów i każdy kupował sobie ją na własność. Barw naszych koszulek nie wybierał Szkolnikowski, a wybrał je dla nas założyciel prof. Tadeusz Łopuszański na zebraniu organizacyjnem, emblemat na lewej piersi też był przez profesora polecony, a myśmy go jednogłośnie przyjęli, nie było to kółko, a z czarnego koła wyciery przez środek pasek poziomy symbolizujący błękitną Wisłę przyczym tak górna jak i dolna część tej czarnej materii tworzyła piłkę. Klub Wisła nie był żadną drużyną Szkolnikowskiego, a był dla wszystkich Wisłą, jak my dla Wisły byliśmy Wiślakami.” Jan Weyssenhoff mówił zaś o strojach drużyny Jenknera – inne drużyny rzekomo ubranej przez Konczyńskiego: „Ja byłem wówczas w "Jenknerze". Napisałem do Steigla (wytwórnia artykułów sportowych) w Berlinie, aby nam przysłał jakieś garnitury [stroje sportowe - przyp. red.]. Nadeszły koszulki czerwone z gwiazdą niebieską.” Z tych źródeł wynika, że zarówno Wisła jak i drużyna Jenknera (które nota bene połączyły się w 1907 roku) samodzielnie się wyekwipowały. Potwierdza to też notatka prasowa z 1907 roku z gazety Czas, która omawiając zasługi Konczyńskiego, wymienia tylko Biało-czerwonych i Akademików (późniejszą Cracovią) jako drużyny ukostiumowane przez organizatora Turnieju jesiennego. Warto też dodać, że wspomnienia Lustgartena pochodzą z 1964 roku, są więc oddalone w czasie od omawianych wydarzeń.

Więcej informacji: Wspomnienia Romana Wilczyńskiego, Stroje sportowe (piłka nożna), Notatka prasowa, Czas z 21 listopada 1907]

Pochodzenie nazwy Wisła

Z omówionym wyżej tematem pierwszych koszulek Wisły wiąże się też wspomniany już temat pochodzenia samej nazwy klubu. Niektórzy sugerowali, że pochodzi ona od skojarzenia z kolorem koszulek, a więc że to koszulki były pierwsze, a nazwa wtórna wobec nich. Przeczą temu wspomnienia Romana Wilczyńskiego, który stanowczo stwierdzał, że nazwa została wybrana już na pierwszym spotkaniu organizacyjnym, wiosną 1906 roku. Uzasadnieniem dla niej było zaś stwierdzenie, że „Wisła i Polacy to Polska” – a więc motyw patriotyczny (szczególnie istotny w czasach zaborów).

Więcej informacji: Wspomnienia Romana Wilczyńskiego, Nazwa klubu

„Fuzja” z Cracovią 1907

Informacje o rzekomej fuzji Wisły z Cracovią na jesieni 1907 roku znów pochodzi ze wspomnień bramkarza Pasów – Józefa Lustgartena. Wspominał on o „przyjściu” Wisły do Cracovii. Słowa te zostały potem rozbudowane w wielką opowieść o tym, jak to zawarta została umowa, w myśl której Wisła miała być rezerwą Cracovii, ale po jakimś czasie z powodu niezdrowych ambicji Wiślacy oddzielili się od Pasów. Tymczasem Lustgarten miał prawdopodobnie na myśli… korzystanie ze wspólnej szatni! Demaskacja mitu i dokładne prześledzenie jego powstawania przeprowadzone zostało w osobnym artykule: Wisła rezerwą Cracovii. Jesień 1907 roku?

Więcej informacji: Wisła rezerwą Cracovii. Jesień 1907 roku?

Omówienie poszczególnych książek

Rozwiń listę dla wybranej książki

Hałys Józef, Polska piłka nożna, Kraków 1986 r.
Strona	Kwestia	Wyjaśnienie	Zobacz też
18	Pierwsze koszulki klubowe	Zobacz sekcję Najczęstsze błędy
19-20	„Fuzja” z Cracovią 1907 r.	Zobacz sekcję Najczęstsze błędy
20	Nazwa Wisły po raz pierwszy w prasie.	Autor pisze: „Nazwa Wisły po raz pierwszy pojawiła się w prasie 13 października 1907 r. w Nowej Reformie: <w niedzielę wielkie zawody w piłkę nożną urządza Wisła>”. Nie jest to prawdą, gdyż nazwa Wisły pojawiła się w prasie już rok wcześniej, przy okazji sprawozdań z przebiegu Turnieju jesiennego.
20	Lauda Kraków	Autor pisze, że w 1911 roku założono „istniejącą zaledwie jeden rok Laudę (stanowiącą filię Wisły)”. Informację uznać wypada za nieprecyzyjną. Lauda prawdopodobnie powstała z inicjatywy rezerwowych zawodników Wisły, według informacji prasowych (Ilustrowany Kurier Codzienny 1911.10.01) grali w niej także zawodnicy, którzy przyszli z Cracovii. Ta sama notatka prasowa sugeruje, że Lauda była całkowicie samodzielna organizacyjnie.	1911.10.01 Lauda Kraków - Wisła Kraków
21	Związek Polski Piłki Nożnej	Autor pisze, iż […] 26 lipca Wisła ponownie przystąpiła do Austriackiego Związku Futbolowego. Nie na długo jednak. W kilka miesięcy później, z inicjatywy prezesa Cracovii red. Stanisława Kopernickiego, doszło do powstania Związku Polskiego Piłki Nożnej dla Galicji.” Błąd w tym fragmencie polega na tym, że ZPPN został zawiązany już 25 czerwca 1911 roku, czyli przed 26 lipca.	ZPPN, Österreichischer Fußball-Verband, Wisła a Związek Footballistów Polskich
22	Mecz Warszawskie Koło Sportowe – Wisła, 26.09.1909	Autor twierdzi, że Wisła w tym meczu „występowała pod firmą Krakowa”. Nie potwierdzają tego doniesienia prasowe (Czas, Ruch), podające konsekwentnie nazwę Wisły, a nie Krakowa.	1909.09.26 Warszawskie Koło Sportowe – Wisła Kraków 0:7
829	Data powstania Wisły	Zobacz sekcję Najczęstsze błędy
830	Barwy Wisły od 1907 roku	Józef Hałys pisze, że po fuzji z drużyną Jenknera Wisła przejęła barwy Czerwonych, „tj. czerwone koszulki początkowo z niebieską, a później z białą gwiazdą”. Należy sprecyzować, że niebieskie gwiazdy były dwie, po obu stronach piersi. Wraz z zamianą koloru gwiazdy na biały pozostawiono tylko jedną gwiazdę – na sercu.
830	Kontakty Wisły w latach 1910-11	Opisując przynależność organizacyjną Wisły w latach 1910-11 (wystąpienie z Austriackiego Związku Futbolowego, akcesję do UIAFA i budowanie polskiego związku piłkarskiego) autor stwierdza, że „zakaz gry z drużynami podległymi AZF (jak m. in. Cracovia i Pogoń), wpływał hamująco na kontakty Wisły.” Rzeczywiście, Wisła nie mogła grać z klubami podległymi AZF i nie było to korzystne, ale by obiektywnie ocenić sytuację Wisły stwierdzić trzeba, że współpraca z UIAFA zaowocowała rozwojem kontaktów z bardzo silnymi drużynami czeskimi, pozwoliła także na sprowadzenie do Krakowa Aberdeen – pierwszej zawodowej drużyny, którą mogła oglądać polska publiczność.
831	Reprezentanci Polski w latach 1921-26	Józef Hałys wymieniając wiślackich reprezentantów Polski w latach 1921-26 pominął Zdzisława Stycznia, podał natomiast Karola Bajorka, który w kadrze wystąpił dopiero w 1929 roku, i to w meczu nieoficjalnym.	Reprezentanci Polski
832	Koniec kariery Henryka Reymana	Hałys, podaje, że Henryk Reyman zakończył karierę w 1934 roku. Tymczasem legendarny napastnik Wisły ostatnie spotkanie rozegrał w czerwcu 1933 roku.
835	Adam Michel w Reprezentacji Polski	Książka podaje, że Adam Michel wystąpił 4 razy w reprezentacji Polski, tymczasem były to trzy występy.	Adam Michel

Kukulski Janusz, 70 lat - KOZPN : 1919-1989, Kraków 1989 r.
Strona	Kwestia	Wyjaśnienie	Zobacz też
24	czas gry Henryka Reymana w Wiśle	W krótkim biogramie Reymana podany jest okres gry w Wiśle 1918-34. Obie daty są nie do końca ścisłe. Reyman trafił do drużyn juniorskich Wisły w marcu 1910 roku. Autor zapewne chciał wskazać początek seniorskich występów, ale nawet w tym wypadku sprawę należy doprecyzować, gdyż Reyman zadebiutował w pierwszej drużynie w 1914 roku (17 maja, meczem z BBSV w Bielsku). Data zakończenia kariery również wprowadza w błąd, gdyż Reyman ostatni mecz zagrał w czerwcu 1933 roku (10.06, mecz z Cracovią).	Henryk Reyman
26-29	Lista reprezentantów Polski	Oprócz oczywistego faktu zdezaktualizowania się listy od czasu jej druku należy zwrócić uwagę, iż podane są łącznie występy w meczach oficjalnych i nieoficjalnych. Wynika to z tego, że de facto dopiero w latach 90-tych uporządkowana została lista spotkań reprezentacji i oddzielono gry niespełniające kryteriów oficjalności. Z tego względu niektóre liczby odbiegają od statystyk zamieszczonych w portalu Historia Wisły, gdzie uwzględnione są tylko mecze oficjalne.	Reprezentanci Polski
33	Pierwsze koszulki klubowe i pochodzenie nazwy Wisła	Zobacz sekcję Najczęstsze błędy
35	Powstanie Polskiego Związku Towarzystw Sportowych	Autor w kalendarium podaje datę 20.05.1911. Tego dnia zaczęło się zabranie założycielskie, które kontynuowano także następnego dnia i to raczej 21.05.1911 uznać wypada za datę zawiązania Związku.
39	Pierwszy mecz po reaktywacji Wisły	W kalendarium autor podaje datę 14.07.1918 i mecz z Czarnymi Jasło – należy zaznaczyć, że Wisła nie występowała jeszcze pod swoją właściwą nazwą – zawodnicy nie byli pewni swojej formy i w razie kiepskiej dyspozycji nie chcieli szargać marki Wisły.
49	Powstanie Ligi w 1927 roku	Autor stwierdza, że „projekt utworzenia Ligi wyszedł z grona działaczy lwowskich”. Nie można umniejszać zasług lwowian w tej kwestii, nie można jednak zapominać, że propozycję utworzenia Ligi przedłożył już w 1921 roku Ignacy Rosenstok – działacz okręgu krakowskiego. Wisła – obok lwowian – ma również prawo do miana inicjatora Ligi, powstałej w 1927 roku.
49	Maksymilian Koźmin	Do podawanego przez autora składu Wisły z mistrzowskich lat 1927-28 wkradła się literówka: zamiast Koźmian powinno być Koźmin.	Maksymilian Koźmin

Kukulski Janusz, Pierwsze mecze, pierwsze bramki..., Wydawnictwo Literackie, Kraków 1988
Strona	Kwestia	Wyjaśnienie	Zobacz też
23	Kwestia starszeństwa	Kukulski pisze, że Biało-czerwoni rozegrali pierwszy "oficjalny mecz" 5 sierpnia 1906 roku i z tego tytułu przysługuje im tytuł najstarszej drużyny. Tymczasem mecz ten (Biało-czerwoni przeciwko drużynie cyrkowej) miał charakter towarzyski.
23	Pierwsze koszulki klubowe	Zobacz sekcję najczęstsze błędy (przy okazji: autor sam powołuje się na notatkę prasową, która wyraźnie stwierdza, że Konczyński wyekwipował tylko dwie, a nie cztery drużyny).	Stroje sportowe (piłka nożna)
23	Nazwa Niebiescy	Autor nazywa Wisłę drużyną "niebieskich Szkolnikowskiego". Nie znajduje to uzasadnienia w materiałach źródłowych i jest sprzeczne ze wspomnieniami założycieli Wisły.	Nazwa klubu, Wspomnienia Romana Wilczyńskiego
50	"Fuzja" z Cracovią 1907 r.	Zobacz sekcję Najczęstsze błędy	Wisła rezerwą Cracovii. Jesień 1907 roku?
62	Mecz Cracovia-Reprezentacja Austrii	Omawiając sezon 1911 w wykonaniu Cracovii autor podaje, że punktem kulminacyjnym był mecz Pasów z reprezentacją Austrii, na wystawienie której Austriacki Związek Piłki Nożnej zgodził się "w drodze wyjątku". Warto zaznaczyć, że impulsem do wydania tej zgody była zapowiedź rozegrania przez Wisłę meczu z Reprezentacją Czech. Wisła starała się w owym czasie o zorganizowanie polskiego związku piłki nożnej, niezależnego od zaborców. Współpraca z Czachami - którzy organizacyjnie byli już usamodzielnieni od Austriaków - miała w tym pomóc. Gdy Wisła zapowiedziała mecz z Reprezentacją Czech, Cracovia i Austriacki Związek Piłki Nożnej podjęli kontr-działania i zorganizowali wizytę w Krakowie Reprezentacji Austrii, co miało odciągnąć uwagę opinii publicznej od inicjatywy Wisły.	Wisła a Związek Footballistów Polskich
74	Piłkarze Wisły w Cracovii w czasie I WŚ - Obalt?	Autor podaje trzy nazwiska Wiślaków, którzy w czasie pierwszej wojny światowej (gdy Wisła zawiesiła działalność) występowali w Cracovii. Wśród nich pada nazwisko Obalt - nic nie wiadomo o takim zawodniku i nie mamy żadnych informacji, by był piłkarzem Wisły.
78-79	"Dowody" starszeństwa Cracovii	Na dwóch stronach autor cytuje wycinki prasowe mające świadczyć o starszeństwie Cracovii względem Wisły. Okazuje się jednak, że świadectwa te nie są jednoznaczne - mogą odnosić się nie tyle do starszeństwa klubów, co do wieku zawodników albo daty rejestracji statutu drużyn (co nie jest tożsame z datą powstania klubu). Dokładne omówienie notatek podawanych przez Kukulskiego znajduje się w artykule Kwestia starszeństwa - szkic.	Kwestia starszeństwa - szkic
98	Pierwsze koszulki klubowe	Zobacz sekcję Najczęstsze błędy (przy okazji: dwie strony dalej autor cytuje wypowiedź Jana Weyssenhoffa, w której opowiadał on o tym, że zawodnicy Czerwonych sami zamówili stroje sportowe, a nie dostali ich od Konczyńskiego jednak... wycina fragment temu poświęcony, nie zaznaczając nawet tego wycięcia (standardowo powinno się zamieścić oznaczenie [...])	Stroje sportowe (piłka nożna)
102	Nazwa klubu i pierwsze stroje	To aż niewiarygodne, ale na pierwszej stronie rozdziału poświęconego Wiśle trudno znaleźć prawdziwe informacje... Autor twierdzi, że Wisła nazywana była drużyną Szkolnikowskiego, otrzymała stroje sportowe od dr Konczyńskiego i od koloru tych koszulek nazywana była Niebieskimi, a dopiero z czasem Wisłą. Twierdzenia te są nieprawdziwe - porównaj sekcję Najczęstsze błędy	Nazwa klubu, Stroje sportowe (piłka nożna)
107	"Fuzja" z Cracovią 1907 r.	Zobacz sekcję Najczęstsze błędy	Wisła rezerwą Cracovii. Jesień 1907 roku?
113	Data powstania Związku Footballistów Polskich	Autor podaje, że ZFP zawiązany został 20 maja 1911, miało to miejsce dzień później - 21 maja.	Wisła a Związek Footballistów Polskich
123	Pierwszy mecz Wisły po reaktywacji	Autor podaje, że Wisła swój pierwszy mecz po wojnie rozegrała 14.07.1918 z Czarnymi Jasło. Stwierdzenie to wypada uzupełnić informacją, że Wisła na pewno nie wystąpiła w tym meczu pod swoją nazwą.	1918.07.14 Czarni Jasło - Wisła Kraków 0:4
174	Mecz Lauda-Wisła	W zestawieniu spotkań rozegranych przez Laudę Kraków autor pomija potyczkę z Wisłą (nieznany wynik)	1911.10.01 Lauda Kraków - Wisła Kraków
196	Wystąpienie Wisły z Krajowego Związku Turystycznego	Autor podaje mylnie rok 1911 - Wisła wystąpiła z KZT w 1910.	Krajowy Związek Turystyczny
197	Utworzenie Związku Footballistów Polskich	Autor twierdzi, że Wisła "19 maja 1911 r. zaproponowała utworzenie Polskiego Związku Towarzystw Sportowych". To sformułowanie jest nie precyzyjne - nie ulega wątpliwości, że Wisła zaproponowała to wcześniej, skoro zjazd założycielski odbył się 21 maja, a brali w nim udział delegaci także spoza Krakowa, którzy nie mieliby szans dotrzeć do Grodu Kraka, gdyby o zebraniu dowiedzieli się dwa dni wcześniej. Prasa informowała o tym zjeździe 18 maja, poszczególne kluby zapewne były na niego zaproszone wcześniej.	Wisła a Związek Footballistów Polskich
215	Nieuprawnieni zawodnicy w derbach 09.11.1913	Autor podaje, że w meczu decydującym o tytule Mistrza Galicji Wisła-Cracovia w drużynie Wisły wystąpiło dwóch nieuprawnionych zawodników, było to tymczasem trzech graczy.	1913.11.09 Cracovia – Wisła Kraków 0:1

Marcin Marynowski, Cracovia – Wisła 1906-2006 w: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Cracovia – Wisła 1906-2006, Święta wojna święta zgoda, Kraków 2006
Strona	Kwestia	Wyjaśnienie	Zobacz też
22-23	Pierwsze koszulki klubowe	Zobacz sekcję Najczęstsze błędy	Stroje sportowe (piłka nożna)
23	Nazwa Niebiescy	Autor twierdzi, że Wisłę nazywano od koloru koszulek „Niebiescy”. Nie znajduje to potwierdzenia w materiałach źródłowych i stoi w sprzeczności ze wspomnieniami Romana Wilczyńskiego. Kilka linijek dalej autor powtarza ten błąd pisząc o Białej Gwieździe „Wisła (wcześniejsi Niebiescy)”. Zobacz też sekcję Najczęstsze błędy: Pochodzenie nazwy Wisła.	Wspomnienia Romana Wilczyńskiego, Nazwa klubu
23	Powstanie Wisły	Autor stwierdza, że „Niepodważalne jest natomiast, że zawodnicy Cracovii występowali w różnych wymienionych zespołach wcześniej od zawodników Wisły, którzy stworzyli drużynę tylko z myślą o jesiennym turnieju”. Ta opinia nie ma potwierdzenia w materiałach źródłowych – twierdzenie, że Wisła powstała tylko z okazji Turnieju jesiennego jest bezzasadne. Zobacz także sekcję Najczęstsze błędy: Data powstania Wisły.
24 i 60	„Fuzja” z Cracovią, 1907	Zobacz sekcję Najczęstsze błędy	Wisła rezerwą Cracovii. Jesień 1907 roku?
25	Wisła w latach 1910-11 i wystąpienie z Austriackiego Związku Futbolowego	Autor omawiając przynależność organizacyjną Wisła w latach 1910-11 całkowicie przemilcza fakt założenia przez Wisłę pierwszego polskiego związku piłkarskiego, na dodatek niezależnego od zaborców. Tymczasem wydarzenie to jest kluczowe dla zrozumienia sytuacji klubu w omawianym okresie. Przemilczenie to jest zupełnie niezrozumiałe i wypacza historię Wisły.	Wisła a Związek Footballistów Polskich Österreichischer Fußball-Verband
27	Pierwszy mecz po reaktywacji Wisły w 1918	Autor podaje, że Wisła swój pierwszy mecz po wojnie rozegrała 14.07.1918 z Czarnymi Jasło. Stwierdzenie to wypada uzupełnić informacją, że Wisła na pewno nie wystąpiła w tym meczu pod swoją nazwą.	1918.07.14 Czarni Jasło - Wisła Kraków 0:4 Reaktywacja TS Wisła. 1918-1919
29	Józef Kałuża w Wiśle?	Omawiając sylwetkę legendarnego zawodnika Cracovii – Józefa Kałuży – autor stwierdza, że w 1911 roku był on zawodnikiem Wisły. Brak jakichkolwiek dalszych informacji na ten temat.
30	Lata gry Henryka Reymana	Autor stwierdza, że Reyman „karierę sportową rozpoczął w1913 r. jako junior w Wiśle Kraków”. Informacja ta jest mylna – Reyman trafił do juniorów Wisły w marcu 1910 roku. Również następne zdanie: „Reprezentował barwy tego klubu w latach 1918-34” wprowadza w błąd, gdyż Reyman pierwszy mecz w I drużynie rozegrał jeszcze w 1914 roku, ostatni zaś w czerwcu 1933.	Henryk Reyman
30	Henryk Reyman wiceprezesem TS Wisła	Autor stwierdza, że Reyman był „prezesem powojennego Gwardyjskiego Towarzystwa Sportowego”. Tymczasem w latach pełnienia przez Reymana tej funkcji przymiotnik „Gwardyjskie” nie obowiązywał w nazwie TS. Został dodany dopiero w 1967 roku, a więc w trzy lata po śmierci Reymana.	Henryk Reyman, Nazwa klubu
30	Gol Balcera w meczu z Czarnymi Lwów, 13.09.1931	Przybliżając sylwetkę Mieczysława Balcera autor pisze o zdobyciu przez niego tytułu Mistrza Polski w dziesięcioboju i występie tego samego dnia w meczu piłkarskim. Autor przypisuje Balcerowi zdobycie zwycięskiej bramki w tym spotkaniu, tymczasem autorstwo tego gola jest kwestią sporną – prawdopodobnie trafienie zaliczył wtedy Walerian Kisieliński, a nie Balcer	"Jedenastobój" Mieczysława Balcera, 1931.09.13 Czarni Lwów – Wisła Kraków 1:2
35	Funkcjonowanie innych sekcji w czasie wojny	Opisując losy Wisły podczas okupacji niemieckiej autor stwierdza, że brak jest bliższych informacji o działalności innych sekcji, niż piłka nożna i koszykówka. Tymczasem wiadomo, że przez pewien czas organizowane były mecze siatkówki, w których brali udział także gracze Wisły. Wspominał o tym między innymi Jacek Arlet	Jacek Arlet, wywiad 27.08 – 10.09.2010
37	Spotkania organizacyjne Wisły w czasie wojny	Autor twierdzi, że piłkarze Cracovii w czasie wojny często spotykali się w prywatnych domach, Wiślacy zaś „nie mieli takiego komfortu”, gdyż „zamieszkiwali różne dzielnice Krakowa”. Dalej autor rozwija przypuszczenia na temat spotkań organizacyjnych Wiślaków na Plantach. Rozważania takie brzmią dziwnie w świetle zachowanych zdjęć (zobacz linki obok).	1 2
37	Zainicjowanie uprawiania piłki nożnej w czasie okupacji	Dosłowny cytat stwierdza, że „uprawianie piłki nożnej podczas okupacji zainicjowali zawodnicy Wisły, TS Krowodrzy i Cracovii”. Umieszczenie w tym zdaniu Pasów to zbyt duży ukłon autora w ich stronę, gdyż – jak sam dalej potwierdza – w 1939 roku rozegrano tylko jeden mecz pod okupacją, mianowicie Wisła-Krowodrza. Cracovia pierwsze mecze zaczęła rozgrywać w 1940 roku, jak szereg innych drużyn.	Sezon 1939 (piłka nożna) 1939.10.22 Krowodrza Kraków - Wisła Kraków 1:3 Sezon 1940 (piłka nożna)
46	Derby 06.12.1948 i gol „na Mikołaja”	Relacjonując mecz derbowy z 06 grudnia 1948 autor pisze, że kibice Wisły dokuczali sympatykom Cracovii komentarzami, że szybko zdobyty gol, to „prezent mikołajkowy”. Według najczęściej powtarzanej wersji wydarzeń to nie kibice, ale Mieczysław Gracz miał użyć takiego sformułowania („No, to mocie na Mikołaja”).	Legendarne cytaty, 1948.12.05 Wisła Kraków – Cracovia 1:3
47	Barwy Wisły w czasach gwardyjskich	W opisie reorganizacji sportu polskiego przez komunistów pada stwierdzenie, że barw „Wiśle nie zmieniono tylko dlatego, że stały się one równocześnie barwami gwardyjskiego pionu sportowego”. Jest to nieuprawnione twierdzenie. Niestety, wydaje się, że w tym fragmencie tekstu autor okazał się nieobiektywny (we wcześniejszym zdaniu stwierdzał, że barwy Cracovii zmieniono niezgodnie z tradycją, całość sugeruje, że Wisłę potraktowano korzystniej). Nieprawdą jest, że barwy Wisły zostały rozszerzone na cały pion gwardyjski. Barwy Wisły zostały zmienione – jednym z celów reformy na modłę sowiecką było odcięcie klubów od ich historii i tożsamości. Gwardyjskie barwy to białe koszulki z czerwono-biało-niebieskim pasem – ten układ kolorystyczny nie miał nic wspólnego z wiślackimi barwami.
47, 62, 63, 64, 65, 68, 70, 72, 74, 75	Wiślacy na Olimpiadach	Na wymienionych obok stronach autor wylicza Wiślackich olimpijczyków. Łatwo tu jednak o pomyłki i nieścisłości, przykładowo na stronie 47 autor stwierdza, że na „zimowej olimpiadzie w Oslo w 1952 roku wystąpiło dwóch sportowców Gwardii Kraków”. Dla precyzji trzeba zauważyć, że sporty zimowe uprawiane były w zakopiańskiej filii klubu. Co więcej, w Oslo wystąpiło 3 a nie 2 sportowców Gwardii (Wisły) Zakopane. Radzimy więc konfrontować dane z omawianej książki z listą z naszego portalu.	Wiślacy na Olimpiadach
48	Geneza kibicowskich animozji	Na stronie 48 autor omawia genezę współczesnej wzajemnej niechęci czy niekiedy wręcz nienawiści między kibicami Wisły i Cracovii. Autor wiąże jej pojawienie się z brakiem „równowagi” między osiągnięciami obu klubów w okresie PRLu. Opinię tą uznać wypada za spłycenie problemu. Ocena autora przede wszystkim nie bierze pod uwagę tła społecznego i powstania w Polsce w latach 70-tych ruchu kibicowskiego, jako złożonego i bogatego fenomenu socjologicznego. Nie jest to miejsce na rozbudowaną analizę tego zjawiska, tutaj ograniczymy się tylko do stwierdzenia, że sam poziom sportowy nie jest czynnikiem całkowicie determinującym zachowania kibiców.
51	Kibicowski podział Krakowa	Kontynuując opis dotyczący kibiców, autor stara się zarysować dawną „kibicowską mapę Krakowa” i wytyczyć granice przestrzenne między sympatykami poszczególnych klubów. Zadane jest karkołomne. Tezę, iż Cracovii kibicowało centrum miasta, a Wiśle przedmieścia i osiedla robotnicze radzimy traktować ostrożnie, szczególnie że autor sugeruje, iż ten podział utrzymywał się „przez kilka dziesięcioleci po II wojnie światowej”. Podobnie nieufność budzi stwierdzenie na temat „przedwojennej tendencji”, wedle której „Cracovii kibicowali adwokaci, profesorzy, lekarze, rzemieślnicy i kupcy, a Wiśle – środowisko robotnicze”. Stanowczość tej opinii każe pytać o podstawę, na której zdanie to zostało sformułowane. Jeżeli nie stoją za nim głębsze badania z pogranicza historii i socjologii, to opinia ta jest tylko pewnym uproszczeniem, uogólnieniem które może wprowadzać w błąd.
52	Hymn Wisły	O pieśni „Jak długo na Wawelu…” autor pisze: „Natomiast tekst hymnu Wisły Kraków został napisany w roku 1920 przez Konstantego Krumłowskiego. Został zaśpiewany 17 lat później na dworcu kolejowym, kiedy zwycięska „Biała Gwardia” [sic!] wracała z Chorzowa. Co ciekawe, w taki sposób gratulowali rywalce zwycięstwa kibice Cracovii”. Pomińmy już określenie „Biała Gwardia” i uznajmy je za zwykłą literówkę. Najważniejsze w tym fragmencie jest stwierdzenie, że hymn odśpiewali Wiśle kibice Cracovii. Jest to odprysk powtarzanego przez sympatyków Pasów mitu, jakoby „Jak długo na Wawelu” było pierwotnie hymnem Cracovii, następnie „skradzionym” przez Wisłę. Twierdzenie to jest – dosadnie mówiąc – bzdurne. Nie ma żadnego potwierdzenia w źródłach, co więcej mit funkcjonuje w różnych wersjach – gdy przedstawiane są dowodu obalające jedną, opowieść jest modyfikowana i znów rozpowszechniana. W odniesieniu do słów napisanych przez Marcina Marynowskiego zauważyć wystarczy, że w 1937 roku Wisła… nie wygrała żadnego meczu w Chorzowie (choć grała 2), cała sytuacja na dworcu nie mogła więc mieć miejsca.	Hymn Kłamstwa Wikipasów, w sekcji Jak długo na Wawelu…
59	Pochodzenie nazwy Wisła	Autor podaje, że pomysłodawcą nazwy Wisła był Józef Szkolnikowski - stoi to w sprzeczności ze wspomnieniami Romana Wilczyńskiego, wedle których pomysłodawcą był Tadeusz Łopuszański.	Nazwa klubu, Wspomnienia Romana Wilczyńskiego
60	Pierwszy mecz derbowy	Spotkanie Wisły i Cracovii z 1908 roku zakończone wynikiem 1:1 nazywa autor "pierwszym oficjalnym meczem" obydwu drużyn. Jest to niewłaściwe sformułowanie, autor miał zapewne na myśli, że ten mecz jest pierwszym udokumentowanym spotkaniem najstarszych krakowskich drużyn. Miał on jednak charakter towarzyski, a nie oficjalny.	1908.09.20 Cracovia – Wisła Kraków 1:1
62-63	Obraz Vlastimila Hofmana	Opisując najsłynniejszy obraz Vlastimila Hofmana autor interpretuje kobiecą postać stojącą wśród Wiślaków jako alegorię piłki nożnej. Oczywiście sztuka pozostawia każdemu swobodę interpretacyjną, jednak w tym konkretnym przypadku zdecydowanie trafniejsze jest stwierdzenie, że ta postać to bogini zwycięstwa - Nike.	Obraz Hofmana
65	Barwy Wisły od 1936	Zdaniem autora w 1936 roku dotychczasowe barwy Wisły (czerwień i biel) zmieniono na czerwono-biało-niebieskie. Zdanie to wprowadza w błąd, gdyż od 1936 roku zaczęto jedynie stosować herb - do czerwonej tarczy z białą gwiazdą dodano niebieską wstęgę. W żaden sposób nie ustalono jednak "oficjalnej" kolejności barw.
65	Edward Madejski na MŚ 1938	Autor podaje, że Edward Madejski w czasie występu na Mistrzostwach Świata w 1938 roku był zawodnikiem Wisły, tymczasem był on już wtedy graczem niestowarzyszonym.	Edward Madejski, Wiślacy na Mistrzostwach Świata (piłka nożna)
68	Początki sekcji gimnastyki i szermierki	Autor podaje, że sekcje gimnastyki i szermierki powstały w Wiśle w 1948 roku, tymczasem tę pierwszą założono już w 1947, tę drugą zaś dopiero w 1952.	Szermierka, Gimnastyka
68	Nazwa Wisły w latach 1949-55	Zdaniem autora Wisła w latach 1949-55 (od włączenia do pionu gwardyjskiego po odwilż polityczną w polskim sporcie) występowała pod nazwą Gwardia-Wisła Kraków. Tak miało być, ale w 1950 roku złamano postanowienia zawarte przy włączeniu klubu do Gwardii. W latach 1950-55 słowo Wisła znika z nazwy klubu.	Nazwa klubu, Gwardyjskie dekady
70	Jerzy Twardokens	Literówka w nazwisku szermierza - zamiast Twardokęs powinno być Twardokens	Jerzy Twardokens
70	Powrót do nazwy Wisła w 1955	Zdaniem autora Wisła powróciła dzięki odwilży politycznej do swojej nazwy 1 marca 1955. Tymczasem miało to miejsce we wrześniu.	Nazwa klubu
70	Nazwa GTS	Zdaniem autora nazwa Gwardyjskie Towarzystwo Sportowe Wisła zostaje ustalona w 1956 roku. Tymczasem przymiotnik Gwardyjskie pojawia się dopiero w 1967.	Nazwa klubu

Józef Frankiewicz, Przemyska Polonia i inne kluby sportowe w latach 1917-1939, Przemyśl 2006
Strona	Kwestia	Wyjaśnienie	Zobacz też
??	Mylnie zidentyfikowane zdjęcie	Autor zamieszcza zdjęcie, które opisuje jako fotografię WKS Olimpii Przemyśl, klubu powstałego w 1917 roku. Fotografia ta tymczasem przedstawia Wisłę Kraków z 1913 roku.	Zobacz zdjęcie