Mistrzostwa Polski (piłka nożna)
Z Historia Wisły
(→Statystyki szczegółowe) |
(→Statystyki szczegółowe) |
||
Linia 45: | Linia 45: | ||
*Uwzględnia wyniki osiągane na boiskach, a nie walkowery. | *Uwzględnia wyniki osiągane na boiskach, a nie walkowery. | ||
*W statystykach meczowych i osobowych uwzględniono spotkania eliminacji do MP i samych rozgrywek finałowych z lat 1923-1947. | *W statystykach meczowych i osobowych uwzględniono spotkania eliminacji do MP i samych rozgrywek finałowych z lat 1923-1947. | ||
- | + | ===Wszystkie spotkania w ramach MP (przedligowe)=== | |
{|style="text-align:center;border:2px blue solid" rules=all cellspacing=1 cellpadding=1 align="center" class="sortable" | {|style="text-align:center;border:2px blue solid" rules=all cellspacing=1 cellpadding=1 align="center" class="sortable" | ||
|align=„center” style=„background:#f0f0f0;”|'''Liczba''' | |align=„center” style=„background:#f0f0f0;”|'''Liczba''' | ||
Linia 138: | Linia 138: | ||
|- | |- | ||
|40. (4)||1947F||1947.11.30||wyjazd||[[Warta Poznań]]||[[1947.11.30 Warta Poznań - Wisła Kraków 5:2|2:5]]||164:53 26-2-12||||56:27 9-1-7||||[[Kazimierz Cisowski|Cisowski]], [[Mieczysław Bąkowski|Bąkowski]] | |40. (4)||1947F||1947.11.30||wyjazd||[[Warta Poznań]]||[[1947.11.30 Warta Poznań - Wisła Kraków 5:2|2:5]]||164:53 26-2-12||||56:27 9-1-7||||[[Kazimierz Cisowski|Cisowski]], [[Mieczysław Bąkowski|Bąkowski]] | ||
+ | |} | ||
+ | ===Statystyki zawodników=== | ||
+ | {|style="text-align:center;border:2px blue solid" rules=all cellspacing=1 cellpadding=1 align="center" class="sortable" | ||
+ | |align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Liczba''' | ||
+ | |align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Imię i nazwisko''' | ||
+ | |align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Mecze''' | ||
+ | |align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Bramki''' | ||
+ | |align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Od-do''' | ||
+ | 1.||[[Józef Adamek]]||18||5||1923-25 | ||
+ | 2.||[[Karol Bajorek]]||1||0||1925 | ||
+ | 3.||[[Mieczysław Balcer]]||17||4||1923-25 | ||
+ | 4.||[[Mieczysław Bąkowski]]||1||1||1947 | ||
+ | 5.||[[Michał Brzycki]]||1||0||1923 | ||
+ | 6.||[[Kazimierz Cisowski]]||22||9||1946-47 | ||
+ | 7.||[[Stanisław Czulak]]||9||2||1925 | ||
+ | 8.||[[Franciszek Danz]]||3||0||1923 | ||
+ | 9.||[[Michał Filek]]||17||1||1947 | ||
+ | 10.||[[Władysław Filek]]||2||1?||1947 | ||
+ | 11.||[[Stanisław Flanek]]||18||0||1946-47 | ||
+ | 12.||[[Witold Gieras]]||9||0||1925 | ||
+ | 13.||[[Władysław Giergiel]]||20||10||1946-47 | ||
+ | 14.||[[Mieczysław Gracz]]||20||41||1946-47 | ||
+ | 15.||[[Zbigniew Jaskowski]]||6||1||1946-47 | ||
+ | 16.||[[Jerzy Jurowicz]]||22||-18||1946-47 | ||
+ | 17.||[[Kazimierz Kaczor]]||18||0||1923-25 | ||
+ | 18.||[[Marian Kiliński]]||2||-2||1925 | ||
+ | 19.||[[Józef Kohut]]||19||34||1947 | ||
+ | 20.||[[Jan Kotlarczyk]]||9||0||1925 | ||
+ | 21.||[[Władysław Kowalski]]||13||8-10||1923-25 | ||
+ | 22.||[[Władysław Krupa]]||13||2-3||1923-25 | ||
+ | 23.||[[Tadeusz Kubik]]||2||0||1946 | ||
+ | 24.||[[Tadeusz Legutko]]||19||1||1946-47 | ||
+ | 25.||[[Tadeusz Łukiewicz]]||7||-8||1925 | ||
+ | 26.||[[Andrzej Łyko]]||2||0||1946-47 | ||
+ | 27.||[[Marian Majcherczyk]]||7||0||1923 | ||
+ | 28.||[[Marian Markiewicz]]||15||0||1923-25 | ||
+ | 29.||[[Tadeusz Mącznik]]||1||0||1947 | ||
+ | 30.||[[Aleksander Pychowski]]||1||0||1925 | ||
+ | 31.||[[Henryk Reyman]]||18||19-20||1923-25 | ||
+ | 32.||[[Stefan Reyman]]||4||1||1923-25 | ||
+ | 33.||[[Mieczysław Rupa]]||12||9||1947 | ||
+ | 34.||[[Przemysław Smolarek]]||1||-2||1947 | ||
+ | 35.||[[Leszek Snopkowski]]||5||1||1947 | ||
+ | 36.||[[Stanisław Stopa]]||2||0||1923 | ||
+ | 37.||[[Władysław Stopa]]||1||0||1923 | ||
+ | 38.||[[Stefan Śliwa]]||9||0||1923 | ||
+ | 39.||[[Adam Wapiennik]]||18||0||1946-47 | ||
+ | 40.||[[Eugeniusz Wandas]]||2||1||1946 | ||
+ | 41.||[[Jan Wapiennik]]||22||0||1946-47 | ||
+ | 42.||[[Mieczysław Wiśniewski]]||9||-11||1923 | ||
+ | 43.||[[Artur Woźniak]]||12||8||1946-47 | ||
+ | 44.||[[Stefan Wójcik]]||12||0||1923-25 | ||
|} | |} | ||
Wersja z dnia 06:32, 20 cze 2017
Spis treści |
Historia
Mistrzostwa Polski rozgrywane są cyklicznie od 1920 roku. Rozgrywek w tym roku nie udało się jednak dokończyć. Fazę finałową zaplanowano od 29 sierpnia 1920 do 31 października 1920, jednak w dokończeniu gier przeszkodziła wojna polsko-bolszewicka. Udało się jedynie zakończyć rywalizację w okręgu krakowskim, fazę eliminacyjną (tzw. Klasę A; Zobacz). Pozostałe okręgi (lwowski, poznański, łódzki, warszawski) nie dokończyły bądź w ogóle nie rozpoczęły boiskowych zmagań. W roku następnym mistrzostwa odbyły się już bez przeszkód.
Pierwszym Mistrzem Polski została Cracovia, przed Polonią Warszawa i Wartą Poznań. Rozgrywki od 1920 do 1926 przeprowadzano systemem nieligowym.
Zmiany przyniósł rok 1927. Wtedy to 13 najlepszych drużyn klubowych utworzyło ligę, której nie zaakceptował PZPN. Dobrowolnie z udziału w lidze zrezygnowała Cracovia. "1 marca 1927 Liga wystąpiła ze struktur związku i rozpoczęła faktyczną działalność pod oficjalną nazwą Liga Piłki Nożnej (LPN) z gen. brygady Romanem Góreckim (ówczesny szef stołecznej Legii), jako nowo wybranym prezesem (pierwszą siedzibą było biuro stołecznej Polonii)".
- Zobacz więcej w osobnym artykule: Wisła a powstanie Ligi w Polsce.
3 kwietnia o godzinie 15:00 rozpoczął się inauguracyjny mecz 1 kolejki ligowej. ŁKS Łódź pokonał Klub Turystów Łódź 2:0 (2:0), a pierwszego ligowego gola w Polsce zdobył Jan Durka w 35 minucie. Duże ainteresowanie kibiców tymi rozgrywkami i poparcie prasy sportowej i codziennej zaważyło na fakcie w miarę szybkiego porozumienia między ligowcami, a PZPN. Do ostatecznej ugody doszło w lipcu tegoż roku. Z postanowień ugody ciekawy był punkt regulujący kwestię awansu do ligi. Z ligi miał spadać jeden zespół, a wejść miała drogą kooptacji Cracovia i drogą eliminacji jeszcze jeden klub. Warunki ugody zatwierdził potem Zjazd PZPN 18 grudznia 1927.
Pierwszym mistrzem Polski w rozgrywkach ligowych została Wisła Kraków. Cały sezon stał w blasku "Białej Gwiazdy". 11 września 1927 w Krakowie Wisła rozbiła TKS Toruń 15:0, co do dzisiaj pozostaje rekordowym rozmiarem zwycięstwa w I lidze. Wiślacy pokonali także w meczu o mistrzostwo drużynę 1.FC Katowice, finansowaną przez mniejszość niemiecką na Górnym Śląsku. W roku kolejnym krakowianie powtórzyli sukces, utwierdzając wszystkich w przekonaniu, że są zdecydowanie najlepszą drużyną piłkarską w Polsce. Więcej o tych sukcesach możesz przeczytać tutaj (rok 1927), oraz tutaj (rok 1928).
System ligowy obowiązywał w Polsce do 1939 roku, czyli do wybuchu II Wojny Światowej. Od początku istnienia ligi, aż do przerwania gier (niecałe 12 lat), na czoło krajowego piłkarstwa wybił się Ruch Chorzów (który zdobył pięć tytułów mistrza Polski oraz jedno trzecie miejsce), oraz Wisła (dwa mistrzostwa Polski, trzy wicemistrzostwa oraz cztery trzecie miejsca).
W czasie okupacji hitlerowskiej mistrzostw nie rozgrywano. Nie oznacza to, że futbol zamarł na ziemiach polskich. Wręcz przeciwnie. W wielu okręgach grano mecze. W Krakowie odbyło się kilka edycji Okupacyjnych Mistrzostw Krakowa.
Dwa pierwsze powojenne sezony grano znów systemem pucharowym, podobnym do tego który towarzyszył piłkarzom przez sześć lat, począwszy od 1920. Szybko powrócono do formuły ligowej (począwszy od 1948 roku). W tych pierwszych powojennych latach swą dominację na krajowych boiskach pokazała Wisła, zdobywając wicemistrzostwo w sezonach 1947 i 1948, oraz zwyciężając w 1949 i 1950. Pierwsze miejsce w ligowej tabeli obroniła również w roku 1951. Zmiany w organizacji mistrzostw, które wzorowały się na przepisach radzieckich, nie pozwoliły wiślakom cieszyć się z piątego tytułu. Mistrzem został zdobywca Pucharu Polski - Ruch Chorzów. Ten jeden sezon, jak się potem okazało, był wyjątkowy. W następnym wszystko powróciło do stanu sprzed 1951 roku.
- Zobacz więcej w osobnym artykule: SPN GKKF.
W 1962 roku PZPN zadecydował o zmianie systemu rozgrywek z całorocznego (wiosna/jesień) na (jesień-wiosna), co zmusiło do wcześniejszego wyłonienia mistrza '62. PZPN wielokrotnie na przestrzeni dziesięcioleci zmieniał ilość drużyn pierwszoligowych, ale system "każdy z każdym", mecz i rewanż, przetrwał aż do początku XXI wieku. Przez ponad pięćdziesiąt lat prym w rozgrywkach wiódł Górnik Zabrze, zwyciężając czternaście razy.
Wraz z sezonem 2001/2002 system zmienił się na podobny do tego, który obowiązywał w... 1933 roku. Stawka pierwszoligowców została podzielona na dwie grupy, z których po cztery pierwsze zespoły rozgrywały mecze o mistrzostwo, a po cztery ostatnie o utrzymanie. Taki rodzaj, podobnie jak w 1933, nie sprawdził się, toteż już w roku następnym liga powróciła do klasycznego schematu. Dekadę rozpoczynającą się w 1998 roku zdominowała Wisła Kraków, wygrywając siedem razy ligę, trzy razy zdobywając wicemistrzostwo oraz raz trzecie miejsce.
Mistrzowie Polski
- Górnik Zabrze (14) – 1957, 1959, 1961, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1971, 1972, 1985, 1986, 1987, 1988
- Ruch Chorzów (14) – 1933, 1934, 1935, 1936, 1938, 1951, 1952, 1953, 1960, 1968, 1974, 1975, 1979, 1989
- Wisła Kraków (13) – 1927, 1928, 1949, 1950, 1978, 1999, 2001, 2003, 2004, 2005, 2008, 2009, 2011
- Legia Warszawa (11) – 1955, 1956, 1969, 1970, 1994, 1995, 2002, 2006, 2013, 2014, 2016
- Lech Poznań (7) – 1983, 1984, 1990, 1992, 1993, 2010, 2015
- Cracovia (5) – 1921, 1930, 1932, 1937, 1948
- Pogoń Lwów (4) – 1922, 1923, 1925, 1926
- Widzew Łódź (4) – 1981, 1982, 1996, 1997
- ŁKS Łódź (2) – 1958, 1999
- Polonia Bytom (2) – 1954, 1962
- Polonia Warszawa (2) – 1946, 2000
- Stal Mielec (2) – 1973, 1976
- Śląsk Wrocław (2) - 1977, 2012
- Warta Poznań (2)– 1929, 1947
- Zagłębie Lubin (2) – 1991, 2007
- Garbarnia Kraków (1) – 1931
- Szombierki Bytom (1) - 1980
Statystyki szczegółowe
- Uwzględnia wyniki osiągane na boiskach, a nie walkowery.
- W statystykach meczowych i osobowych uwzględniono spotkania eliminacji do MP i samych rozgrywek finałowych z lat 1923-1947.
Wszystkie spotkania w ramach MP (przedligowe)
Liczba | Sezon/Faza | Data | Miejsce | Rywal | Wynik | Bramki Z-R-P | Dom Bramki Z-R-P | Wyjazd Bramki Z-R-P | Neutr. Bramki Z-R-P | Strzelcy |
1. (1) | 1923GZ | 1923.08.12 | wyjazd | Warta Poznań | 2:4 | 2:4 0-0-1 | 2:4 0-0-1 | Kosicki s, Reyman | ||
2. (2) | 1923GZ | 1923.08.19 | wyjazd | Iskra Siemianowice | 3:2 | 5:6 1-0-1 | 5:6 1-0-1 | ??? | ||
3. (3) | 1923GZ | 1923.08.26 | wyjazd | ŁKS Łódź | 6:1 | 11:7 2-0-1 | 11:7 2-0-1 | Kowalski 2x, Reyman 4x | ||
4. (4) | 1923GZ | 1923.09.09 | dom | Warta Poznań | 1:1 | 12:8 2-1-1 | 1:1 0-1-0 | Balcer | ||
5. (5) | 1923GZ | 1923.09.30 | dom | ŁKS Łódź | 1:0 | 13:8 3-1-1 | 2:1 1-1-0 | Kowalski | ||
6. (6) | 1923GZ | 1923.10.07 | dom | Iskra Siemianowice | 8:3 | 21:11 4-1-1 | 10:4 2-1-0 | Krupa, Adamek 2x, Kowalski 2x, Reyman 3x | ||
7. (1) | 1923F | 1923.10.14 | wyjazd | Pogoń Lwów | 0:3 | 21:14 4-1-2 | 11:10 2-0-2 | |||
8. (2) | 1923F | 1923.10.21 | dom | Pogoń Lwów | 2:1 | 23:15 5-1-2 | 12:5 3-1-0 | Reyman, Kowalski | ||
9. (3) | 1923Fb | 1923.11.04 | Warszawa | Pogoń Lwów | 1:2 | 24:17 5-1-3 | 1:2 0-0-1 | Reyman | ||
10. (1) | 1925GP | 1925.03.29 | wyjazd | ŁKS Łódź | 1:2 | 25:19 5-1-4 | 12:12 2-0-3 | Adamek | ||
11. (2) | 1925GP | 1925.04.05 | wyjazd | AKS Chorzów | 3:4 | 28:23 5-1-5 | 15:16 2-0-4 | Reyman 2x, Czulak | ||
12. (3) | 1925GP | 1925.04.19 | dom | AKS Chorzów | 5:2 | 33:25 6-1-5 | 17:7 4-1-0 | Kowalski 2x, Reyman 2x, Reyman | ||
13. (4) | 1925GP | 1925.05.10 | dom | ŁKS Łódź | 3:1 | 36:26 7-1-5 | 20:8 5-1-0 | Reyman, Balcer, Krupa | ||
14. (5) | 1925GP | 1925.06.11 | Lwów | ŁKS Łódź | 6:3 | 42:29 8-1-5 | 7:4 1-0-1 | Reyman 3x, Czulak, Adamek, Kowalski | ||
15. (1) | 1925F | 1925.06.14 | wyjazd | Pogoń Lwów | 0:1 | 42:30 8-1-6 | 15:17 2-0-5 | |||
16. (2) | 1925F | 1925.06.21 | dom | Warta Poznań | 1:2 | 43:32 8-1-7 | 21:10 5-1-1 | Balcer | ||
17. (3) | 1925F | 1925.07.12 | dom | Pogoń Lwów | 0:1 | 43:33 8-1-8 | 21:11 5-1-2 | |||
18. (4) | 1925F | 1925.08.30 | dom | Warta Poznań | 5:0 | 48:33 9-1-8 | 26:11 6-1-2 | Reyman 3x, Balcer, Adamek. | ||
19. (1) | 1946eMP | 1946.09.19 | dom | Czuwaj Przemyśl | 4:0 | 52:33 10-1-8 | 30:11 7-1-2 | Gracz 2x, Woźniak, Wandas | ||
20. (2) | 1946eMP | 1946.09.29 | dom | Polonia Warszawa | 2:3 | 54:36 10-1-9 | 32:14 7-1-3 | Gracz, Cisowski | ||
21. (1) | 1947eMP | 1947.03.30 | dom | Polonia Świdnica | 3:2 | 57:38 11-1-9 | 35:16 8-1-3 | Gracz 2x, Woźniak | ||
22. (2) | 1947eMP | 1947.04.13 | dom | Polonia Bytom | 3:1 | 60:39 12-1-9 | 38:17 9-1-3 | Gracz, Giergiel, Cisowski | ||
23. (3) | 1947eMP | 1947.04.20 | wyjazd | Skra Częstochowa | 5:0 | 65:39 13-1-9 | 20:17 3-0-5 | Kohut 2x, Zbigniew Jaskowski, Gracz 2x | ||
24. (4) | 1947eMP | 1947.04.27 | wyjazd | Lech Poznań | 1:0 | 66:39 14-1-9 | 21:17 4-0-5 | Kohut? | ||
25. (5) | 1947eMP | 1947.05.18 | dom | PKS Motor Białystok | 16:0 | 82:39 15-1-9 | 54:17 10-1-3 | Kohut 4x, Gracz 6x, Rupa 5x, Filek? | ||
26. (6) | 1947eMP | 1947.06.01 | wyjazd | Pogoń Siedlce | 7:0 | 89:39 16-1-9 | 28:17 5-0-5 | Rupa, Kohut, Cisowski po 2x, Gracz | ||
27. (7) | 1947eMP | 1947.06.15 | wyjazd | Polonia Warszawa | 2:2 | 91:41 16-2-9 | 30:19 5-1-5 | Kohut 2x | ||
28. (8) | 1947eMP | 1947.06.29 | dom | Szombierki Bytom | 7:0 | 98:41 17-2-9 | 61:17 11-1-3 | Kohut 3x, Gracz 2x, Giergiel?, Rupa | ||
29. (9) | 1947eMP | 1947.07.06 | wyjazd | PKS Motor Białystok | 9:0 | 107:41 18-2-9 | 39:19 6-1-5 | Gracz 3x, Cisowski, Kohut 4x, Rupa | ||
30. (10) | 1947eMP | 1947.07.13 | dom | Lech Poznań | 5:0 | 112:41 19-2-9 | 66:17 12-1-3 | Giergiel 2x, Kohut 2x, Gracz | ||
31. (11) | 1947eMP | 1947.07.27 | wyjazd | Szombierki Bytom | 4:0 | 116:41 20-2-9 | 43:19 7-1-5 | Giergiel 3x, Kohut | ||
32. (12) | 1947eMP | 1947.08.10 | dom | Skra Częstochowa | 9:1 | 125:42 21-2-9 | 75:18 13-1-3 | Giergiel, Gracz 6x, Kohut, Woźniak | ||
33. (13) | 1947eMP | 1947.08.24 | dom | Pogoń Siedlce | 21:0 | 146:42 22-2-9 | 96:18 14-1-3 | Gracz 7x, Kohut 6x, Woźniak 5x, Giergiel 2x, Cisowski | ||
34. (14) | 1947eMP | 1947.09.07 | wyjazd | Polonia Bytom | 7:1 | 153:43 23-2-9 | 50:20 8-1-5 | Kohut 3x, Cisowski 2x, Gracz 2x | ||
35. (15) | 1947eMP | 1947.09.21 | dom | Polonia Warszawa | 2:1 | 155:44 24-2-9 | 98:19 15-1-3 | Kohut 2x | ||
36. (16) | 1947eMP | 1947.09.28 | wyjazd | Polonia Świdnica | 0:1 | 155:45 24-2-10 | 50:21 8-1-6 | |||
37. (1) | 1947F | 1947.10.05 | dom | Warta Poznań | 0:2 | 155:47 24-2-11 | 98:21 15-1-4 | |||
38. (2) | 1947F | 1947.11.09 | wyjazd | AKS Chorzów | 4:1 | 159:48 25-2-11 | 54:22 9-1-6 | Kohut, Gracz 3x | ||
39. (3) | 1947F | 1947.11.16 | dom | AKS Chorzów | 3:0 | 162:48 26-2-11 | 101:21 16-1-4 | Gracz, Snopkowski, Legutko | ||
40. (4) | 1947F | 1947.11.30 | wyjazd | Warta Poznań | 2:5 | 164:53 26-2-12 | 56:27 9-1-7 | Cisowski, Bąkowski |
Statystyki zawodników
Liczba | Imię i nazwisko | Mecze | Bramki | Od-do
1.||Józef Adamek||18||5||1923-25 2.||Karol Bajorek||1||0||1925 3.||Mieczysław Balcer||17||4||1923-25 4.||Mieczysław Bąkowski||1||1||1947 5.||Michał Brzycki||1||0||1923 6.||Kazimierz Cisowski||22||9||1946-47 7.||Stanisław Czulak||9||2||1925 8.||Franciszek Danz||3||0||1923 9.||Michał Filek||17||1||1947 10.||Władysław Filek||2||1?||1947 11.||Stanisław Flanek||18||0||1946-47 12.||Witold Gieras||9||0||1925 13.||Władysław Giergiel||20||10||1946-47 14.||Mieczysław Gracz||20||41||1946-47 15.||Zbigniew Jaskowski||6||1||1946-47 16.||Jerzy Jurowicz||22||-18||1946-47 17.||Kazimierz Kaczor||18||0||1923-25 18.||Marian Kiliński||2||-2||1925 19.||Józef Kohut||19||34||1947 20.||Jan Kotlarczyk||9||0||1925 21.||Władysław Kowalski||13||8-10||1923-25 22.||Władysław Krupa||13||2-3||1923-25 23.||Tadeusz Kubik||2||0||1946 24.||Tadeusz Legutko||19||1||1946-47 25.||Tadeusz Łukiewicz||7||-8||1925 26.||Andrzej Łyko||2||0||1946-47 27.||Marian Majcherczyk||7||0||1923 28.||Marian Markiewicz||15||0||1923-25 29.||Tadeusz Mącznik||1||0||1947 30.||Aleksander Pychowski||1||0||1925 31.||Henryk Reyman||18||19-20||1923-25 32.||Stefan Reyman||4||1||1923-25 33.||Mieczysław Rupa||12||9||1947 34.||Przemysław Smolarek||1||-2||1947 35.||Leszek Snopkowski||5||1||1947 36.||Stanisław Stopa||2||0||1923 37.||Władysław Stopa||1||0||1923 38.||Stefan Śliwa||9||0||1923 39.||Adam Wapiennik||18||0||1946-47 40.||Eugeniusz Wandas||2||1||1946 41.||Jan Wapiennik||22||0||1946-47 42.||Mieczysław Wiśniewski||9||-11||1923 43.||Artur Woźniak||12||8||1946-47 44.||Stefan Wójcik||12||0||1923-25 |
Zobacz też
Źródło
Ukazało się sporo książek poświęconych samym rozgrywkom o mistrzostwo Polski, bądź historii polskiej piłki nożnej, w których gry o mistrzowskie punkty są obszernie opisane. Warto sięgnąć po jedno z najlepszych kompendium wiedzy w tym zakresie, czyli: Encyklopedię Piłkarską Fuji: Liga Polska. O tytuł Mistrza Polski 1920-2000, Katowice 2001; czy też księgi pamiątkowe wydawane z okazji kolejnych rocznic PZPN – np. 80 lat PZPN 1919-1999, Katowice 2000. Ze starszych publikacji warto przeczytać: Liga gra i po czterdziestce (praca zbiorowa), Warszawa 1977 i nowsze edycje. Sporo cennych informacji znajdziecie także w książce Józefa Hałysa, Polska piłka nożna, Almanach, Kraków 1975; czy np. wspomnieniach S. Mielecha, Sportowe sprawy i sprawki , Warszawa 1963.
W Internecie można z dużą dozą zaufania kliknąć na: