Puchar Polski
Z Historia Wisły
Puchar Polski to najbardziej prestiżowe rozgrywki pucharowe w Polsce. Organizowane przez PZPN, przeznaczone są dla wszystkich drużyn w Polsce, nie tylko profesjonalnych, ale także amatorskich. Mało tego - drużyna, która chce wziąć udział w zawodach, nie musi nawet grać w żadnej lidze (jedynie wpłaca wpisowe).
Z uwagi na wielką liczbę drużyn, Puchar potocznie nazywany jest "Pucharem Tysiąca Drużyn". Każda edycja trwa dwa sezony, rozpoczynając się rywalizacją na szczeblu okręgowym, a później wojewódzkim. Po wstępnej selekcji do gry włączają się drużyny ekstraklasy. Od rozpoczęcia pierwszego meczu, aż do finału rozgrywek gra się systemem pucharowym, czyli zgodnie z zasadą, że przegrywający odpada.
Do sezonu 1998/1999 zwycięzca miał możliwość zaprezentowania się w Pucharze Zdobywców Pucharów. Po jego likwidacji, na zwycięzcę czekała walka w Pucharze UEFA. Od 2009 roku natomiast zwycięzca startuje w Lidze Europejskiej UEFA
Spis treści |
Historia
Pierwszym tryumfatorem Pucharu Polski została Wisła Kraków w 1926 roku (Więcej). Wie to niemal każdy kibic w Polsce, ale już nie każdy słyszał, że historia rozgrywek sięga 1921 roku. Wtedy to dziennikarze "Tygodnika Sportowego" zaproponowali stworzenie rozgrywek o Puchar Polski. Inicjatywa spotkała się niewielkim zainteresowaniem i sam pomysł przepadł.Dwa lata później, w grudniu 1923 roku, PZPN ogłosił że zamierza przeprowadzić rozgrywki o puchar okręgów w 1924 roku. Początkowo rywalizacja zakończyć się miała na rozgrywkach okręgowych. Zmagań na szczeblu centralnym nie planowano. Pomysł samych rozgrywek wziął się stąd, że sezon piłkarski 1924 w Polsce trzeba było mocno zmodyfikować w związku z nadchodzącą Olimpiadą paryską. Mistrzostwa Polski zostały ograniczone jedynie do fazy eliminacyjnej, toteż zorganizowano dodatkowe zawody. Więcej o początkach rozgrywek tutaj.
Pierwszą edycję "Pucharu Polski PZPN", bo tak go wówczas nazwano, wygrała, jak już wiemy Wisła, która pokonała w finale lwowską Spartę (2:1). Na kolejną edycję pucharu trzeba było czekać do... 1949 roku. Kluby piłkarskie nie były zainteresowane dodatkowymi rozgrywkami i zaniechano na czas nieokreślony rywalizacji o Puchar Polski.
4 grudnia 1949, podczas 32. Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia PZPN w Warszawie, uchwalono stworzenie pucharu. System rozgrywek miał być identyczny jak w Związku Radzieckim. Rozgrywki miały trwać dwa lata, natomiast ich zwycięzca, w myśl regulaminu, miał zostać również mistrzem Polski.
Finał pucharu 1950/1951, rozegrał się na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie. Ruch Chorzów pokonał w nim Wisłę 2:0 i tym samym został mistrzem Polski. Działacze Wisły postanowili walczyć o zweryfikowanie rozstrzygnięć i przyznanie Białej Gwieździe, jako zwycięzcy rozgrywek ligowych, tytułu mistrzowskiego. Uczyniono to dopiero w 1989 roku, bowiem za czasów PRL taki wniosek nie miałby cienia szansy na sukces. Na 62. Walnym Zgromadzeniu PZPN wniosek o przyznanie Wiśle mistrzostwa Polski został jednak rozpatrzony negatywnie, tym samym do dziś, jak się wydaje, niesłusznie mistrzostwo Polski 1951 jest w posiadaniu Ruchu. Absurd trwał jedynie rok, już w kolejnej edycji wszystko powróciło do normy. Puchar rozgrywano systematycznie aż do 1957 roku, kiedy to na 41. Walnym Zgromadzeniu PZPN go zlikwidowano.
Na wniosek Przeglądu Sportowego i Sportu, 14 lutego 1959, Puchar Polski powrócił do kalendarza rozgrywek i trwa w nim do dziś. Za czasów PRL, rozgrywki (tak samo jak ligę) zdominowały kluby śląskie. Górnik Zabrze w latach 1968-1972 pięciokrotnie z rzędu wywalczył trofeum, dzięki czemu przeszło ono na jego własność (dotychczas puchar był przechodni). Od 1973 kluby walczą o nowy puchar.
W annałach Pucharu Polski, obok Górnika, zaszczytne miejsce piastuje Legia Warszawa, która w rozgrywkach wygrała aż 13 razy
Od 1999 roku finał pucharu rozgrywany był dwumeczem. Stan ten utrzymywał się do sezonu 2005/2006. W 2007 roku patronat nad pucharem objęła firma Remes. Pierwszy raz w historii puchar zyskał sponsora tytularnego.
Wisła w pucharze polski
- Ilość startów: 55
- Ilość meczów: 173
- Bilans: 96-25-52
- Bramki: 308-169 (nie wliczono karnych)
Zwycięzcy
- Legia Warszawa (13): 1955, 1956, 1964, 1966, 1973, 1980, 1981, 1989, 1990, 1994, 1995, 1997, 2008
- Górnik Zabrze (6): 1965, 1968, 1969, 1970, 1971, 1972
- Lech Poznań (5): 1982, 1984, 1988, 2004, 2009
- Wisła Kraków (4): 1926, 1967, 2002, 2003
- Zagłębie Sosnowiec (4): 1962, 1963, 1977, 1978
- GKS Katowice (3): 1986, 1991, 1993
- Ruch Chorzów (3): 1951, 1974, 1996
- Amica Wronki (3): 1998, 1999, 2000
- Dyskobolia Grodzisk Wlkp. (2): 2005, 2007
- Polonia Warszawa (2): 1952, 2001
- Śląsk Wrocław (2): 1976, 1987
- Gwardia Warszawa (1): 1954
- Lechia Gdańsk (1): 1983
- ŁKS Łódź (1): 1957
- Wisła Płock (1): 2006
- Arka Gdynia (1): 1979
- Miedź Legnica (1): 1992
- Stal Rzeszów (1): 1975
- Widzew Łódź (1): 1985
Ciekawostki
- Najdłuższy mecz w Pucharze Polski odbył się 30 listopada 1952. W ćwierćfinale spotkały się Lechia Gdańsk i Szombierki Bytom, a mecz trwał aż 148 minut!. W regulaminowym czasie gry padł remis 1:1. Zarządzono dogrywkę, jednak rzutów karnych w tamtym okresie nie rozgrywano.
- Najpóźniej rozegranym finałem był ten z 21 grudnia 1952 roku, w którym zwyciężyła Polonia Warszawa.
- W sezonie 1961 odbył się mecz o 3. miejsce Pucharu Polski. Wydarzenie jedyne w swoim rodzaju i chyba też jedyne na świecie. Mecz wygrała Odra Opole 2:1. Jej przeciwnikiem była Cracovia.
- W sezonie 1964/1965 do finału awansował trzecioligowy klub, Czarni Żagań. Po drodze eliminując m.in. Wisłę (więcej tutaj). W finale Czarni ulegli Górnikowi Zabrze. Sytuacja powtórzyła się w 1967 roku. Przeciwnikiem Wisły w finale był Raków Częstochowa (więcej tutaj), a także w sezonie 1982/1983, kiedy to również trzecioligowa Lechia Gdańsk wywalczyła puchar.
- Najwyższe zwycięstwo odnieśli piłkarze rezerw Górnika Zabrze w 1995 roku. Pokonali wówczas Wartę Sieradz 14:0 (7:0).
Afery
- W finale 9 maja 1980 w Częstochowie spotkały się drużyny Legii oraz Lecha. Przed w trakcie i po meczu doszło do chuligańskich ekscesów. Był to pierwszy taki przypadek w Polsce, toteż milicja nie była przygotowana do działania. Choć bilans ofiar został utajniony, wiadomo, że wśród setek ofiar były również przypadki śmiertelne. W ferworze walk ucierpiały, też kobiety i dzieci.
- 18 czerwca 1995 roku znów doszło do starcia kibiców. Na stadionie Legii, jej fani starli się z fanami GKS-u Katowice. W efekcie część Stadionu Wojska Polskiego został zdemolowana.
- 13 czerwca 1998, Amica Wronki pokonała Aluminium Konin 5:3, co jest najwyższym finałowym wynikiem w historii całego pucharu. Byłoby to nie lada osiągnięciem, gdyby nie fakt, że mecz ten znalazł się na liście podejrzanych w aferze korupcyjnej. Prezesem Amiki był wówczas Ryszard Forbrich (Fryzjer).
- W finale w roku 2008 spotkały się w Bełchatowie zespoły Legii oraz Wisły. Podczas spotkania warszawscy fani natarli na sektor Wisły, depcząc przy tym kilkanaście razy Mercedesa, który przeznaczony był przez firmę Remes, na nagrodę dla najlepszego piłkarza finału. Do akcji wkroczyła policja, natomiast mecz został przerwany na kilka minut.