Antoni Łyko

Z Historia Wisły

Antoni Andrzej Łyko

Informacje o zawodniku
kraj	Polska
urodzony	27.05.1907, Kraków (Rakowice)
zmarł	03.07.1941, Obóz Koncentracyjny w Oświęcimiu
wzost/waga	172/68
pozycja	pomocnik
reprezentacja	2A
Kariera klubowa
Sezon	Drużyna	Mecze	Gole
	Rakowiczanka
1930	Wisła Kraków	2	0
1931	Wisła Kraków	2	0
1932	Wisła Kraków	3	0
1933	Wisła Kraków	17	1
1934	Wisła Kraków	17	5
1935	Wisła Kraków	20	6
1936	Wisła Kraków	14	5
1937	Wisła Kraków	16	7
1938	Wisła Kraków	18	6
Suma		109	30
W rubryce Mecze/Gole najpierw podana jest statystyka z meczów ligowych, a w nawiasie ze wszystkich meczów oficjalnych.

Spis treści 1 Wiślackie biografie: Antoni Łyko 2 Historia występów w barwach Wisły Kraków 3 Mecze w Reprezentacji Polski 3.1 Debiut: 10.10.1937 3.2 Drugi mecz: 25.09.1938 4 Wojenne losy 5 Ciekawostki 6 Przechodniu, powiedz Wiśle, tu leżym, jej syny...

Wiślackie biografie: Antoni Łyko

Antoni Andrzej Łyko urodził się 27 maja 1907 w Krakowie. Drobnej postury, szybki i sprytny napastnik i pomocnik był wychowankiem Rakowiczanki, skąd w 1930 roku przeniósł się do Wisły, której barwy reprezentował aż do wybuchu II wojny światowej.

Przez trzy sezony pełnił głównie funkcję rezerwowego, zaliczając po kilka spotkań w roku. Do pierwszej jedenastki „Białej Gwiazdy” wskoczył na stałe w 1933 roku. W lidze strzelił dla Wisły blisko 30 bramek. Znany był jako „człowiek bez nerwów” - perfekcyjny i bezlitosny egzekutor rzutów karnych.

Łyko zapisał się w historii Wisły golem strzelonym w prestiżowym meczu z Chelsea w ramach obchodów 30-lecia „Białej Gwiazdy”. 24 maja 1936 przy tłumach widzów (liczba znacznie przekraczająca pojemność stadionu), w obecności Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, późniejszego Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, Wisła ograła 1:0 dumnych Anglików, którzy kilka dni wcześniej gładko pokonali Reprezentację Polski. 25 maja 1936 „Przegląd Sportowy” napisał:

„W pełni jubileuszowego nastroju zagrała Wisła zdobywając sobie szturmem serca widowni. Nawet najbardziej zagorzali antagoniści "czerwonych" byli dziś przy nich duszą. Tu nie szło już o wynik klubowy. Oklaski zbierał doskonały Madejski w bramce, zasłużył sobie w pełni na pochwałę Sitko, obrońca wielkiego formatu, jakiego Wisła nie miała już od paru lat. Ci dwaj, wespół z Łyką na lewym skrzydle stanowili rdzeń Wisły, walczącej skutecznie z renomowanym przeciwnikiem. Kotlarczykowie poświęcili się w zupełności akcjom defensywnym. Odbiło się to brakiem piłek w napadzie, ale zastopowało zupełnie atak angielski. Publiczność jest tak pod wrażeniem renomy gości, że pierwszy przebój Łyki i jego centra wywołują burzę oklasków. Niemniej radosny jest nastrój, gdy Madejski brawurowo trzyma rzut wolny, bity z bliskiej odległości. Artur schodzi zaraz z boiska, gdyż kontuzja nie pozwala mu na grę. Zastępuje go Sołtysik. Obie strony uzyskują po jednym kornerze. W wykonaniu angielskim jest on bardziej groźny. Rudowłosy Irlandczyk wali jednak pięścią w piłkę, marnując sytuację(…). Pod bramką Wisły zakotłowało się kilkakrotnie. Madejski wyjaśnił jednak sytuację. Wspaniały bieg Łyki zelektryzował znowu widownię, ale skończył się poślizgnięciem na polu karnym. Anglicy przestawiają swój atak, gdyż Wisła ujmuje inicjatywę i jest coraz częściej przy głosie. Habowski strzela ostro w róg, bramkarz angielski jest jednak na miejscu. Publiczność dopinguje gospodarzy, atakujących żywo. Prawy obrońca angielski rozbija sobie kolano i schodzi z boiska, by wrócić dopiero po przerwie. Anglicy podnieceni faulują coraz bardziej. Tracą dwa kornery i bronią się coraz goręcej przed atakami Wisły. Zbliża się 45 minuta i nadchodzi sensacja. Strzał Artura ląduje na ręce obrońcy angielskiego. Rzut karny. Wśród olbrzymiego napięcia Łyko strzela nieuchronnie. Zrywa się niebywała burza oklasków. Laski i kapelusze fruwają w powietrzu.”

Łyko zagrał swój ostatni mecz 30 października 1938 roku. W spotkaniu w Krakowie przeciwko ŁKS-owi (7:3) strzelił dwie bramki. W niedokończonym z powodu wojny sezonie 1939 już nie występował – grę uniemożliwiła mu poważna kontuzja barku, która wymagała operacji.

W Kadrze Narodowej zagrał dwa razy, dwukrotnie z Łotwą - 10 października 1937 oraz 25 września 1938.

Antoni Łyko zginął rozstrzelany przez hitlerowskich zbrodniarzy 3 lipca 1941 roku podczas jednej z masowych egzekucji w obozie koncentracyjnym Auschwitz.

Wybitny krakowski historyk, dr Adam Cyra, kustosz w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, w artykule pt. "Egzekucja w KL Auschwitz w dniu 3 lipca 1941 r." zamieszczonym w portalu Prawy.pl przytacza słowa świadków tamtej zbrodni – dzięki ich relacjom wiemy, w jakich okolicznościach Łyko znalazł się w obozie i w jaki sposób zginął.

Z opowieści współwięźniów wynika, że Łyko należał do tajnej organizacji Polski Podziemnej w Ubezpieczalni Społecznej w Krakowie. Siatkę konspiratorów wykryto a jej członków skazano na śmierć i przewieziono do obozu. 3 lipca 1941 roku grupę krakowskich skazańców skrępowano drutem kolczastym i doprowadzono na miejsce kaźni – na pobliską żwirownię.

W swoim wstrząsającym artykule Adam Cyra dokładnie opisuje moment śmierci Antoniego Łyko: „Po oddaniu salwy przez pluton egzekucyjny żył jeszcze i dwukrotnie próbował podnieść się o własnych siłach. Wówczas jeden z oficerów SS z bliskiej odległości dobił go strzałem w głowę.”

Antoni Łyko nie ma grobu, w którym spoczywałyby jego szczątki. Ciało rozstrzelanego Wiślaka spłonęło w krematoryjnym piecu.

wislakrakow.com (dorotja)

Historia występów w barwach Wisły Kraków

Podział na sezony:

Sezon	Rozgrywki	M	0-90
1930	Ekstraklasa	2	2
1931	Ekstraklasa	2	2
1932	Ekstraklasa	3	3
1933	Ekstraklasa	17	17			1		1
1934	Ekstraklasa	17	17			5
1935	Ekstraklasa	20	20			6
1936	Ekstraklasa	14	14			5
1937	Ekstraklasa	16	16			7
1938	Ekstraklasa	18	18			6
Razem	Ekstraklasa (I)	109	109			30		1
RAZEM		109	109			30		1

Lista wszystkich spotkań:

Roz.	Data	Miejsce	Przeciwnik	Wyn.	Zm.	B	K
I	1930.08.10	Dom	ŁKS Łódź	1-0
I	1930.09.07	Dom	Garbarnia Kraków	1-6
I	1931.05.31	Dom	Lechia Lwów	1-2
I	1931.08.15	Wyjazd	Ruch Chorzów	0-2
I	1932.05.08	Wyjazd	Pogoń Lwów	0-1
I	1932.09.25	Dom	Warta Poznań	0-3
I	1932.11.14	Dom	Warszawianka Warszawa	1-2
I	1933.04.09	Dom	Ruch Chorzów	2-0
I	1933.04.23	Wyjazd	Ruch Chorzów	0-1
I	1933.04.30	Wyjazd	Warta Poznań	2-1
I	1933.05.29	Dom	Garbarnia Kraków	0-2
I	1933.06.18	Dom	Warta Poznań	2-1
I	1933.06.25	Wyjazd	Garbarnia Kraków	2-2
I	1933.07.02	Dom	Podgórze Kraków	10-1
I	1933.07.16	Wyjazd	Podgórze Kraków	4-0
I	1933.08.13	Wyjazd	Legia Warszawa	3-2
I	1933.08.27	Dom	Ruch Chorzów	1-0
I	1933.09.03	Wyjazd	Cracovia Kraków	3-1
I	1933.09.17	Dom	ŁKS Łódź	1-0
I	1933.09.24	Wyjazd	Pogoń Lwów	0-1
I	1933.10.01	Dom	Legia Warszawa	3-0
I	1933.10.08	Wyjazd	Ruch Chorzów	1-2
I	1933.10.22	Dom	Cracovia Kraków	1-1
I	1933.11.01	Dom	Pogoń Lwów	1-1
I	1934.04.08	Wyjazd	Warszawianka Warszawa	4-1
I	1934.04.22	Dom	Polonia Warszawa	0-0
I	1934.04.29	Wyjazd	Ruch Chorzów	1-4
I	1934.05.10	Dom	Warta Poznań	2-2
I	1934.05.27	Dom	Pogoń Lwów	2-0
I	1934.06.03	Wyjazd	22 pp. Siedlce	3-0
I	1934.06.10	Wyjazd	Cracovia Kraków	1-2
I	1934.06.16	Dom	Podgórze Kraków	5-1
I	1934.06.24	Dom	ŁKS Łódź	0-2
I	1934.06.29	Wyjazd	Legia Warszawa	2-3
I	1934.08.05	Dom	22 pp. Siedlce	8-0
I	1934.09.02	Dom	Ruch Chorzów	2-1
I	1934.09.23	Dom	Warszawianka Warszawa	3-2
I	1934.10.28	Wyjazd	ŁKS Łódź	4-2
I	1934.11.04	Dom	Cracovia Kraków	5-0
I	1934.11.11	Wyjazd	Pogoń Lwów	0-3
I	1934.11.18	Wyjazd	Warta Poznań	2-1
I	1935.03.31	Wyjazd	Legia Warszawa	0-4
I	1935.04.07	Dom	Śląsk Świętochłowice	4-1
I	1935.04.14	Wyjazd	Ruch Chorzów	2-4
I	1935.05.05	Dom	Cracovia Kraków	4-0
I	1935.05.26	Dom	Garbarnia Kraków	4-2
I	1935.06.02	Wyjazd	Pogoń Lwów	1-3
I	1935.06.20	Dom	Warszawianka Warszawa	3-3
I	1935.06.29	Dom	Warta Poznań	3-1
I	1935.07.07	Wyjazd	Polonia Warszawa	2-3
I	1935.07.14	Wyjazd	ŁKS Łódź	2-1
I	1935.08.04	Wyjazd	Warta Poznań	2-3
I	1935.08.25	Wyjazd	Śląsk Świętochłowice	0-2
I	1935.09.08	Wyjazd	Cracovia Kraków	0-5
I	1935.10.13	Dom	Pogoń Lwów	3-1
I	1935.10.20	Dom	Ruch Chorzów	0-0
I	1935.10.27	Dom	Polonia Warszawa	8-1
I	1935.11.10	Dom	Legia Warszawa	5-0
I	1935.11.17	Dom	ŁKS Łódź	4-2
I	1935.11.24	Wyjazd	Garbarnia Kraków	1-1
I	1935.12.01	Wyjazd	Warszawianka Warszawa	3-1
I	1936.04.05	Dom	Śląsk Świętochłowice	2-0
I	1936.04.19	Wyjazd	Dąb Katowice	1-0
I	1936.04.26	Dom	Pogoń Lwów	2-1
I	1936.05.03	Wyjazd	Warszawianka Warszawa	1-1
I	1936.05.10	Dom	Warta Poznań	1-4
I	1936.05.17	Wyjazd	Garbarnia Kraków	1-2
I	1936.06.07	Dom	Legia Warszawa	1-0
I	1936.06.14	Dom	ŁKS Łódź	3-1
I	1936.07.05	Wyjazd	Śląsk Świętochłowice	2-0
I	1936.08.23	Dom	Garbarnia Kraków	2-2
I	1936.08.30	Wyjazd	Pogoń Lwów	0-2
I	1936.09.20	Wyjazd	ŁKS Łódź	2-0
I	1936.09.27	Dom	Warszawianka Warszawa	0-3
I	1936.10.11	Wyjazd	Warta Poznań	1-2
I	1937.04.04	Dom	Warszawianka Warszawa	5-0
I	1937.04.11	Dom	ŁKS Łódź	6-2
I	1937.04.18	Wyjazd	Ruch Chorzów	0-1
I	1937.04.25	Dom	Pogoń Lwów	2-0
I	1937.05.06	Dom	Garbarnia Kraków	1-1
I	1937.05.27	Dom	Cracovia Kraków	1-1
I	1937.06.06	Wyjazd	AKS Chorzów	2-4
I	1937.06.27	Dom	Warta Poznań	2-0
I	1937.08.29	Wyjazd	Warszawianka Warszawa	2-1
I	1937.09.05	Wyjazd	Cracovia Kraków	0-1
I	1937.09.19	Dom	Ruch Chorzów	2-2
I	1937.09.26	Wyjazd	Garbarnia Kraków	0-2
I	1937.10.03	Wyjazd	Warta Poznań	2-3
I	1937.10.17	Wyjazd	ŁKS Łódź	0-2
I	1937.10.24	Wyjazd	Pogoń Lwów	0-1
I	1937.11.14	Dom	AKS Chorzów	5-2
I	1938.04.10	Dom	AKS Chorzów	0-0
I	1938.04.24	Wyjazd	ŁKS Łódź	0-0
I	1938.05.01	Dom	Cracovia Kraków	2-2
I	1938.05.08	Wyjazd	Warta Poznań	2-6
I	1938.05.15	Dom	Ruch Chorzów	3-1
I	1938.05.26	Wyjazd	Śmigły Wilno	0-1
I	1938.06.12	Dom	Warszawianka Warszawa	3-1
I	1938.06.19	Dom	Pogoń Lwów	1-0
I	1938.06.26	Wyjazd	Pogoń Lwów	1-2
I	1938.07.03	Wyjazd	Polonia Warszawa	3-2
I	1938.08.21	Wyjazd	Warszawianka Warszawa	3-2
I	1938.08.28	Dom	Śmigły Wilno	4-1
I	1938.09.04	Wyjazd	Ruch Chorzów	2-4
I	1938.09.11	Dom	Warta Poznań	5-7
I	1938.10.02	Wyjazd	Cracovia Kraków	1-2
I	1938.10.09	Dom	Polonia Warszawa	4-2
I	1938.10.16	Wyjazd	AKS Chorzów	0-0
I	1938.10.30	Dom	ŁKS Łódź	7-3

Mecze w Reprezentacji Polski

Antoni Łyko zagrał w dwóch spotkaniach Kadry Narodowej - w obu przeciwnikiem był drużyna Łotwy. Łyko nie zdobył bramki.

Debiut: 10.10.1937

Debiutował 10 października 1937 roku w meczu z Łotwą w Katowicach (2:1 dla Polski). Choć w spotkaniu tym nie dostawał zbyt wielu podań od kolegów z zespołu, to jednak dał się we znaki Łotyszom. "Gdyby dzisiaj obaj skrzydłowi byli odpowiednio wykorzystani, wynik opiewałby z pewnością inaczej. Łyko prawie że nie miał piłek. Gdy dostał jednak piłkę szczególnie po pauzie zawsze potrafił wywalczyć sobie pole do rzutu dośrodkowego, a rzuty te stały na wysokości siejąc zamęt pod bramką przeciwnika. Dopisał więc Łyko" - komentował Przegląd Sportowy (nr 81/1937). W 18 minucie Łyko brał udział w kombinacji, po której padła druga bramka dla Polski.

Drugi mecz: 25.09.1938

W rewanżowym spotkaniu rozegranym rok później to Łotysze wygrali 2:1. Napad był w tym spotkaniu najsłabszą formacją w polskim zespole, ale akurat Łyko został oceniony najwyżej z piątki ofensywnych graczy. "Był on [Łyko] bezsprzecznie bardziej agresywny i przed przerwą miał szereg doskonałych pociągnięć. Płaskie jego centry są znacznie dokładniejsze od górnych, szkoda, że nie dochodził do strzału." (PS nr 78/1938).

• 1937.10.10 Polska - Łotwa 2:1, mecz towarzyski
• 1938.09.25 Łotwa - Polska 2:1, mecz towarzyski

Pogrubiono występy Łyki jako Wiślaka.

---

Komentarze prasowe:

• 1937. Po meczu z Łotwą: „Łyko prawie że nie miał piłek. Gdy dostał jednak piłkę, szczególnie po pauzie zawsze potrafił wywalczyć sobie do rzutu dośrodkowego, a rzuty te stały na wysokości, szerząc zamęt pod bramką przeciwnika. Dopisał więc Łyko”.

http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/p_sportowy/1937/numer081/imagepages/image4.htm

• 1938. Po meczu z Łotwą trener Spojda uważa, że po przerwie zawiódł Artur.

„Arturowi musimy zarzucić … jeszcze i to, że przez kunktatorstwo i brzydką nawyczkę wózkowania obniżył też wartość sąsiada Łyki”. "Habowski ma zwyczaj czekać na piłkę. W najlepszym razie wysuwa się do przodu, natomiast się po nią nie cofnie. Identyczny błąd stwierdziłem u Łyki, aczkolwiek był on bezsprzecznie bardziej agresywny i przed przerwą miał szereg doskonałych pociągnięć. Płaskie jego centry są znacznie dokładniejsze od górnych, szkoda, że nie dochodził do strzału”.

http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/p_sportowy/1938/numer078/imagepages/image1.htm

Komentarze i podsumowanie meczu z Łotwą: "Łyko przypomina do pewnego stopnia Artura. W reprezentacji [gra] zawsze gorzej, niż w drużynie klubowej. Kiedyś zadawało nam się, że stanie się poważnym konkurentem dla Wodarza. Panuje dobrze nad piłką, [potrafi?] centrować i strzelać. Niestety umiejętności te nikną właśnie [chwili], w ktorej byłyby najbardziej [potrzebne?]. W niedzielę miał Łyko wiele takich momentów, odbiłą się na nim [?] Artura i z tej przyczyny chcielibyśmy lewoskrzydłowego Wisły ujrzeć jeszcze obok innego bardziej wartościowego partnera”.

http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/p_sportowy/1938/numer079/imagepages/image3.htm

Wojenne losy

Antoni Łyko – zaangażowany w działalność konspiracyjną w czasie II wojny światowej. Aresztowany przez Gestapo 5 kwietnia 1941 w pracy, w krakowskich wodociągach. Więzień polityczny KL Auschwitz oznaczony nr 11780. Jak sam stwierdził, przed egzekucją, podczas rozmowy ze współwięźniem Bronisławem Cynkarem, wydany na nich wyrok śmierci związany był z wykryciem na terenie ubezpieczalni siatki konspiracyjnej. Rozstrzelany po przywiezieniu do obozu 3 lipca 1941 roku. Tego dnia odbyła się jedna z największych masowych egzekucji w obozie. Zginęło ok 80 osób. Antoni Łyko szedł na śmierć w samych spodniach (bez butów i koszuli), skrępowany drutem kolczastym. Nie zginął od razu. Po dwóch próbach podniesienia się został dobity strzałem w głowę przez jednego z oficerów SS. Antoni Łyko nie posiada grobu. Jego ciało zostało spalone w obozowym krematorium.

źródło: "Egzekucja w KL Auschwitz w dniu 3 lipca 1941 r" - Adam Cyra

Wg Chemicza, sport, s. 201: "członek organizacji podziemnej, w dniu 5 kwietnia 1941 r. został przywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, oznaczony numerem 11780, jako więzień polityczny. Był zatrudniony w ślusarni obozo­wej do chwili śmierci w dniu 31 maja 1942".

Ciekawostki

Łyko z zawodu był ślusarzem.

Oprócz futbolu uprawiał też narciarstwo.

W lipcu 1934 został zdyskwalifikowany na 2 tygodnie.

Przechodniu, powiedz Wiśle, tu leżym, jej syny...

Grób (symboliczny) Antoniego Łyki na Cmentarzu Rakowickim

Grób (symboliczny) Antoniego Łyki na Cmentarzu Rakowickim